Non sei quen foi o que primeiro berrou Viva España, nin morro por sabelo; pero os aborixes de Cadrón, cando celebramos algo, sempre rematamos berrando que Viva España. Xúrovos que o dicimos de xeito animal, inconsciente; moitos de nós nin sabemos quen é esa España que queremos que viva, e os que si a coñecen impórtalles pouco que viva ou que morra. Eu mesmo, hai xa anos, nos brindes dun casorio bloqueiro, deixeime levar pola ledicia circundante e alcei a copa berrando Viva España. O que tal me dixeron non é para contar aquí, nin vos podo debuxar as caras que me puxeron. Aleguei daquela na miña defensa que era un berro atávico e endémico da miña aldea, unha especie de salvaxismo animal que non tiña cura. Aínda hoxe teño que dar explicacións do feito de cando en vez.

Hai combinacións de palabras que xuntan tan ben, que rematan vivindo nos nosos cerebros, convertidas en tópicos, ditos, refráns, axiomas e cousas polos estilo

O certo é que hai combinacións de palabras que xuntan tan ben, que rematan vivindo nos nosos cerebros, convertidas en tópicos, ditos, refráns, axiomas e cousas polos estilo. Un día, a alguén se lle escapou que o cerebro humano só estaba utilizado nun 10 por 100, e de alí a pouco tempo, xa se convertera nun tópico que podía saír en calquera conversa de café, nos parladoiros televisivos ou nos artigos xornalísticos. Ninguén poñía en cuestión tal aseveración. Os listos dábana por boa: “Non vos quero nin contar se chego a usar mais do 10 por 100”; e os burros tampouco a vían mal: “Se me tedes por burro é porque só utilizo o 10 por 100, que senón xa vos contaría”.

Outro dito que se se escoita moito é o de que a realidade sempre supera a ficción. Home, se isto cho di un león do Serenguetti ou cho conta un porco bravo do Candán, pois ten un pase; xa se sabe, son cuadrúpedes rudos e de poucas palabras. Pero que o digamos nós, que inventamos a Deus, a Supermán, a Mortadelo e Filemón; que facemos cada semana o programa de televisión Cuarto Milenio, e tódolos días os xornais ABC e La Razón; que fomos quen de escribir, hai unha chea incontable de anos, un libro de mais de mil páxinas sen papel nin bolígrafo; por iso, que o digamos nós, soa a chufa retranqueira. E se queredes a proba do algodón de que a realidade case nunca (e poño case, por educación) a ficción, aí tedes a María Dolores de Cospedal ficcionando a súa “indemnización en diferido en simulación de contrato ou do que fora aquilo ...”. É ou non é isto superior a realidade que quería describir, fose a que fora?

O pobo vai por diante dos seus gobernantes é outra das lerias amplamente asumidas, repetidas e dadas por certas

O pobo vai por diante dos seus gobernantes é outra das lerias amplamente asumidas, repetidas e dadas por certas. Co gallo das marchas dos indignados de todo tipo, os parladoiros dos medios de comunicación recorren a esta máxima para tratar de explicar a realidade. Ata o propio Caneiro, home cabal e sisudo, recoñecía na súa columna dos xoves que a tal leria era para el un axioma, que repetía con constancia, tesón e fe absoluta. Xa vedes, as mais egrexias plumas tamén caen no seu feitizo, deixándose encerellar nunha inconsistencia lóxica; a saber, que sendo os gobernantes unha parte do pobo, é imposible que o todo vaia diante dunha das partes que o conforman, xa que calquera parte forma parte do todo e o todo viaxa canda tódalas partes, canda as que van por diante e canda as que veñen atrasadas. Porén, tería sentido afirmar que calquera das partes ocupa unha determinada posición en relación ao todo. Por exemplo: O Atlético de Madrid vai de primeiro e o Betis de último (na Liga de fútbol española); ou que os matemáticos da USC son punteiros en tal materia no coñecemento matemático mundial; ou que Caneiro vai abrindo novos vieiros na literatura galega.

O pobo é coma un chicle de fresa ou unha bola de plastilina, que vai estirando cara un lado ou cara outro, a impulsos dalgunha das súas partes, sexan gobernantes ou aspirantes a selo

Por iso, no caso que nos ocupa, si tería sentido dicir que a parte gobernante xa non turra do pobo, e que son outras partes as que o fan. O pobo é coma un chicle de fresa ou unha bola de plastilina, que vai estirando cara un lado ou cara outro, a impulsos dalgunha das súas partes, sexan gobernantes ou aspirantes a selo. Algunhas veces, de tanto estarricar nel, pode ata chegar a rachar. No 36, unha parte moi cativa do pobo colleu as escopetas e turrou do pobo asustado e resignado cara unha ditadura; no 78, outra parte, non moito mais grande, estarricou o chicle cara unha monarquía parlamentaria. Nas revolucións, non é o pobo o que se levanta e pon todo patas arriba, senón unha elite que engaiola e vai estarricando o chicle cara ese lado. O groso do pobo, enredado nas angueiras cotiás da subsistencia, vai indo cara onde corre a auga e mirando de non afogar. No 36, ao meu avó mandáronlle aviso de que había que guerrear, e guerreou; tres anos despois, mandáronlle recado que xa non facía falta guerrear mais, e parou; no 78, dixéronlle que a leria cambiara e que tiña que ir votar, e votou. Non sei que pensaredes vós, pero eu nunca vin ao meu avó por diante dos seus gobernantes.