"Sorpréndeme moito como pretendemos promover a revolución dende un hotel de cinco estrelas en Cascais chegando en coches de luxo". Son as 21 palabras do discurso que pronunciou a secretaria xeral da Unión Internacional de Xuventudes Socialistas, Beatriz Talegón, a principios de febreiro na Reunión do Consello da IS en Cascais, Portugal que a situaron rapidamente como unha das novas voces críticas dentro do PSOE. Apenas dez días separaron ese discurso da manifestación contra os desafiuzamentos do 16 de febreiro, que Talegón, acompañada do ex ministro de Xustiza e actual eurodeputado socialista Juan Fernando López Aguilar, tivo que abandonar tras ser increpada por algúns manifestantes.

Apenas dez días separaron ese discurso da manifestación contra os desafiuzamentos do 16 de febreiro, que Talegón, acompañada do ex ministro de Xustiza López Aguilar, tivo que abandonar tras ser increpada por algúns manifestantes

Que pasou entre un momento e o outro para que cambiase tanto a imaxe da socialista? Tras o seu discurso, Talegón apareceu en gran parte dos xornais, impresos ou dixitais, radios e televisións do país. Moitas persoas criticaron entón que buscaba lanzar a súa carreira política e denunciaron que os seus reproches ao partido quedaron no discurso.

O asesor de comunicación e consultor político en España e Latinoamérica Antoni Gutiérrez-Rubí non sería, no entanto, "tan contundente á hora de dicir que se queimou ou que a súa imaxe caeu en picado". O que sucedeu no caso de Talegón, afirma, é que "cando hai unha demanda de voces novas, esa demanda é moi absorbente. No PSOE existe un gran baleiro, e se ese baleiro énchese só un pouco, a absorción que se produce é brutal". Gutiérrez-Rubí expón unha analoxía para comprendelo mellor: unha habitación ás escuras. "Se acendes un misto haberá algo de luz, pero esa luz non será suficiente para iluminar toda a habitación. Fan falta máis mistos. Se non, a escuridade volverá cando se apague o primeiro misto". Ese primeiro misto sería, na súa opinión, Beatriz Talegón: "É como unha labarada, unha faísca, e iso é o que a prexudicou, o efémero do asunto".

Gutiérrez-Rubí: "Cando hai unha demanda de voces novas, esa demanda é moi absorbente. No PSOE existe un gran baleiro, e se ese baleiro énchese só un pouco, a absorción que se produce é brutal"

Para este asesor de comunicación, non hai que perder a perspectiva da súa mensaxe, que ve chea de coraxe e valentía. "A denuncia que fixo -defende- dos privilexios, etc, ten fondo". Con todo, prosegue, esa mensaxe "pode parecer baleira se non se acompaña de máis denuncias". Talegón, apunta, sinalou co dedo, pero iso non é suficiente. "Ademais de sinalar, hai que marcar un camiño para que exista unha concorrencia política, unha competencia". Na súa opinión, se sabe xestionar a situación e converter as reaccións en relacións, "poderá ser unha importante actriz política, aínda que iso leva o seu tempo". Do mesmo xeito que Gutiérrez-Rubí, a representante de EQUO Inés Sabanés opina que non se debe esquecer a mensaxe do discurso: "O que debe facer agora é demostrar que esa voz pode permanecer. Non debemos bloquear de primeiras a alguén só por un conflito mediático". Sabanés entende, no entanto, parte da reacción crítica polo clima de desconfianza existente ante calquera asunto político.

Beatriz Talegón, en conversa telefónica con eldiario.es, recoñece que saltou aos medios "por casualidade" e non agardaba o foco mediático que se xerou a continuación. Así mesmo, confirma que xestionar esta situación non foi sinxela: "Paso a maior parte do tempo fóra de España e non estou tan ao tanto de como están os medios de comunicación españois e realmente non me esperaba o que sucedeu. Eu fun para transmitir a mensaxe do meu discurso pero todo centrouse na miña persoa. Ti non te esperas que se te chaman para que fales do que dixeches logo só recibas machadazos".

Belén Barreiro: "Os medios permiten multiplicar a túa mensaxe pero tamén serven para lanzar a túa carreira e un ten que ter claro ese límite"

A politóloga, socióloga, expresidenta do CIS, directora do Laboratorio Fundación Alternativas e fundadora de MyWord, Belén Barreiro, é máis crítica coa aparición de Talegón nos medios: "Aparecer dunha maneira tan compulsiva nos medios non é bo, hai que medir". Por que? "Os medios permiten multiplicar a túa mensaxe pero tamén serven para lanzar a túa carreira e un ten que ter claro ese límite. Se se traspasa e utilízanse como medio para proxectar a túa imaxe persoal, ao final prodúcese a caída".

Para Sabanés, de todos os xeitos, todo "sobredimensionouse bastante". "O sometemento a un foco permanente non é fácil de xestionar, máis aínda cando hai moitos factores internos, desde dentro do partido, e externos, que non queren novos líderes", advirte. Sabanés asegura que aínda que Talegón debería asumir a reacción que se ía a producir despois do seu discurso, non é sinxelo facer fronte aos medios de comunicación, que "poden forzar e presionar moito". Sabanés non comprende que se xerara unha crítica "tan voraz" cando nun principio o seu discurso foi recibido de forma positiva: "Creo que a crítica tan forte débese ante a posibilidade de que poida converterse realmente nunha figura política relevante. O curioso é que hai posicións absolutamente encontradas, parece que tes que estar radicalmente a favor dela ou radicalmente en contra. Levantouse unha especie de barricada e condena sen sentido". Segundo a política de EQUO, habería que darlle a oportunidade "de demostrar que pode facer o que defendeu" en Cascais.

Garzón: : "Hai que ir a aqueles medios que te chaman porque desde eles podes chegar a todo o mundo. Desde os despachos non chegamos a nada"

Talegón nega que buscase proxectar a súa imaxe: "Non fun aos medios con ningunha estratexia. Son real. Non hai trampa nin cartón. O que hai é o que se ve. Se eu dixen que si a todos os medios que me chamaron foi porque pensei que por unha vez que se fixaban nas Xuventudes había que aproveitalo". Esta opinión compártea o deputado de EU Alberto Garzón, dous anos menor que Talegón e que tamén coñece os efectos dunha foto mediático repentino: "Hai que ir a aqueles medios que te chaman porque desde eles podes chegar a todo o mundo. Desde os despachos non chegamos a nada".

Garzón cre, no entanto, que hai que xestionar ben o interese dos medios. "Calquera mensaxe fresca que saia agora mesmo dos partidos políticos -asegura- tentará capturarse. As persoas críticas cos seus partidos e con ideas frescas son moi atractivas para que os medios as convertan en carne de canón. Moitos tentarán captar a túa mensaxe e niso inflúen os formatos que se están multiplicando: titulares, pouco tempo para o debate... Búscase conseguir audiencia e por iso moitas veces as preguntas que che fan buscan o enfrontamento. É moi fácil verte convertido en diana fácil de críticas mordaces. E é posible que por pertencer ao PSOE ou a EU ese efecto sexa aínda maior, xa que son partidos que sempre foron moi criticados".

"O seu comentario en Cascais é a mellor mostra de que se está producindo unha crise do réxime"

Pablo Iglesias: "Ás veces somos pouco hábiles xestionando as vitorias, e que haxa rebelións internas no PSOE é unha vitoria para nós", apunta Igrexas, que engade que "se se xeran maiorías, hai que aproveitalas"

Para o politólogo e presentador de La Tuerka e Fort Apache, Pablo Iglesias, o maior fallo de Talegón e o que a converteu en diana de moitas críticas foi o feito de acudir á manifestación acompañada dun dos ministros que participou nun Goberno que "rescatou as entidades financeiras". A pesar diso, Iglesias ve en Talegón unha "vitoria" para a esquerda, xa que "revela que un dos partidos do réxime está a perder apoios e empézanse a ver persoas militantes que están incómodas coas portas xiratorias que atravesan os seus dirixentes ou coa súa vida ostentosa". "O seu comentario en Cascais é a mellor mostra de que se está producindo unha crise do réxime".

Iglesias lembra, por exemplo, a imaxe do camareiro que se interpuxo entre antidisturbios e manifestantes tras unha protesta en Madrid: "Ese home logo recoñeceu que votara ao PP"; ou a defensa que desde a esquerda abertzale se fixo do presidente do PSE-EE PSOE, Jesús Eguiguren, cando este se mostrou a favor do diálogo con ETA. "Ás veces somos pouco hábiles xestionando as vitorias, e que haxa rebelións internas no PSOE é unha vitoria para nós", apunta Igrexas, que engade que "se se xeran maiorías, hai que aproveitalas". A pesar diso, lembra que ninguén está a chamar á "unión da esquerda" e que as súas declaracións non negan o feito de que Talegón "teña contradicións ao pertencer ao PSOE".

Ten que ver a crítica coa mocidade? Gutiérrez-Rubí vai máis aló e sinala que moitas das críticas a Talegón deixan entrever certo machismo, "mesmo misoxinia". "Ás veces escóitanse cousas como: 'De onde sae esta moza nova?', que son en realidade cuestiones machistas". Sabanés comparte até certo punto a opinión do asesor de comunicación, aínda que prefire non centrar a mensaxe nese asunto. No entanto, recoñece que "o ton dalgunhas críticas cheiraba a machismo ou misoxinia". "Houbo un trato distinto que se se tratase dun home", denuncia. Pablo Igrexas non pensa que as críticas teñan que ver co machismo. De feito, opina que nestes casos, "o machismo operaría á inversa". "Hai que ter moito coidado coa condescendencia", advirte. A secretaria xeral da Unión Internacional de Mocidades Socialistas cre que "custa moito romper cos prexuízos". "Cando ves alguén mozo, con estudos, sen padriños políticos e que chegou onde está porque currou, hai moita xente á que lle molesta".

Reprobacións por pertencer ao PSOE

Talegón comenta ademais as reprobacións por pertencer ao PSOE. Na manifestación contra os desafiuzamentos, que tivo que abandonar, moitas persoas, conta, botáronlle en cara o feito de que "estivese no lado contrario"

Talegón comenta ademais as reprobacións por pertencer ao PSOE. Na manifestación contra os desafiuzamentos, que tivo que abandonar, moitas persoas, conta, botáronlle en cara o feito de que "estivese no lado contrario". "Dicíanme que tiña que estar do seu lado, pero é que xa o estou, o que non vou facer é abandonar o barco [PSOE] cando o que creo é que hai que cambialo de rumbo".

A este respecto, Talegón fala tamén da compañía de López Aguilar: "Moléstame que en lugar de que esas persoas visen un logro que un exministro se manifestase, criticasen que fósemos xuntos". A socialista explica o sucedido: "Non quedaramos para ir á manifestación. Saïamos da conferencia política en casa América e eu díxenlle que se realmente estaba en contra dos desafiuzamentos, tiña que demostralo na rúa, que xa está ben de falar dos problemas da cidadanía desde os despachos".

A pesar de todo, a secretaria xeral da Unión Internacional das Xuventudes Socialistas asegura aprender do sucedido estes días e recoñece que proximamente terá máis coidado á hora de responder á chamada de segundo que medios. Asegura que por agora non está nos seus plans o salto á política nacional, por iso é polo que sinala que as críticas por lanzar a súa carreira política carezan de argumentos. Por agora, di, seguirá traballando a nivel internacional coas Xuventudes Socialistas. Esta semana, até o domingo, estará en Palestina e Israel para o presidium da Unión Internacional: "Alí visitaremos os asentamentos, prepararemos un programa para a unión entre mozos palestinos e israelís con dous profesores dun e outro sitio... Non deixaremos de traballar".