Que valoración facedes da xestión de Juan Casares?
A Trabe: O goberno de Juan Casares non soubo formular un proxecto claro, coherente e crible de universidade e como consecuencia foi incapaz de obter nestes catro anos a confianza da Comunidade Universitaria. As actuacións desenvolvidas foron decepcionantes, limitándose a aplicar e asumir sen discusión, revisión ou debate a política de recortes nos dereitos laborais e económicos. As demandas e inquedanzas do PAS semellaron ser alleas ao equipo de Casares e, mesmo as propostas formuladas no seu programa de goberno, pasaron a un segundo plano e a día de hoxe continúan sen resolverse.
Liga Estudantil Galega: Valoramos a xestión de Casares Long como desastrosa. O seu mandato caracterizouse por un servilismo a Feijoo en todas as políticas de recortes aplicadas á universidade. Levamos anos sufrindo reducións orzamentarias, que afectan tanto á calidade da universidade como ao soldo da xente que traballa nela, e aínda que toda a comunidade universitaria se posicionou en contra das mesmas el non foi quen de xuntarse co resto de reitores do SUG e plantarlle cara á Xunta. Esta foi a mesma liña que se seguiu cando unha gran parte do estudantado se quedou sen bolsas polas políticas eliltistas e de austeridade que se aplican dende o goberno central. Cando as limpadoras sufriron reducións de salarios e despidos da gran parte do cadro de persoal ou cando o servizo de reprografía comezou a facer augas o curso pasado. Cremos que o deber de Casares Long era defender a toda a comunidade universitaria e velar pola súa continuidade na USC.
Outra das grandes catástrofes destes 4 anos foi a aprobación da Normativa de Permanencia que tivo como dous grandes obxectivos: primeiro, recadar fondos mediante as 2º, 3º e 4º suculentas convocatorias que a Xunta leva incrementando progresivamente estes últimos anos; e segundo, afianzar o paternalismo de Boloña impedindo que o estudantado xestione os seus estudos como máis lle conveña. Tamén é grave o caso das Investigadoras/es Parga Pondal e Ramón y Cajal que non obtiveron a estabilización que se lles prometera dende a equipa reitoral, incumprindo así a promesa electoral de manter o cadro de persoal da universidade sen despedimentos. Todo isto tradúcese nunha comunidade universitaria tensionada que non lle pasou unha a Casares -tres liñas orzamentarias e varios plan plurianuais tumbados no claustro universitario- sendo o sector máis crítico o estudantado e o PAS.
Asociación de Investigadores do Programa Parga Pondal (AIPPP): Pésima. Foi un tiruleque doutras persoas que ficaron case sempre en segundo plano. Interpretou o reitorado como un mérito, un logro persoal, e non como unha responsabilidade. Despois foi aterrando e decatándose de que precisaba pactar, pasando de ser tiruleque duns a selo de moitos. Nun discurso, reiterou que como reitor atendería as demandas de todos os grupos de interese da USC, poñendo daquela patente que pactaría para manterse no reitorado, atendendo calquera tipo de interese, lexítimo ou non. Presenta como mérito non ter gobernado para uns poucos, cando en realidade o que aconteceu foi que se decatou que ningún grupo de interese era suficientemente poderoso como para mantelo no reitorado catro anos. Casares atesoura o abraiante mérito de ter perdido votacións en Consello de Goberno mesmo con informes (nesgados) positivos ao seu favor por parte do gabinete xurídico da USC.
Cales son os principais retos que a USC e o seu equipo de Goberno deberán acometer nos vindeiros anos?
A Trabe: O reto máis inmediato ao que debe enfrontarse o equipo de Goberno da Universidade é sen dúbida o económico. Juan Casares foi elixido reitor dunha universidade xa endebedada como resultado de xestións irresponsables de equipas reitorais anteriores, a situación era complicada pero na actualidade, e como consecuencia da drástica redución no financiamento, a situación é dramática. A institución está a sobrevivir baixo mínimos e pagar mensualmente as nóminas do persoal ou manter abertos os edificios supoñen un esforzo considerable. Debe facerse unha aposta forte pola recuperación e posta en valor da educación universitaria pública como factor estratéxico fundamental na recuperación do desenvolvemento social e económico de Galicia.
Liga Estudantil Galega: Somos conscientes da pouca marxe de manobra que ten a equipa de goberno da USC dentro deste proceso de desmantelamento da Universidade pública. Porén, cremos que a nova equipa ten que plantarlle cara a Xunta pedindo un incremento das partidas orzamentarias da USC, só desta forma conseguiremos ofrecer un servizo de calidade ao estudantado, ter unha unha investigación que sexa a vangarda e motor socio-económico do país ou reducir a débeda da universidade. Alén destes tres eixos claves no futuro da USC, e xa a nivel interno, tamén pedimos que se afronte esta nova etapa dende un punto de vista democrático. Aumentando todo o posíbel a representación do estudantado nos órganos de goberno, posto que somos o sector máis numeroso, e posicionándose en contra da nova reforma que se perfila dende Madrid que consolidará un modelo no que os espazos de representación (asimétrica) da comunidade universitaria serán meramente consultivos.
AIPPP: A miúdo menciónase, acertadamente, que a USC ten que mellorar en internacionalización. É moitísimo máis raro escoitar que ten que mellorar en meritocracia. Isto non só é patente en relación á captación de persoal novo, senón tamén no que atinxe a facer unha avaliación do cadro de persoal e a tomar as medidas oportunas, tanto en canto a incentivos positivos como negativos.
Como se debe enfrontar a cuestión do financiamento, agora e no futuro?
A Trabe: É imprescindible mellorar as cantidades do financiamento público, en especial por parte da Xunta de Galicia. O financiamento do sistema universitario sufriu unha redución do 16% entre o 2009 e o 2012, a redución que na USC foi do 19% o que acabou afogando ás universidades e impedindo un correcto funcionamento e liderado tanto na docencia como na investigación.
Liga Estudantil Galega: O primeiro paso é ter claro quen executa os recortes, que neste caso é a Xunta. É necesario dar un golpe na mesa, non facerlle xogo ás políticas do Feijoo e facerlle ver á sociedade a situación na que está a universidade. A equipa reitoral ten que ser un núcleo de resistencia que defenda á comunidade universitaria. Ademais isto ten que verse traducido nuns orzamentos que, aínda que teñan menor poder adquisitivo, prioricen as persoas que conformar a USC con reaxustes responsábeis. Reducir ao 50% o orzamento das bibliotecas ou non estabilizar persoal investigador son exemplos que NON se deben repetir.
AIPPP: Promocionar a captación de persoal docente e investigador que poida atraer financiamento, superando por conseguinte o concepto de universidade como centro de ensino superior no que parte do cadro de persoal decide, motu propio, facer tamén investigación. Considerar se hai suficientes casos de absentismo laboral ou baixo rendemento significativo como para que as contas da USC se vexan significativamente afectadas por este feito, e tomar medidas se é mester.
Como debe ser a relación coas outras dúas universidades galegas e coa Xunta de Galicia?
A Trabe: Debemos reclamar que a débeda -como débeda de estado que é-, sexa financiada pola Xunta de Galicia utilizando os graves descontos salariais que nos teñen aplicado aos traballadores públicos da USC. No interior da USC temos tamén que racionalizar o gasto por exemplo mellorando as estruturas actuais e facendo unha política centralizada de compras, pensando neste caso máis nunha futura recuperación, xa que os niveis de inversión son tan baixos que non permiten actualmente ningún aforro significativo.
Liga Estudantil Galega: A relación da USC coa Xunta de Galicia ten que ser de tensión, de esixencia. A ruptura é imposible porque non podemos esquecer que a Universidade non é unha institución illada, senón que é unha institución do poder. Partindo disto e evitando caer en posturas inxenuas que reduzan o mundo á USC, si lle esiximos ao equipo entrante que faga fronte. A relación con outras universidades ten que ser de cooperación, só cando haxa un posicionamento contundente das tres universidades contra as políticas da Xunta conseguiremos que se nos tome en serio. Temos que pular por construír un bloque crítico e cohesionado que defenda a universidade pública. Ademais apostamos por unha única Universidade galega que por unha banda non nos obrigue a competir para ver quen é o que obtén máis beneficios á conta das outras universidades do SUG, e por outra banda nos permita unha racionalización da oferta académica que estea orientada ás necesidades do país.
AIPPP: O actual reitor mantivo unha relación pésima coa Xunta de Galicia, especialmente no que se refire ao grao de frustración que manifestou reiteradamente de xeito explícito (daquela, ausencia de man esquerda para levar a política universitaria). Se se pretende empregar a forza dos argumentos na relación coa Xunta de Galicia, primeiro hai que solucionar problemas estruturais na USC, pois de non facelo a Xunta sempre poderá agarrarse a esas cuestións para impor condicionamentos na xestión. Casares non quixo nin ouvir falar nestes termos. É moi difícil transcender a unha relación de competencia coas outras universidades do SUG. Sería desexábel, se ben descoñecemos canto tería de utópico, tender lazos cara a unha reintegración do SUG nunha única universidade.
Cales son as principais fortalezas e oportunidades da USC, visibles e aproveitadas na actualidade ou aínda por explotar e potenciar?
A Trabe: O primeiro sería mudar o actual plano de financiamento, no mesmo prima a competencia sobre a cooperación, si falamos de cartos cada universidade recibe unha cantidade variable, incluso na parte estrutural, non en función de como melloramos se non da distancia coas outras. Un exemplo é como si unha mellora dos resultados das operacións no SERGAS reducen de xeito automático a financiamento de educación ou do sistema de extinción de incendios, ou que unha boa campaña contra o lume reduza o orzamento dos nosos hospitais. Este modelo xunto coa continúa redución dos orzamentos destinados ás universidades impide a cooperación que debería ser o obxectivo das tres universidades.
Liga Estudantil Galega: Por unha banda temos que ser quen de crear un tecido investigador forte, lonxevo e orientado ás necesidades do país. Isto permitiranos por unha banda captar todas as mentes brillantes que xera o noso sistema educativo, e así amortizalo xerando beneficios socio-económicos no país, e atraer o interese da vangarda investigadora do resto do mundo. Como xa dixemos antes a investigación é o motor da sociedade, negar isto conduce a atrasos estruturais e laborais moi importantes que xa podemos ver na precarización da mocidade altamente cualificada que se ve condenada a emigrar ou a aceptar, se teñen sorte, traballos mal remunerados. Por outra banda temos que ampliar as nosas relacións no mundo da lusofonía. As universidades galegas deben ser a porta de entrada de países como Brasil cara o resto de Europa. Isto só se conseguirá revalorizando o papel do galego dentro da universidade, aplicando as normativas lingüísticas que están collendo po nos caixóns de San Xerome e creando vínculos con outras universidade mediante conferencias e convenios bilaterais.
AIPPP: Universidades coa historia e o percorrido da USC deberían aproveitar o potencial de xerar liñas de investigación interdisciplinares, con atención especial a proxectos nos que se conxuguen achegas de disciplinas humanas e naturais. Diversos centros punteiros internacionalmente decatáronse da limitación de traballar nunha ou unhas poucas direccións (mesmo que o fagan ben) e están a facer esforzos na actualidade para transcender alén da súa especialización e ofrecer tamén produtos científicos que combinen puntos de vista das ciencias naturais e sociais. A gran variedade de saberes da USC é un valor da USC, que non se está aproveitar suficientemente.