A A.A.V., paciente do HULA de Lugo, foille denegado en 2014 o único tratamento que podía tomar contra o cancro -o regorafenib-, despois de deixar de funcionarlle todos os demais. Porén, no CHUS de Santiago había outro paciente ao que si se lle estaba suBministrando por uso compasivo. De igual xeito, hai uns meses unha paciente do CHUS tivo que pedir permiso á dirección médica do hospital para poder acceder ao TDM1, prescrito polo seu oncólogo, un tratamento moi efectivo contra o cancro de mama, pero tardaron dende xuño a setembro en concederllo.

Son algúns dos casos denunciados por SOS Sanidade Pública e a Asociación de Usuarios do Servizo de Oncoloxía (AUSO), que critican as dificultades que moitos usuarios e usuarias están tendo para acceder a novos tratamentos contra o cancro, xa aprobados pola UE. Porén, a lentitude na súa tramitación a nivel estatal e galego está impedindo en moitos casos que cheguen a quen os necesitan.

As dúas entidades presentaranlle este xoves as súas denuncias á Valedora do Pobo, chamando a atención sobre a "desigualdade" que na actualidade está provocando esta situación, pois en ocasións un paciente pode contar ou non con este tratamento dependendo do hospital público no que sexa tratado. SOS e AUSO cren que a razón para o atraso que se produce na dispensación xeral dos novos medicamentos é económica, tendo en conta o seu elevado custe e reclaman que a Xunta e o Goberno central poñan os intereses dos e das pacientes por riba doutras prioridades.

SOS Sanidade Pública e AUSO cren que a razón para o atraso que se produce na dispensación xeral dos novos medicamentos é económica, tendo en conta o seu elevado custe

Xa en 2012, a AUSO detectara que se estaba restrinxindo o acceso aos fármacos oncolóxicos porque un paciente de cancro de próstata contactara coa Asociación para denunciar que a Xerencia do CHUS lle denegaba a Abiraterona. Para confirmalo, a entidade falou co seu oncólogo, que corroborou a denuncia e informou de que en Lugo se estaba dispensando por “uso compasivo” cando menos a un paciente, pero que no CHUS a el lle denegaban todas as solicitudes.

Atrasos de tres anos nos novos tratamentos

"Os novos tratamentos, consistentes sobre todo en dianas moleculares, son carísimos. Pero non teñen os efectos secundarios que ten a quimioterapia tradicional, son moito máis precisos e ademais, personalizados, dirixidos a determinados tipos de células, a determinados problemas xenéticos ou a determinados tipos de cancro", explica Montse Recalde, voceira da Asociación de Usuarios do Servizo de Oncoloxía do Clínico de Santiago. "Estes tratamentos autorízaos a UE, e despois cada Estado negocia por separado coas farmacéuticas, de xeito que en cada país o medicamento ten un custe distinto. Non se lle está poñendo couto á industria farmacéutica. Debería haber unha política común europea", di. Esta situación adoita repetirse noutros tratamentos, sobre todo no caso de novos medicamentos, como vimos hai uns meses co caso da Hepatite C.

"Estes tratamentos autorízaos a UE, e despois cada Estado negocia por separado coas farmacéuticas, de xeito que en cada país o medicamento ten un custe distinto. Non se lle está poñendo couto á industria farmacéutica"

"España tarda moitísimo en fixar o prezo destes medicamentos e poder así incluílos no sistema e que os enfermos poidan acceder a eles de forma gratuíta. Hai unha comisión interministerial, onde tamén participan Facenda e as comunidades autónomas, pero poden tardar un ou dous anos, mesmo en medicamentos claramente efectivos. E unha vez que son aprobados, aínda os teñen que autorizar as comunidades autónomas, neste caso a Comisión Galega de Farmacia", sinala.

"Poden pasar ata tres anos dende que a UE autoriza un medicamento ata que un paciente galego se pode beneficiar del. E mentres que hai? Hai unha especie de baleiro. Cando o teu oncólogo ou oncóloga cho quere receitar, ten que pedir autorización ao hospital"

"Poden pasar ata tres anos dende que a UE autoriza un medicamento ata que un paciente galego se pode beneficiar del. E mentres que hai? Hai unha especie de baleiro. Cando o teu oncólogo ou oncóloga cho quere receitar, ten que pedir autorización ao hospital. Algúns hospitais autorizan, outros non, e iso mesmo dentro da mesma comunidade. Hai moita desigualdade e inequidade", engade Recalde. "Coñecemos casos de persoas ás que se lles rexeitou a súa solicitude para poder acceder a estes medicamentos e acabaron morrendo. Nalgúns casos, do que menos dispón un enfermo de cancro é de tempo", denuncia. "O noso obxectivo é que as administracións poñan os intereses dos pacientes por diante dos intereses economicistas", resume Monte Recalde. "Cartos hai, a cousa é cales son as prioridades, onde se inviste", di.

Desigualdades entre comunidades e entre hospitais

AUSO e SOS Sanidade Pública denuncian que existe "desigualdade entre Comunidades Autónomas", porque "cada unha, aproba ou rexeita os medicamentos que lle parece e no momento en que lle parece", e tamén desigualdade entre hospitais, "porque mentres as Comunidades Autónomas non os aproban, téñense que solicitar, caso por caso, por uso compasivo e quen ten competencia aquí en Galicia é a dirección médica de cada hospital". Cada dirección hospitalaria ten potestade de autorizar ou non o uso compasivo dun medicamento "en pacientes que padecen unha enfermidade crónica ou gravemente debilitante, ou que se considera, pon en perigo a súa vida e que non poden ser tratados satisfactoriamente cun medicamento autorizado".

Denuncian que existe "desigualdade entre Comunidades Autónomas", porque "cada unha, aproba ou rexeita os medicamentos que lle parece e no momento en que lle parece", e tamén desigualdade entre hospitais

O primeiro obxectivo de AUSO e de SOS Sanidade Pública é acceder á información sobre se nos hospitais galegos se están subministrando por "uso compasivo" estes tratamentos aínda non aprobados pola Xunta (Regorafenib, TDM1, Ramucirumab, Enzalutamida, Eribulina, Afatinib, Avastín, Ibrutinib, Idelalisib, Carfilzomib...) ou se, pola contra, están sendo denegados. Puxéronse en contacto coas sete Xerencias de Área de Galicia, pero a resposta que recibiron (o mesmo documento en todos os casos) non respondeu en absoluto ás cuestións formuladas. "Foi un insulto a intelixencia", sinalan dende AUSO.

Puxéronse en contacto coas sete Xerencias de Área de Galicia, pero a resposta que recibiron (o mesmo documento en todos os casos) non respondeu en absoluto ás cuestións formuladas. "Foi un insulto a intelixencia", sinalan dende AUSO

A través da Valedora do Pobo, Milagros Otero, con quen se reunirán este xoves, tentarán tamén saber se os oncólogos e hematólogos dos hospitais de Galicia "están informando debidamente aos seus pacientes, sobre a existencia desas alternativas terapéuticas e a súa situación administrativa a día de hoxe, así como da posibilidade de solicitar o seu uso compasivo”. Así mesmo, queren coñecer "que número de solicitudes se fixeron no último ano e cantas foron aceptadas e denegadas en cada un deses medicamentos". E pregúntanse, finalmente, "como é posible que non existan uns criterios unificados para a dispensación dun determinado medicamento" e "cales son os criterios de dispensación dos medicamentos para enfermos oncolóxicos".