Acabouse o que se daba, váisenos Cataluña. Xa había tempo que non durmiamos xuntos, e cando por por aquilo de gardar as formas debiamos facer uso do matrimonio, ela xa non sentía “res de res” e nós, rexos cabaleiros contentabámonos coa estrita posesión, coma quen fai buratos ao chou nunha leira. Logo, volvía o desamor, coa súa restra infinda de abafallos, pullas e menosprezos, que fomos temperando con agasallos e prebendas  varias. Pero todo rematou, agora nin con esas a moza aguanta o noso cheiro mesetario, e quere marchar da casa. Os predicadores recachan os ollos cara o ceo, profiren fóra de si anatemas e anuncian excomunións a eito dende os altares do ABC, de El Mundo, de La Razón, de La Voz de la Esquina Noroeste, ... algún mexericas láiase e pregunta abraiado “Que fixemos para chegarmos ata aquí?” Ai, meu, cousas da vida ... o amor que dura o que dura e ás veces nin iso.

A muller quere marchar, pero polas boas non vai poder ser. A diferencia da Lei do Divorcio Persoal, onde a separación pode ser solicitada por unha das partes, a Lei do Divorcio Territorial só contempla a petición partillada de ámbalas dúas partes. Ou sexa, que se os lalineses non están polo labor, Cataluña vai ter que baixar a orella e “mojar las ganas en el café”, que dirían os clásicos (Mecano, “Cruz de Navajas”, da súa obra “Entre el Cielo y el Suelo”, 1986). “Pero logo que reformen a Lei”, dirán os optimistas. Xa, pero para mudar a Lei tamén hai que contar cos lalineses, e non van querer. Tócalle o carallo á lancha! Cacho bulleiro no que atoamos! E eu, alma cándida, convencido de que a democracia autonómica fora quen de preservar a unidade das terras de España, asemade exaltaba a vizosa multiplicidade das súas rexións. Vou recuar na historia recente deste desamor por se atopo algunha luz salvadora.

Resulta que hai xa 80 anos as Hespañas andaban nas mesmas ou parecidas lerias. Non había 17 autonomías, pero xa Cataluña e País Vasco tiñan os seus Estatutos diferenciados, e Galicia referendara o seu e agardaba pola súa aprobación nas Cortes Xerais. Daquela, chegou o Comandante e mandou parar. O tal Comandante era un ferrolán mais ben baixo, con bigote cepillo de dentes e voz amullerada. El, e outros coma el, imaxinaron unha España rachada e dixeron que ata aí podiamos chegar. Un tudense clarividente, un tal Calvo Sotelo, xa dixera uns anos antes: “Antes una España roja que una España rota” (frase categórica moi propia dos amores contrariados, coma “Se non es miña non es de ninguén”) Pois o tal Comandante colleu a escopeta e liouse a tiros España adiante, ata que xa non quedou xente viva para lle levar a contraria.

E meu dito meu feito. España volveu ser unha unidade de destino no universal: un Caudillo, unha patria (España), unha lingua (castelán), unha relixión (catolicismo), un equipo de fútbol (Real Madrid). O resto eran entrañables “patrias chicas”, deformacións da lingua nai, vidas extraviadas e equipos provinciais.  A teoría da Unicidade. E a quen non lle gustara, aí tiña a porta e o ancho mundo para andar e non parar. Democracia orgánica, chamouse aquel relanzo de paz e felicidade, que durou corenta anos e semellaba que, por fin, consolidara a España como nación, deixando para a historia as reclamacións e ansias territoriais das súas partes integrantes. Que todo isto se conseguira a base de paus e labazadas ....ben, non hai que ser tan remirados, que mais ten!, o importante é acadar o resultado, e hai xente que só aprende a vareadas.

Pero o propio Comandante non as tiña todas consigo. Cando sentiu que lle chegara a hora de render contas perante o Altísimo (que non vos sei a quen se refire, pero como el era tan pequecho, o tal Altísimo podía ser calquera), pregoulle encarecidamente aos herdeiros que mantiveran a unidade das terras de España. Isto lévame a pensar que o Comandante parvo de todo non era e sabía ben como conseguira preservar a unidade; e que se os herdeiros non seguían os seus métodos e lles daba por afrouxaren correas e abriren cancelas, os animais comezarían a se botar fóra do prado outra vez. Ou sexa, que medio millón de guerreiros mortos e unha longa dieta de paus e labazadas non abondaron para extirpar de vez o formigo do separatismo; e hoxe, oitenta anos despois, estamos onde xa estabamos. Poida que Galiza non sexa unha nación e nunca o chegue a ser, pero á nación Española fáltalle unha fervura e debía ir ao médico a que llo mirara, porque leva mais de cinco séculos desangrándose en guerras fratricidas e aínda non conseguiu fixar nos xenes un inimigo común.