Podemos Galicia ante o abismo da infrapolítica

No seu célebre Discours, o enciclopedista D´Alambert escribía: “a barbarie dura séculos. Parece que é o noso elemento. O ben e a razón son só episodios fugaces”. Sabía o matemático francés que é posible que exista na historia un certo impulso cara a razón, pero tamén sospeitaba que este impulso era feble e estaba en constante perigo de ser paralizado polas impoñentes forzas da irracionalidade. Monedero, nun dos seus libros, di que, cada vez que alguén protesta, está a colocar unha tesela nun vasto mosaico doutro mundo posible que apenas empeza a crearse. Cada persoa que engade a súa tesela non é capaz de saber que forma terá algún día ese debuxo que hoxe nin se pode adiviñar. Nin sequera se algún día o seu esforzo terá significado. As teselas están ás veces illadas, aparecen en lugares solitarios do vasto espazo baleiro, parecen non significar nada, pero, sen cada unha desas pequenas peciñas, o soño de debuxar ese mosaico sería imposible.

Quizais eu sexa un idealista pero así é como vexo o mundo. Despois de ler Os pasos perdidos ou Antoloxía do humor negro de André Breton, sentín auténtica admiración a agradecemento por un escritor que tanto se esforzou en dar a coñecer o traballo dos demais. Unha tarde falaba cun amigo sobre un texto de Castoriadis no que analizaba uns versos de Shakespeare. Era imposible non decatarse da admiración infinita que o filósofo sentía polo dramaturgo. Ese día, como lector, sentinme entón tamén parte dese fío que transmite o mellor da creación humana a través dos séculos. Eu era o receptor dos versos a través das verbas de Castoriadis. Pero ao mesmo tempo, moitísimo máis modestamente, tamén o transmitía ao falar co meu amigo. Que nobre tarefa é ensinar, divulgar o pensamento doutros.

Cando percorremos as rutas de montaña atopamos fitos piramidais de pedras, sinais que nos marcan o camiño. Que persoas anónimas as carrexaron ata estes lugares? Quen se preocupa de que non desaparezan esas marcas? Así se constrúe o saber: co compromiso e a xenerosidade anónima dos que cren na importancia desta misión. Do mesmo xeito, todas as persoas podemos deixar unha pedra, aínda diminuta, no muro que nos protexe da barbarie. E fano cada día aqueles que, dende o seu lugar no mundo, promoven o intercambio, a reflexión, a xustiza, o diálogo construtivo e a busca (non a posesión) da verdade.

Estas persoas hoxe atopan en Podemos Galicia un espazo hostil. Un espazo onde a reflexión e as análises rigorosas son constantemente pospostas polas urxencias do momento histórico, urxencias que se substitúen unhas ás outras, e que van camiño de converterse nun modus operandi permanente. O calendario electoral termina converténdose, aínda involuntariamente, nunha coartada para vivir nun continuo estado de excepción intelectual. Así, resulta imposible ver máis aló dun horizonte curtopracista e puramente táctico que se contenta con ir trampeando o día a día nunha dinámica perpetua de ataque/defensa.

As persoas ás que lle preocupa o mundo no que vivimos, as que imaxinan a forma que debería ter o mosaico da Galiza posible e que aínda pensan que Podemos é o mellor que lle sucedeu a este país na súa historia política, están hoxe enmudecidas e arrecunchadas polo balbordo insoportable dunha minoría ruidosa que converte o espazo de debate nun lamazal.

O resultado é que, mais aló de esporádicas intervencións que só reproducen lugares comúns e esgotados tópicos do discurso da esquerda, o partido está completamente ausente das grandes cuestións do noso país. Podemos Galicia podería estar construíndo un refuxio para as ideas, podería estar tratando de ser un polo de atracción para aqueles que expanden o saber na nosa sociedade, para aqueles que gustan de ir deixando as pedras que algún día sinalen un camiño. Porén, está a ser o hábitat do insulto, da descalificación persoal e da inconsistencia intelectual. Os documentos dignos de tal nome brillan pola súa ausencia. No seu lugar, redáctanse “manifestos” que, á marxe das súas ideas reaccionarias e do seu rancio españolismo, parecen escritos por nenos de seis anos. No colmo da repugnancia uns chamados “críticos” envían notas de prensa nas que se fan miserables acusacións relativas á vida privada doutras persoas. Aquí e alá, nas canles de Telegram, nas redes sociais, en todo o debate interno, abundan expresións insultantes, disparates de todo tipo, memes inxuriosos, acusacións e sospeitas, converténdose nun terreo onde medra unha recua vociferante de aprendices de Maquiavelo en permanente e mesquiña conspiración. Namentres, eses outros militantes de Podemos, eses que entraron neste partido ilusionados e que conservan aínda certa inxenuidade, asisten asombrados e cada vez máis desesperanzados a este espectáculo lamentable.

Unha destas persoas que se sinte estraña neste lugar inhóspito dicíame: “o peor é que, cando hai algún erro, non se asume que poida ser por inexperiencia ou por desacerto senón que inevitablemente se busca como causa a mala fe”. Hai unha certa soberbia na busca da maldade allea. Os maliciosos, os que todo o envelenan, pensan de si mesmos que son perspicaces: que ninguén os pode enganar. Habitan un mundo de traizóns reais e imaxinarias e a isto chámanlle “crítica”.

A palabra “crítica” ven de discernir, de separar: separar o bo do malo. A crítica esixe intelixencia, mesura, profundidade. Mais ningunha destas cousas asoma por aquí. Hoxe centos de militantes aplícanse nunha constante lóxica destrutiva. Entre eles, o actual Secretario Xeral, inmerso nunha estrafalaria xira do aldraxe. Con que discurso? Con que proxecto? Con que ideas? Non escoitamos nin a primeira. Só se fala de traizóns, de estatutos, de tácticas, de organigramas, de filias e fobias. Destilan esperanza e ilusión estas mensaxes ou só puro odio? Escoito con atención e non atopo nada que nos eleve, nada que nos ofreza luz, nada que mostre camiños. Cero reflexións, cero razoamentos, cero propostas. Un páramo intelectual. Un personaxe de Alguén voou sobre o niño do cuco describía esta situación como unha orxía de picadas: “o galiñeiro atopa unha pinga de sangue nun polo e lánzanse a picalo ate que deixan o polo convertido en ósos, pel e sangue. Pero é normal que no barullo outros polos queden manchados e entón tócalles a eles. E outros mánchanse e, á súa vez, son picados até morrer. Unha orxía de picadas remata con todo o galiñeiro”.

É esta a cultura interna do partido que pretende liderar o cambio social? Como é posible que a militancia non sinta repugnancia cando se substitúe a crítica e a discrepancia  polo insulto e a inxuria? Cómo é posible que se preste oídos a charlatáns sen máis propostas programáticas que o rancor e a rabia?

Dicía Castoriadis que os intelectuais “do partido” tiñan como misión primeira criticar o propio partido. Pero esa crítica debe facerse coas armas coas que outro pensador, Pierre Bourdieu, definía a un verdadeiro intelectual: a crítica dos tópicos, a restitución da complexidade dos problemas, a demolición das alternativas simplistas. Mais, que lonxe estamos de todo iso!

Non seremos capaces de mudar radicalmente este mundo no breve prazo das nosas pequenas existencias. Este é un soño infantil e absurdo que escoito a miúdo. O que si é posible é seguir construíndo o mosaico. O que si é posible é colocar novos fitos que guíen a outros que mañá percorrerán o noso camiño. Pero para iso hai que militar diariamente no bando das ideas, do pensamento, da razón, da luz, do diálogo e da busca do ben común. Isto é o que sustenta o muro que nos protexe da barbarie. Isto si deixa unha pegada no tempo e na historia. Isto si nos vincula a tantas outras persoas, algunhas célebres, a maioría anónimas, que ao longo do tempo, antes ca nós, se preocuparon por colocar outra tesela no mosaico da utopía.

O escritor Tabucchi gostaba de citar unha frase do poeta italiano Montale: “Contentaríame con transmitir a luz dun misto”. Non é pouca cousa.

Grazas ás socias e socios editamos un xornal plural

As socias e socios de Praza.gal son esenciais para editarmos cada día un xornal plural. Dende moi pouco a túa achega económica pode axudarnos a soster e ampliar a nosa redacción e, así, a contarmos máis, mellor e sen cancelas.