A Hedreira, o Paraíso Perdido

Chámome Francisco Fernández Galán, pero case todos me din O Galán da Hedreira, onde sempre vivín e viviron os meus. A Hedreira é un paraíso, un val inaccesible, encaixado entre as altas montañas de Chandrexa e Montederramo e bañado polas augas do Queixa. Eu sabía que un día ou outro os guerrilleiros ían dar con el; pero non chamei por eles, que conste. Os primeiros en vir foron o Sindo e mailo Cavila. Nun serán de poalleira fría e pertinaz escoitamos petos na porta e foi abrir a miña filla Beatriz. Eran eles e viñan enchoupados. Dixeron quen viñan sendo, pediron teito e algo de comer, e que pagarían 25 pesetas por cada un. Aceptei o trato case decontado; e penso que aceptaría igual aínda que non me falaran de cartos ningúns. Dorinda, a filla pequena, alá buscou dúas mantas para que se espiran e poñer a secar na lareira a roupa que traían posta. Despois baixei con eles uns grolos do licor que fago coas uvas do cancereixo e falamos de todo un pouco.

Pasado o tempo viñeron mais guerrilleiros a pedir pousada.  Viñan uns e marchaban outros. Cheguei a contar ata vinte distintos e unha muller que se chamaba Carme; a miña muller apuntaba nun caderno as entradas e saídas, para logo botar contas cando ao Sindo lle daba por pagar. Víase ás leguas que era o xefe de todos. Un tal Alexandre, de Ferrol, era o que mais predicaba. Trouxeron armas, que agocharon no cortello dos porcos, debaixo da pía; mochilas, macutos e pezas de roupa, que meteron na tulla do centeo; e tamén tiñan agochada no muíño unha máquina coa que imprimían os xornais “Guerrillero” e “Mundo Obrero”. Fóra de encher mais a pota do caldo e lavar mais roupa, as angueiras da familia seguían a ser as mesmas ca antes de chegar eles. Ben, as mesmas de todo, non: as miñas fillas rebulían inquedas cando os guerrilleiros que viñan eran os mais novos e xa os ventaban con horas de antelación; logo, buscaban o momento aquelado e despistábanse con eles polas beiras do río abaixo, brincando riseiras arredor de acivros, cerquiños e pradairos; e mais despois, xogando a pillar entre xestas e carqueixas. Un deles, o Cavila, agasallou un día a Dorinda cun arco de frechas, feito por el cunha pola de cancereixo. A Hedreira é un paraíso... pero ...

... ben sei que non vai durar. Á volta de ano, aí por Marzo do 49, os veciños de Toro e Camba, na cima da serra, van ver pasar por diante das súas casas unha recua de tricornes, capas e mosquetóns camiño do norte. Disque contarán ata sesenta en varios grupos. Un veciño de Toro vailles preguntar a onde collen. “Imos acabar cos bandoleiros da Hedreira”, diranlle, e o veciño larapetará de contado a boa nova de que os atracadores da serra teñen os días contados. Daquela, o amigo Constantino de Camba baixará a catro pes os salagres carreiros cara o val para chegar antes ca eles e darme o aviso, xa na bocanoite do venres 18 de Marzo. Esa noite cadraralle que están na Hedreira oito guerrilleiros, o Cavila da Dorinda entre eles. Decidirán facerlle fronte aos gardas. O Constantino e mais eu imos ser partidarios de fuxir, pero a miña muller e mailas fillas pensan que é mais seguro quedar na casa, que se as cousas se torcen sempre lles queda alegar que estaban ameazadas de tormentos maiores ...

... e sei que así vai ser: elas van quedar e nós fuxir. Xa na noite pecha, Constantino e mais eu baixaremos ás agachadas pola beira do río Queixa e logo agatuñaremos monte arriba, anicados e coas orellas guichas, en dirección ás chairas das Escadas. A idea de Constantino era estar xa nelas cando aló embaixo no val comezara a liorta. Escoitaremos o eco dos primeiros tiros no silencio da mañanciña; e logo berros, laios e mais tiros durante horas, ata ben entrado o mediodía; daquela volverá o silencio e unha columna de fume negro ascenderá cara o ceo. Que será da muller e mais das fillas? Non o sei, das poucas cousas que non sei agora nin saberei nunca. Vou ter que preguntar por elas no inferno... porque ...a Constantino e mais a min vannos matar por converter o Edén da Hedreira nun toco de guerrilleiros, bandoleiros e atracadores. Será o venres 25, na chaira da Escada do Medio, aí contra o mediodía. E vai ser mellor así, porque téñennos arrodeados e se non nos matan imos morrer de fame e frío.

Despois arrastrarán os nosos corpos mortos ata preto das casas de Camba, onde requisarán un carro de vacas, guindarannos nel e cubrirannos de palla, para que ninguén xa nos vexa mais. O carro fúnebre cruzará Camba e Toro con toque de queda e baixará cara San Xoán de Laza, onde cavarán para nós un burato fóra do camposanto.

Incluso xa sei -fixádevos a larganza da miña sabedoría- que á volta de 65 anos, no ano 2015 de Rajoy, un tal Sucasas “O Rozador” de Cadrón, vai contar todo isto que xa sei que vai pasar e que el pensará que pasou.

Grazas ás socias e socios editamos un xornal plural

As socias e socios de Praza.gal son esenciais para editarmos cada día un xornal plural. Dende moi pouco a túa achega económica pode axudarnos a soster e ampliar a nosa redacción e, así, a contarmos máis, mellor e sen cancelas.