De cativo impresionábame o feito de que moitos dos grandes mamíferos recluídos en zoos non se reproducisen. Desde que tiven uso de razón achaqueillo á tristeza, a depresión do cautiverio levábaos á conclusión de que non pagaba a pena traer novas criaturas a un mundo que os destinaba a vivir na miseria.
O único que lles quedaba da súa vida antes de seren capturados era, por unha banda, a memoria da liberdade que agora os torturaba. Por outra banda, a opción de non colaborar agradecendo a dose alimenticia na porta da cela e a dignidade, mesmo a responsabilidade, de non perpetuar a sentenza á cadea da súa especie con novas xeracións de condenados que vivirían xa ignorantes das circunstancias que os conduciran alí.
Da tortura das lembranzas non podían ceibarse. O que si estaba na súa man era manter a dignidade por medio da resistencia pasiva. Tigres, osos, xirafas ou elefantes parecían darse conta dos esforzos dos carcereiros por que procreasen, ansiosos de proclamar nos medios que o seu centro de reclusión acadara a primeira cría de tal ou cal especie en cautividade... Os animais máis dignos reacionaban negándolles a coartada de vender o bo trato para atraer as familias aos postos de venda de billetes. As técnicas de reprodución asistida complicaron a estratexia de resistencia. Mesmo así, moitas nais rexeitaban a cría tras o alumbramento, dando a entender que elas non a buscaran e que o menos malo era que non medrasen nesas condicións.
O oposto a esta dignidade absoluta víao eu nos paxaros que, confinados na gaiola, seguían a cantar para os seus amos. Agora sei que os escravos africanos crearon o blues para expresar a súa dor... quen sabe se os paxaros tras os barrotes non están a pedir auxilio. Se os seus amos pensan que son felices co alpiste, que lles abran a porta.
Hoxe lin na prensa un novo dato sobre a evolución demográfica en Galiza: en 300 dos 314 concellos houbo máis mortes que nacementos. A nosa taxa de natalidade é a máis baixa do mundo, number 1. Hai máis pensionistas que cotizantes e a pirámide poboacional deixou de selo para converterse na estalactita de unha cova escura e húmida. A tendencia á implosión autodestructiva é lamentada unanimemente no baleiro, case rifándolle á xente nova e acusándoa de egoísmo, de acomodación por que na casa da mamaíña se come ben e se está quentiño ata preto dos 40 e de non ter fillos para poder saír de festa un día si e outro tamén... críticas propias de director de zoo.
Para España este fenómeno é invisíbel ou equivale non a unha extinción senón a unha redución de plantilla que pode redundar nun aumento da produtividade. Unha visión máis ecuánime ( a da dereita que sempre fachendea de que o pobo nunha se trabuca) pode concluír que renunciar á maternidade nunha situación de presión e explotación, de falta de perspectivas e de complicacións para a crianza, é unha reacción intelixente, de responsabilidade e de dignidade. Ter fillos nestas circunstancias, sen poder atendelos ou gozar da súa infancia, para que? Para demostrar que podemos reproducirnos en cautividade e os explotadores poidan fachendear de bo trato? Non, grazas. O último, se quere, que apague a luz.
Tamén, en plena canícula, ten que vir un reventafestas quentarnos a cervexa, diredes. Hai que ser optimistas! Tendes razón, e motivos para optimismo hainos: a Terra é moi grande e non somos árbores, podemos emigrar. Ademais, cantos menos sexamos, tocamos a máis. Enriba, as cifras de hoxe son infinitamente mellores que as das próximas décadas. Disfrutádeas… pero non contedes comigo de canario para cantarvos no balcón ou para fachendear diante das visitas.
