Aborto na Arxentina e pederastia na Igrexa

Son un seguidor practicamente diario das novas e reflexións que Santiago Agrelo publica en Facebook. Agrelo é unha persoa entregada á causa dos condenados da terra, comprometido até a alma con algúns dos máis desgraciados, os que morren intentando pasar o Estreito. Léoo e non sigo o seu exemplo. E róeme non facelo pero polo menos sérveme para asumir unha certa humildade diante deles, dos que o fan. Non hai trampa no del; é unha entrega permanente e absoluta; a súa vocación e a súa crenza feita acto, carne. Santiago Agrelo é arcebispo de Tánxer e telo atopado nas redes, sen coñecelo, foi como o corolario dunha busca para modificar o meu criterio persoal sobre os cristiáns. Non son crente, por dicilo axiña e sen entrar en matices, que quizás deixarían de selo para converterse en eixos, se o razoamento continuar: apenas creo no misterio. Pero fixen igualmente un exame de conciencia, ou mellor dito, quixen volver a recompoñer criterios desde unha posición bañada de anticlericalismo durante decenios e marcada por xeracións.

O outro corolario foi Francisco. Entendín o que significaba o seu nomeamento desde o primeiro intre, eu que erro tanto nas predicións políticas, e así o escribín, en contra de tantos esquerdistas vacinados polos séculos de excesos do clero. Parecía e era un home comprometido cos pobres. Arestora hai quen o considera o único líder mundial posúe a esquerda. Quizás sexa esaxerado, pero a anotación está aí e talvez non sexa casual o interese por erosionalo desde os medios de comunicación neoliberais por conta da pederastia, cando eticamente é dos poucos valentes dentro da xerarquía. Mesmo pedían que dimitise desde medios de comunicación propiedade da banca, seguro que non pola indignación que causa o abuso senón por vencer a unha persoa que representa unha das poucas resistencias ao capitalismo salvaxe.

Fixeime en Cáritas, nas que traballan no Estado Español (pois non en todas as partes son iguais) e concluín que ese traballo de auxilio tiñan que desenvolvelo tamén desde o comezo da crise os sindicatos de clase, pois no pasado fíxose, era o Socorro Vermello, e desta vez nin se tocou. E os cristiáns de base están aí. Observei a outros crentes próximos meus, vinculados aos pobres e que ademais condicionaron, influíron máis do que semella, por exemplo na loita contra o fascismo. O libro de Ricardo Gurriarán sobre a revolta do sesenta e oito en Compostela, por exemplo, confirma ese protagonismo decisivo naquel episodio. Tamén o fermento para o compromiso de tantos que se forman nas asociacións cristiás de base e que despois van nutrir colectivos diversos. Nos partidos do nacionalismo galego, sendo en xeral un movemento laico e de esquerdas, o substrato cristián é grande, sen tratar agora aquí de sistematizar nada; curas humildes nas Encrobas, ou activando Fuxan os Ventos.  Cristianismo de base, entregado, claro, emparentado e influído polas teoloxías da liberación americanas, e desde logo polo Vaticano II. Unhas bases que libran de ignominia á propia crenza pero que de xeito ningún consegue facelo cunha xerarquía perversa e terríbel na que as excepcións son realmente excepcións.

O cristianismo de base europeo está fortemente condicionado polo laicismo que impregna esta sociedade, unha ideoloxía que percorre o continente desde hai trescentos anos e que sitúa debates fronteirizos como o do aborto, en termos máis razoábeis que os dos cristiáns da esquerda da América Latina, que con posicións radicalmente (de raíz) anticapitalistas, como as de Bergoglio por exemplo, son lamentabelmente insensíbeis a estoutros asuntos, como o da interrupción do embarazo, os dereitos dos homosexuais e moitos outros. Con posicións frecuentemente intolerantes, seguindo fielmente o mandato da Igrexa. É o caso de Daniel Ortega, agora convertido en tirano e asasino do pobo de Nicaragua, que se di desde hai anos presidente Por La Gracia de Dios, pero que se reclama aínda a si mesmo como parte da esquerda. Nun lugar completamente distinto, porque é un demócrata, está Rafael Correa, cristián, anticapitalista e no entanto contrario radicalmente a calquera apertura no campo do que falamos, nin durante o seu mandato nin na actualidade.

A Igrexa apela con virulencia a rexeitar a que chama cultura do descarte, tanto no terreo do aborto como no da eutanasia e outros, vinculando mesmo tales prácticas coa da cousificación, ou conversión das persoas en mercadoría, como as africanas, dalgún xeito consideradas desde o centro como lixo que vén manchar Europa. Botan man con facilidade desta analoxía, que resulta moi desafortunada. Hai uns anos publiquei en El Correo Gallego un artigo onde explicaba un debate entre intelectuais italianos sobre o aborto, desde un punto de vista que incide precisamente na animalización que provocan precisamente esas negacións por parte do clero e que copio a continuación.

O artigo titúlase Decide a muller.

Italo Calvino escríbelle a Claudio Magris en 1975: Traer un neno ao mundo só ten sentido se é desexado consciente e libremente polos seus pais. Senón trátase dun comportamento animal e criminal. Un ser humano convértese en humano non só pola converxencia causal de certas condicións biolóxicas, senón a través do acto de vontade e amor de outras persoas. Se este non é o caso, a humanidade convértese non máis que nun tobo de coellos.
Somentes aquelas persoas que están convencidas ao cento por cento de posuír a capacidade moral e física, non só de manter un fillo senón de acollelo e amalo, teñen dereito a procrear. Se non é o caso, deben facer primeiramente todo o posíbel para non concibir e se conciben, o aborto non representa só unha triste necesidade, senón unha decisión altamente moral que debe ser tomada con plena liberdade de conciencia. Non sei como podes asociar a idea do aborto co concepto da boa vida. O aborto é un feito horripilante, no que a persoa vulnerada física e moralmente é a muller. Tamén para calquera home con conciencia cada aborto é un dilema moral que deixa unha marca.
Despois de chamarlle irresponsábel a Magris, dille que lle encantaría ver a súa cara se lle abrisen a el o ventre no medio da cotra e sen os recursos dos hospitais.

Esta defensa da muller e dos nenos de Calvino, resulta ser para moita xente a mellor defensa escrita da decisión de abortar. Pero escarvando nos arquivos din con outro debate que tamén desexo reproducir moi esquematicamente. É igualmente unha columna do pasado, pero non  hai problema en traela de novo, porque  a novidade se non aporta substancia é banal e o antigo se é rico e ten vixencia pois sigue vivo. Hai que evitar, iso si, entrar na monserga tradicionalista de darlle ao manubrio do pasado sen necesidade, só para disimular as carencias de acción no presente.

Reproduzo entón ese, tamén publicado en El Correo Gallego, que se chamaba Os límites do aborto.

En 1995 unha revista italiana convidou a Umberto Eco e ao Cardeal Martini, Arcebispo de Milán e príncipe eclesiástico respectado en todo o mundo, a un debate sobre as posicións éticas do home laico e do relixioso. As sucesivas entregas convertéronse nun libro moi interesante, con discusións sobre os temas de importancia que separan o laicismo  e a visión católica actual.
Nun par de cartas falan da vida humana e do aborto e conforta moito ler da pluma de Eco que el celebra o nacemento dun neno como algo marabilloso, como un milagre natural. Conforta lelo porque esa vontade, a da celebración da marabilla do nacemento, está pouco estendida na sociedade actual, en ambos universos de pensamento e en todos, pendentes como estamos do noso benestar privado.
Outra cousa diferente, para alén do dito, son os confíns, o momento en que comeza a haber vida humana. Todos consideramos como ser humano ao recén nacido, pero até onde podemos retrotraernos?
No Antigo Testamento, Onán non cumpre co deber de dar a vida e iso comporta a súa morte. E segundo Tertuliano, cristián do S III, a alma transmítese a través do seme. A Igrexa acabou por rexeitar estas teorías e abrazou o creacionismo, segundo o cal Deus introduce a alma no feto nun momento dado da súa xestación. Santo Tomás, di Eco, empregou tesouros de sutileza para explicar como é isto así, dando lugar a infinitas discusións sobre o momento en que ten lugar a “humanización”. É dicir que a mesma dificultade que ten o non crente á hora de fixar os límites, tamén se lles proxecta aos católicos.
Seguramente teña razón o autor de O Nome da Rosa cando di que quizás non existan confíns e que esteamos condenados a saber só que ese proceso ten lugar e que non pode ser aclarado nin discutido. Igual que en tantas cousas, nas que marcamos fronteiras, clasificación e orde, só para reducir e comprender.
Bo sería por tanto que houbese máis humildade e menos condenas. Por exemplo agora, cando se valoran os límites que marca a nova lei do aborto. Porque as vellas dúbidas persisten, e as faltas da Igrexa, do pasado e do presente, tampouco son poucas, nin todas leves.

Volvendo a ese libro vexo que Eco opta polo debate intelectual e evita sinalar á Igrexa: “outros prefiren apelar aos dereitos da vida: se en nome do dereito á vida non podemos consentir que ninguén mate a un semellante (...) da mesma forma non podemos permitir que ninguén trunque o camiño dunha vida iniciada” “pecaría de malicia se neste contexto o convidara (diríxese a Martini) (...) a remitirse ao maxisterio da Igrexa”.

Pois quizás sexa malicia naquel contexto, pero é imprescindíbel valorar a conduta dos membros da Igrexa para considerar cal pode ser a súa autoritas, o seu dereito a pretender fixar criterios universais, até presionar de xeito extraordinario e cruel, con verdadeira saña, como fixeron na Arxentina nas pasadas semanas, para que o Senado non aprobase a interrupción voluntaria do embarazo.

Dentro hai persoas que escoitar. Até para seguir o seu exemplo, quen teña forzas, pero a autoridade da Igrexa como institución está completamente corroída pola súa historia e polo seu presente. E non abonda con Francisco para sandala. Non ten autoridade unha institución que está aínda estes días retirando a pena de morte do seu corpus legal. E aínda menos se lle pode atribuír autoridade moral cun problema como o da pederastia que anula calquera pretensión de decencia e honestidade. É intolerábel que príncipes da Igrexa chamen asasinas ás pobres que abortan como poden, nas peores circunstancias, porque eles, cómplices de violadores de nenos e por tanto da inocencia. Non son a estas horas absolutamente ninguén como institución para dar leccións de nada relacionado con algo honesto.

O problema está sendo abordado por Francisco certo, pero non se trata dunha circunstancia; é profundo e seguramente non sexa sandábel.

O filme Spotligth, de poderosa sinxeleza, serio e elegante, conta a primeira investigación periodística do escándalo de pederastia na Igrexa Católica. Estreouse en 2015.
Cando a película vai mediada, os xornalistas deciden asesorarse cun antigo cura que coñece casos, porque os investigou. Como é psicólogo de formación, exponlles a súa teoría. Segundo el, o celibato mantén a moitos sacerdotes en estados emocionais que poden equipararse aos de nenos de dez anos. Son individuos psicosexualmente atrofiados, que responden a un fenómeno psiquiátrico perfectamente recoñecíbel. Por estas razóns os abusos non son illados senón sistémicos e afectan, na súa versión, ao seis por cento do clero masculino. Ou sexa que o seis por cento dos curas abusan de nenos no mundo. Os cálculos do psicólogo resultaron ser certos en Boston, porque ao contrastalos despois os periodistas de Spotlight, demostrouse que de 1500 sacerdotes que vivían na cidade, 87 eran pederastas. Para que os curas non fosen imputados o traballo da Igrexa de Boston e especialmente o do seu cardeal foi titánico e miserábel.

Pero o crego psicólogo que vai aportando datos en off, amplía o campo de visión até demostrar que é unha peste letal, ademais de resistente e vomitiva, pola colaboración masiva no crime de curas e xerarcas.

E continúa: Máis do cincuenta por cento dos curas déitanse con outros adultos. Esta práctica loxicamente clandestina crea unha cultura do secretismo, que protexe plenamente aos pederastas.

Pero o crime faise máis grave aínda porque non é só un abuso sexual. As vítimas dos depredadores son case sempre nenos pobres. A razón? Porque así non falarán, di un deles no filme. Utilizan a nenos necesitados, con parte da vida destrozada, con fogares desestruturados, con traumas e carencias, pais ausentes e fogares rotos,  que acoden aos cregos para salvarse do desastre. Non é só un abuso sexual, tamén o é espiritual, arrebátanche a Deus, conclúe unha das vítimas. Esa é a axuda, a destrución absoluta da alma. 

O filme remata cunha lista de lugares do mundo con cregos pederastas denunciados naquel momento. Parece unha lista telefónica pero aínda é curta comparada coa de 2018.
É digno e valente Francisco, sen dúbida, mais o problema non é nin circunstancial, nin temporal, nin xeográfico, nin sectorial. É sistémico e pleno, como un cancro. O Papa aínda que o saiba, iso sen dúbida, non procede en consecuencia, non chega a recoñecer na súa busca de culpábeis a dimensión do problema e actúa por áreas, O arranxo non consiste niso e quizás non a teña, o cal non quere dicir que a Igrexa vaia diluírse como un terrón de azucre por esta causa. A Igrexa pensa en séculos, está e aínda estará, infestada de crimes, dunha historia con incontábeis episodios horrendos e un presente tan miserábel como o que establecen os violadores.

 

Notas

-Spotligth. Thomas McCarthy. Oscar ao mellor filme. Oscar ao mellor guión.
-¿En qué creen los que non creen? Un diálogo sobre la ética en el fin del mundo. Umberto Eco – Carlo Maria Martini.
- Inmunda Escoria. Ricardo Gurriarán.

Publicidade

Grazas ás socias e socios editamos un xornal plural

As socias e socios de Praza.gal son esenciais para editarmos cada día un xornal plural. Dende moi pouco a túa achega económica pode axudarnos a soster e ampliar a nosa redacción e, así, a contarmos máis, mellor e sen cancelas.