Ana Pontón, portavoz do BNG, iniciou o pasado venres os faladoiros cos catro grupos parlamentarios sobre a nova lei de fomento da implantación de iniciativas empresariais e a ordenación dos montes en xeral que está a organizar o Instituto de Estudos Miñoráns. Praza Pública colabora moderando as intervencións dos asistentes e formulando preguntas aos participantes, cuxas respostas sintetizamos na semana seguinte a cada faladoiro en pezas informativas acompañadas de extractos audiovisuais.
“En vez de facer que a Administración funcione máis rápido e sexa garantista, elimínanse os seus controis”
O BNG chama “lei de depredación de Galicia” á Lei de fomento da implantación de iniciativas empresariais e critica que elimina controis ás industrias que queren instalarse nos montes. Pero coa anterior lei que supostamente era máis esixente xa se podían desenvolver moitas das actuacións que se viron rodeadas de polémicas nos últimos anos. O problema é da lei ou da súa aplicación?
Todas as leis son interpretables, pero cando existe unha lei máis garantista desde o punto de vista da participación social, dos controis ambientais, ou da consideración que a propia administración teña do beneficio industrial, non é o mesmo. Cando reduces a participación e primas o interese das empresas introduces un mecanismo legal que facilita actuacións que non van ter freo. Con esta lei estou convencida de que un proxecto como a mina de Corcoesto iría adiante. Ou a mina que queren facer en Touro, onde un dos medos é que agora lle digan que non pero máis adiante reabran o proceso ao amparo desta nova lexislación. Quen fai a lei fai a trampa pero non é o mesmo. Está pensada a medida das grandes empresas.
A lei di que non se poderán instalar novos parques eólicos en espazos protexidos pola Rede Natura, pero contempla que si se poidan modificar os xa existentes se é para reducir nun mínimo dun 50% os aeroxeneradores. Iso non é positivo?
Pode parecer en abstracto se non sabes cal era o texto que tiñamos antes. Antes esa redución non tiña un mínimo. O que se quería era favorecer que se reduciran espazos ocupados en Rede Natura.
"A Xunta consolida o modelo de Sogama e evita que poidamos ilo desmontando con plantas comarcais de compostaxe"
A lei tamén prevé que a Xunta constrúa en Sogama unha planta de compostaxe, sistema de tratamento do lixo orgánico ao que renunciara ata o de agora o Goberno galego e que só se aplicaba nas plantas de xestión municipal de Nostián e Lousame que dan servizo só ás areas da Coruña e Noia. Esa nova planta só atenderá aos concellos máis próximos a Cerceda, onde está Sogama, pero non é un paso positivo?
Todo ten truco. A trampa disto é consolidar Sogama como unha gran incineradora e impedir modelos alternativos a Sogama con plantas comarcais. Temos un modelo que consiste en pasear todo o lixo polo país para que se queime e se xere electricidade. O normal sería avanzar en pequenas plantas de compostaxe, un modelo máis ecolóxico e cun custo axustado. Isto consolida de novo Sogama e evita que poidamos ila desmontando pola base.
A lei facilita a corta de eucalipto, piñeiro e acacia, presentando só unha declaración responsable previa e sen ter que pedir permiso, que si se mantén para as frondosas autóctonas. Esta medida que algúns consideran positiva para loitar contra a eucaliptización é vista por outros como un perigo para os xacementos arqueolóxicos dos montes, que poden verse afectados por cortas sen control. Que opina?
Esta lei é moi perigosa porque temos unha administración que funciona moi mal ou que nunca estivo dotada para funcionar de xeito áxil. Non é normal que un informe de Patrimonio tarde tres anos. A perversión é que, en vez de que a Administración sexa máis eficiente, dille á xente que tire para adiante. Pódese destruír moito patrimonio, estanse a facer cortas de eucaliptos que están destruíndo mámoas e castros, e todo isto vaise facer sen ningún control. Pero tamén conculca o dereito de información, sen control público das actividades. Dá carta branca a que un poida facer o que considere, e iso deixa problemas de futuro importantes. En vez de ir ao problema de como poño máis recursos para que a Administración funcione máis rápido e sexa máis garantista, o que estás facendo é eliminar todo ese tipo de controis e permitindo unha serie de prácticas que inciden nalgúns dos vicios que colectivamente tiña este país.
“O novo Plan Forestal non pode facer táboa rasa e seguir aumentando os eucaliptos”
É necesario elaborar un novo Plan Forestal cando o actual pensado para o período 1992-2032 non vencería ata dentro de 15 anos?
O plan que está vixente debateuse no Parlamento no seu momento e tivo a unanimidade de todos os grupos, pero pásalle o que a moitos plans, que só está no papel. Hoxe temos case o dobre da superficie de eucalipto que estaba prevista para 2032. Prevía gastar máis en prevención que en extinción e é ao revés e cunha diferenza abismal. Faría falta un novo plan forestal porque este está superado xa pola propia realidade, temos disparado o número de eucaliptos. Pero ese novo plan non pode ser táboa rasa e seguir incrementando monocultivo de eucalipto. Nós temos propostas como que a xestión do monte non pode ser só forestal. Hai unha riqueza inmensa no noso monte que agora mesmo se desaproveita. E non pode ser só unha concepción económica, hai uns usos sociais e ecolóxicos.
“No curto prazo non debemos introducir cambios na loita contra os incendios para garantir a seguridade”
O Consello de Contas criticou que o Plan Forestal prevía dedicar moitos máis recursos á ordenación forestal que á extinción, pero está pasando xusto ao revés. Como se pode reverter esa situación ou de onde sacamos máis recursos para dedicar á ordenación forestal?
Está claro que ese Plan Forestal nunca se quixo aplicar. É evidente que no curto prazo temos que ter un dispositivo de loita contra os incendios que nos permita afrontar o problema, é importante que funcione e mellore. No curto prazo non debemos introducir cambios para garantir a seguridade. É importante que cambiemos o que se fai na prevención e no modelo forestal, e para cambiar o modelo necesitar recursos sobre a mesa. Ten que haber un apoio á produción de especies de calidade e cun rendemento maior. Hai que empezar a estudar unha fiscalidade verde, porque non pode ser que a produción de Ence ou Finsa nos custe cen millóns de euros en extinción e non obter un retorno.
Cando o Consello de Contas criticou que non se cumprisen as previsións do Plan Forestal actual porque se está a gastar moito máis en loita contra o lume que en ordenación forestal, o director xeral de Política Forestal da Xunta, Tomás Fernández-Couto, no cargo desde 1996 a excepción do período do bipartito, respondeulle que se gasta tanto en loitar contra o lume é porque senón os propietarios non investirían no monte por medo a perder a súa produción. Que lle parece?
Rir é o máis intelixente. É significativo que haxa unha persoa como Fernández-Couto na Xunta que teña tanto poder e que non o poidan cesar. Que sabe ese señor? É un clamor en todo o sector forestal, incluída unha parte da industria, que é unha rémora para cambiar o modelo forestal.
“Os dispositivos de extinción responden a un interese caciquil e un sector do PSOE segue querendo ese modelo do PP”
Sobre o dispositivo de loita contra o lume os sindicatos veñen criticando a temporalidade e inestabilidade dos contratos. É sostible manter todo o ano un dispositivo que na temporada alta do verán supera as 5.000 persoas?
O dispositivo non pode ser só de extinción senón que faga tamén prevención. Iso axudaría a ter o monte en mellores condicións e a dar estabilidade aos traballadores. Estamos nun modelo no que está a Xunta, os concellos, os dispositivos de emerxencia... Está moi fragmentado, cunha parte que responde a un interese caciquil, porque as brigadas municipais non teñen ningún sentido, non se permite a súa profesionalización, algunhas estanse contratando en agosto para facer traballos de prevención. Algúns alcaldes do PP recoñecen en privado que esas brigadas non serven. O caciquismo e o enchufismo é un lastre que ten o país. Cando neste país se intentou facer un dispositivo único houbo un grande ruído neste país porque estabas atacando eses instrumentos caciquís. Un sector do PSOE segue querendo o mesmo modelo de extinción do PP, porque no debate no parlamento queren manter as brigadas municipais.
