Hai unha lei non escrita que di que non se debe falar mal dos mortos. Xamais a entendín nin a compartín, malia o moito que a miña avoa a repetía. Hai uns días, co gallo da morte de Manuel Fraga, o autoritario Iribarne xa o perdera nas cloacas do sumidoiro da Transición, esa lei impúxose coma un bocal na meirande parte dos medios de comunicación deste país. Xornais, comentaristas, televisións, radios e articulistas, agás contadas excepcións, acatárono como se fose un dogma de fe, un novo mandamento, o undécimo.
E aqueles que se saíron dese guión misericordioso e xeneroso coa figura do finado, reduciron a Fraga a unha metralladora de anécdotas, máis ou menos simpáticas, arroutadas, frases e rabechas. Un superhome que foi quen de mergullarse en augas radioactivas cun inmenso meyba negro, igualiño que os heroes de Fukushima, pero daquela volta en branco e negro do NODO e sen ollos riscados. Un home ao que lle collía o estado na cachola e a rúa toda nos seus pantalóns de patrióticos tirantes. O creador da Galicia Moderna, o pai da Constitución, da democracia, da luz eléctrica, da telefonía no rural… e de non sei cantas cousas máis, chegaron a dicir. A hipérbole como obituario.
Iso si, na súa cegueira, todo ese lote de haxiógrafos e acólitos, esqueceron a súa máis grande e custosa contribución ao noso país, aquela pola que moitos o lembraremos durante decenios mentres pagamos relixiosamente as cotas desa xigantesca hipoteca de formigón e pedra que nos legou: a Cidade da Cultura. Non importaba, el era Galicia e todos nos como galegos debiamos choralo e gardarlle tres días de loito.
Nestes tempos que corren nos que os votos, as vivendas, os principios éticos, as resolucións xudiciais e as opinións dos cidadáns están tan desvalorizadas, non deberiamos deixar que nos roubasen tamén a Memoria. Quizabes sexa o noso máis prezado tesouro. Aquel que unha entidade bancaria non nos pode embargar e nin sequera as axencias de cualificación poden valorar ou minorar.
E mentres os familiares de Fraga poderán acudir ata o camposanto de Perbes todos os días de defuntos a poñerlle flores a ese “bo e xeneroso” como reza o seu epitafio, moita outra xente, igual de demócrata e tolerante que el, ficará ese día na casa, pois non terán onde acudir a honrar aos seus mortos perdidos aínda no remuíño da historia, nas gabias e cunetas do esquecemento.
Ese é o relato, o que debemos transmitir e contar, para que non se esqueza. O outro é unha lei non escrita que vai sendo hora de incumprir. Mais para contar ese relato, para facer memoria, para non esquecer, debemos ter medios de nós, sen servidumes económicas nin ideolóxicas. Que conten o relato na nosa lingua e o fagan dende aquí, coa nosa ollada.
Esta Praza Pública que comeza agora a súa andaina nace con esa vocación. Para contar ese relato que moitos outros medios ignoran ou queren agochar nun cínico e interesado exercicio de desmemoria. E eu estou feliz de que conten comigo. Benvida sexa esta praza pública, esta ágora de opinión e información libre e independente. Fagamos memoria, comecemos o relato, o noso relato…
