Levaban oito días nun mar ao que se lanzaron coas secuelas do seu "terrible" paso por Libia. Sufriron abusos e violacións; foron vítimas da venda de escravos e viron caer a algúns dos seus compañeiros. Estiveron a piques de morrer para alcanzar un país que denegou o seu auxilio, pero xa chegaron ao seu destino final. Este domingo pisaron porto seguro, Valencia, as 630 persoas rescatadas polo Aquarius.
Os migrantes sufriron abusos e violacións; foron vítimas da venda de escravos e viron caer a algúns dos seus compañeiros
Despois da dura travesía, os máis de 200 migrantes a bordo do primeiro buque italiano, Dattilo (Garda Costeira), foron os primeiros en alcanzar o porto valenciano, sobre as 6.20 da mañá. Un par de horas despois, as augas españolas eran escenario dos cánticos e os berros de alegría do cento de persoas que viaxaban a bordo do Aquarius. Acababan de ver no horizonte a silueta da cidade que, esta vez si, íalles abrir as portas.
Antes da súa chegada a Valencia, o Aquarius permaneceu dúas horas parado en alto mar á espera das indicacións para percorrer o tramo final. Pero non estiveron sós. Acompañáronos varias lanchas do Open Arms, da ONG catalá Proactiva Open Arms, e un veleiro despregou a pancarta "Benvidos refuxiados".
O 'Aquarius' viuse forzado a percorrer 900 millas ante a negativa do Goberno italiano a permitir a súa entrada na súa batalla contra a ONG de rescate
Desde as lanchas, escoitábanse as voces dos nenos pequenos rescatados polo buque de MSF e SOS Mediterranée, con 106 persoas a bordo. Asomábanse, miraban os barcos, sorrían, saudaban. En fronte, o dispositivo humanitario continuaba asistindo algúns dos compañeiros cos que compartiron unha parte da súa complicada e travesía. O buque viuse forzado a percorrer 900 millas ante a negativa do Goberno italiano a permitir a súa entrada na súa batalla contra a ONG de rescate.
Arredor das 10.45, o Aquarius facía a súa entrada no porto de Valencia, onde agora permanece atracado. De novo os cánticos, os aplausos. Estaban tranquilos, riseiros. Por fin chegaran. Dúas horas despois, á unha do mediodía, efectuou a súa entrada o Orione, a terceira embarcación que transportaba as persoas rescatadas do Mediterráneo. Cos migrantes do Aquarius aínda sen comezar a descender, entrou a porto tamén entre aplausos.
En marcha o dispositivo de atención e recollida
Tras a decisión do Goberno español de ofrecer o porto de Valencia ao Aquarius, o Executivo central, a Generalitat valenciana e diversas organizacións despregaron un dispositivo humanitario, a cargo de Cruz Vermella, para atender o desembarco das 630 persoas rescatadas, entre as que se atopan seis mulleres embarazadas, 123 menores non acompañados e 11 nenos pequenos, segundo Médicos Sen Fronteiras.
Entre as 630 persoas rescatadas, entre as que se atopan seis mulleres embarazadas, hai 123 menores non acompañados e 11 nenos pequenos
O operativo de Cruz Vermella, denominado Esperanza do Mediterráneo, despregou varios Equipos de Resposta Inmediata en Emerxencias (ERIE) no porto valenciano integrados por máis de 70 persoas, para ofrecer atención sanitaria, psicosocial e bens básicos aos recentemente chegados. As mulleres embarazadas e os enfermos detectados tras unha revisión inicial serán trasladados directamente ao hospital.
O dispositivo habilitado pola Axencia de Seguridade e Resposta a Emerxencias da Generalitat Valenciana atendeu 58 persoas. A triaxe médica, que se realiza a bordo, atendeu 33 homes e 25 mulleres, dos que 18 tiveron que ser trasladados a centros sanitarios, entre estes seis menores.
Tras a primeira intervención de Cruz Vermella, chegan as tarefas de identificación. Para iso, as persoas rescatadas foron derivadas a unha "carpa de filiación", co obxectivo de ser identificadas por técnicos do Ministerio do Interior e a Policía Nacional, co soporte de membros da organización humanitaria e letrados de oficio do Colexio de Avogados de Valencia. Con este fin, o departamento dirixido por Fernando Grande-Marlaska enviou 400 efectivos para realizar trámites como a toma das impresións dixitais e o rexistro das súas identidades e nacionalidades.
O Goberno organizou un procedemento "excepcional" polo que as forzas de seguridade do Estado non iniciarán os trámites de expulsión dos rescatados
Os recentemente chegados non pasarán a disposición da Policía Nacional, como adoita ocorrer no dispositivo habitual de recepción de pateras que arriban ás costas españolas. Neste punto, o Goberno organizou un procedemento "excepcional" polo que as forzas de seguridade do Estado non iniciarán os trámites de expulsión dos rescatados.
"Estas persoas non chegaron de forma irregular a España, senón que teñen un permiso de entrada por parte das autoridades españolas", afirmaron fontes de Interior a eldiario.es. Por esta razón, o Goberno autorizou a concesión dun permiso estancia legal en España dun mes aos migrantes rescatados polo Aquarius no que poderán recuperarse e realizar os trámites oportunos de Estranxeiría ou Asilo, en función das súas circunstancias particulares, informaron desde o departamento de Grande-Marlaska.
Os menores non acompañados e as familias con nenos serán trasladados a aloxamentos específicos, divididos en función do seu sexo e a súa idade. Para as familias con nenos e nenas de pouca idade tamén se organizaron vivendas específicas coa finalidade de evitar a separación dos seus membros, segundo explica a institución humanitaria.
A Generalitat e o Ministerio de Migracións acondicionaron un aloxamento provisional con 500 camas onde, en principio, só serán derivados os homes solteiros, mentres que as mulleres pasarán a un recurso habitacional de primeira acollida, segundo explicou Cruz Vermella. As autoridades rexeitaron desvelar os diferentes lugares onde serán trasladadas os 630 migrantes coa finalidade de preservar a intimidade dos recentemente chegados.
Durante o seu primeiro mes en España, as persoas rescatadas poderán quedar no Estado sen a preocupación dunha posible inmediata expulsión para levar a cabo os trámites
Durante o seu primeiro mes en territorio estatal, as persoas rescatadas poderán quedar en España sen a preocupación dunha posible inmediata expulsión para levar a cabo os trámites derivados das súas circunstancias persoais, informan desde Interior. Así, os recentemente chegados terán máis garantías para ser informados o seu dereito de solicitar asilo e acceder a asistencia letrada para, en caso de non necesitar pedir protección internacional, teña tempo estudar o seu posible dereito a permanecer en España de forma legal por razóns humanitarias.
Persoas sendo transferidas a outro barco desde o 'Aquarius' / © MSF
"Unha oportunidade" para mellorar a recepción de pateras
O despregamento humanitario do desembarco e as aparentes garantías xurídicas coas que se atoparán o 630 rescatados polo Aquarius á súa chegada a Valencia baten co dispositivo habitual activado tras a chegada de pateras ás costas españolas, como o que recibiu este fin de semana máis de 800 persoas en Andalucía. Moitos dos migrantes que atravesaron o Estreito e o Mar de Alborán durante os últimos días foron retidos nun polideportivo de Tarifa, debido á falta de dispositivos de acollida dispoñibles.
Aínda que o protocolo de primeira asistencia de Cruz Vermella non dista do organizado en Valencia, a coordinación de administracións afástase do proceder habitual nas nosas costas onde, segundo denuncia Acnur, reina a "arbitrariedade", o que reduce as posibilidades de solicitar asilo ou a asistencia xurídica con garantías das persoas rescatadas.
Os 600 medios acreditados para cubrir o desembarco do Aquarius contrasta co escaso interese ante a chegada de máis de 800 persoas ás costas andaluzas na fin de semana
Os preto de 600 medios de comunicación acreditados para cubrir o desembarco do Aquarius, que obrigou o Executivo a dar instrucións concretas para non socavar a dignidade dos migrantes, contrasta co escaso interese espertado ante a chegada de máis de 800 persoas ás costas andaluzas durante a fin de semana.
O contraste, tanto no ámbito político como mediático, empurrou a Axencia da ONU a aconsellar ao novo Goberno socialista que "a coordinación lograda" para recibir ao Aquarius "sente as bases para configurar unha estratexia a nivel nacional". É "unha oportunidade", di o seu portavoz en España, para "dimensionar as necesidades das chegadas de inmigrantes e refuxiados ás costas españolas e dar unha resposta unificada".
