A historia de Motaz, Saber, Anas, Alá e Areej non é a historia de cinco novos actores. É a historia de cinco leóns. Cada vez que soben a un escenario, cos seus pulmóns inzados de seguridade, arrepían o público, demostrando que para eles o teatro non é un simple entretemento, ou distracción, como na maioría dos países occidentais: é o único lugar no que poden sentir a liberdade ao 100%.
Estes cinco estudantes de teatro son palestinos, aprenden as artes de interpretación na escola do Freedom Theater (Teatro da Liberdade), situada no campo de refuxiados de Jenín, na Cisxordania.
Ser actor en Palestina non é como selo en Europa ou América; vivir alí é como tentar respirar cunha correa arredor do pescozo
Ser actor en Palestina non é como en Europa ou América. Comezando porque vivir en Palestina, encerrados dentro do cemento que forma o muro de separación, é como tentar respirar cunha correa ao redor do pescozo.
Cada día levántanse ás oito da mañá para acudir ás clases de interpretación. Anas e Saber teñen a sorte de viviren na cidade. Saber, cantante e actor, reside a dez minutos da escola e pode desprazarse en bicicleta. Motaz, Ala e Areej han de viaxar nun minibus laranxa desde as aldeas lindeiras até Jenín. Ás veces os soldados israelís páranos no camiño para pedir documentación e facer que cheguen tarde. "Négome a darlles o meu documento de identidade a estranxeiros no meu propio país", comenta Motaz, mozo cantante e actor de 20 anos de idade, "poderán levarme preso, ou dispararme, tanto me ten, mais non teñen dereito a rexistrarme constantemente. Non son un criminal".
Ás veces os soldados israelís páranos no camiño para pedir documentación e facer que cheguen tarde
Alá desprende a mesma coraxe que o seu amigo Motaz cando a familia lle pregunta por que se esforza en traballar cada día nesa caixa negra (escenario). Non entenden que Alá é un animal salvaxe en escena, que sente que a caixa negra é o trampolín no que pode lanzar o seu talento sen que ninguén o xulgue.
Areej atopa no teatro un alpendre perfecto para se desprender da máscara que levan moitas mulleres na conservadora sociedade de Jenín. Pasan de ser propiedade das familias a ser propiedades dos maridos, néganlles a independencia. Ela, sempre alegre, oculta os pensamentos baixo un sorriso cando lle preguntan por que quere ser artista.
Anas pensa que o teatro é a súa única resposta a unha tea-de-araña de preguntas que non logra comprender. Aquí encontra unha alternativa educativa á escola, onde os profesores golpeaban as súas bonecas cunha vara metálica cando lles viña en gana, molestos por algunha travesura dos seus alumnos.
Os raparigos non só sofren a ocupación israelí, senón tamén a ocupación mental na que está sumida a sociedade
Os raparigos non só sofren a ocupación do Exército israelí, senón tamén a ocupación mental na que está sumida a sociedade de Jenin. Unha comunidade moi conservadora, que non ve con bos ollos as aparicións de Saber con pantalóns curtos, camiseta sen mangas ou pelo pintado de amarelo cando interpreta un personaxe. Mais para eles o teatro é unha fábrica de soños. Un almacén onde reactivan as ilusións, perdidas nun país no que vivir sen motivación, nin esperanza, supón o día a día dos palestinos.
Dous homes, os seus directores artísticos, lograron que se convertesen en seres humanos dignos de admiración: Juliano Mer e Nabil Ao-Raee. Eles devolveron o brillo aos ollares perdidos.
Juliano Mer "era como un pai", afirma Motaz, fixando os seus incríbeis ollos verdes, "ensinoume todo o que sei, ensinoume a pelexar pola dignidade, a combater a ocupación desde o escenario". Juliano Mer, un actor que se definía como 100% xudeu e 100% palestino cría nunha revolución artística. Estaba convencido de que a terceira Intifada sería unha "Intifada cultural".
"Sempre quixen ir a Haifa, cidade israelí, mais como son palestino non teño permiso para cruzar o muro. O ano pasado cando estabamos a ensaiar Alicia no país das Marabillas, Juliano prometeunos que nos levaría a ver o mar en Haifa, nós non temos praia en Cisxordania. Uns días máis tarde o meu amigo Anas chamoume para dicirme que Juliano fora tiroteado diante do teatro. Sete balas acabaron co seu corpo", relata.
A día de hoxe o culpábel do asasinato de Juliano segue sen ser localizado. Despois de Juliano chegou Nabil Ao-Raee, outro director cheo de agallas con vontade de devolver a enerxía aos estudantes. A perda de Juliano foi dura mais grazas a Nabil recobraron a paixón polo teatro. "Nabil sempre nos dixo que aínda que perdésemos o Juliano, a súa alma seguía viva dentro de nós, a súa revolución cultural loitaba cada vez que saíamos a escena diante do público", continúa Motaz. "O mércores pasado de chamoume o meu amigo Anas para dicirme que Nabil fora arrestado ás tres da madrugada polos soldados israelís. A historia repetíase arrebatándonos ao noso segundo director".
O Teatro da Liberdade espera que Nabil sexa liberado. Nada é seguro. O proceso tal vez se prolongue días, meses ou mesmo anos. Poderán arrestar, asasinar ou deter todos o seus directores mais Motaz, Saber, Anas, Alá e Areej, teñen claro que nunca se darán por vencidos. Juliano e Nabil poderán ser asasinados, encarcerados, acusados de "terrorismo", mais sen dúbida cumpriron co obxectivo de crear seres humanos íntegros, fortes mais non violentos. Gañaron batalla.
