David Reboredo está a pagar aínda o erro que cometeu con tan só 18 anos. Agora, con 44, atópase en prisión polo menor dos seus delitos: ser un enfermo. Vémonos nun dos seus días de permiso na casa familiar, onde se respira paz despois duns meses intensos. Véselle relaxado, seguro, acompañado polo seu pai Edmundo e a súa parella Lili, empezamos falando de fútbol, unha das súas paixóns, e acabamos facéndoo sobre a vida. Esta é a súa historia, contada por el mesmo, lonxe das cámaras e os micrófonos que o perseguiron nas súas poucas horas de liberdade.

"Xa preto dos 18, a heroína era un boom no Calvario e chega un día en que tes curiosidade. Nese momento víase como o máis, porque non se sabían as consecuencias"

Como entras no mundo das drogas?

Empecei a tontear en BUP: fumas un canuto, saes de festa... Era un adolescente máis. Xa preto dos 18, a heroína era un boom no Calvario e chega un día en que tes curiosidade. Nese momento víase como o máis, porque non se sabían as consecuencias. Paraban todos nas proximidades do instituto, mesmo dentro. Pero mira como é que a primeira vez que me puxen fíxeno fóra. Aquí dábame un pouco de respecto, non estaba seguro. Ao final marchei de acampada cuns amigos a Puebla de Sanabria e probeina. Gustounos a experiencia pero á volta non queriamos pillar.

E por que repetiches?

Tiña dúbidas. A xente dicía que era chunga, que enganchaba. Pero tampouco vías a ninguén feito po, como pasou despois. Empézaste a enganar: “Eu pódoa controlar, consumo cando quero”. Dúas semanas despois conseguimos un diñeiro e decidimos comprar. Pillamos durante unha semana todos os días pero cando se acabou...

"A primeira vez que sentín o mono estaba con dous colegas, dous irmáns que morreron poñéndose"

Apareceu a síndrome de abstinencia...

Claro. Ao principio leve, pero dóenche os riles, veste suando. Decátaste de que, carallo, non é ningunha bobada. A primeira vez que sentín o mono estaba con dous colegas, dous irmáns que morreron poñéndose. Daquela ou tiñas 2.000 pesetas ou non comprabas heroína. Como non nos chegaba pensamos: compramos unha botella de vodka e coa bebedeira pasaranos o mal rollo. Mira que ignorantes eramos! Logo descobres que só o podes quitar poñéndote outra vez.

A que te levou iso?

Para manter o vicio empezas a facer as túas movidas. Que se pillar haxix aquí para vendelo ao outro e sacar unhas pelas para a papelina. Empezas a dar problemas en casa, a roubar cousas, que se unha cadea, un anel. Non pensas o que fas, só queres o diñeiro, queres quitar o mono, que é superior a ti. Chega un momento en que espertas cada mañá pensando que se non tes o xute valo pasar mal.

"Non pensas o que fas, só queres o diñeiro, queres quitar o mono, que é superior a ti. Chega un momento en que espertas cada mañá pensando que se non tes o xute valo pasar mal"

É cando te dás conta de que estás enganchado?

Si, cando pasas o día pensando como conseguir diñeiro para a seguinte. Vives para a heroína. É unha obsesión. Cando tes, pasas todo o día pillando. Se podes estar as 24 horas colocado, estalo. Gardas algo para mañá pero xa estás a pensar que se che vai acabar. Despois empezas a mesturar coa cocaína, que case foi máis prexudicial. Fíxome moito dano. É unha droga sen límite, non ten fondo. Cada cinco minutos necesitas máis. Ao principio é unha droga para saír de festa. Logo xa non queres a ninguén ao teu lado.

"Arrincamos a toda hostia e lembro que, a metade de camiño, ía enriba del tentando reanimalo, para que reaccionase. Claro, eu dáballe no peito, pero non sabía! Ao final espertou, pero paseino fatal"

Cal foi o momento máis duro deses anos?

Recordo especialmente o meu amigo Juan. Viña limpo de estar en Proxecto Home. Por entón eu ía todos os días comprar a Baiona. Estabamos nun monte, dentro do coche. Díxome que quería e prepareille a xuta coma se fose para min. Consumía moito nese momento. De súpeto deime conta de que non falaba, que non espertaba. Amedrenteime, unha angustia brutal. Arrincamos a toda hostia e lembro que, a metade de camiño, ía enriba del tentando reanimalo, para que reaccionase. Claro, eu dáballe no peito, pero non sabía! Ao final espertou, pero paseino fatal.

Outros non tiveron tanta sorte...

Non. (Ponse serio, apesarado) Un dos irmáns que che dicía antes, estaba con el cando morreu, tomabamos o mesmo. Os seus pais estaban na aldea. Marchei da súa casa e aireeime polo camiño e baixoume un pouco, porque nun principio quedamos os dous durmidos. El nunca máis espertou. Fun o primeiro en entrar ao seu piso ao día seguinte cos bombeiros. Estabamos xuntos todos os días e estrañoume que non aparecese. Cando cheguei e vin a luz acesa souben que pasara algo. Puiden ser eu.

"Cando estás enganchado pasas por riba de todo. Pode estar alguén morto ao teu lado e ti poñéndote. Esta é a última, mañá déixoo, pero mañá nunca chega"

Non tiveches medo a acabar igual? Non te propuxeches deixalo?

É o primeiro que pensas. Acórdome que ese día tiña unha papela. Ao principio o último que quería era meterme, estaba de baixón. O meu colega acababa de morrer e podía quedar con el. Pero ás catro horas fumeina. Eu xutábame e pensei: mellor fúmoa, que é menos fodido, pero non as tiras. Mira como me enganaba! O desexo era máis forte que o medo. Tamén acalaba a dor da perda. "Co mal que o estou pasando, voume poñer e xa está", pensaba. Cando estás enganchado pasas por riba de todo. Pode estar alguén morto ao teu lado e ti poñéndote. Esta é a última, mañá déixoo, pero mañá nunca chega.

"Aqueles anos fixen de todo. Roubos, tiróns, chinei coches para roubar o radiocasete, pequenos trapicheos... Entón condenáronme xustamente, merecíao. Paguei polos meus erros"

Como se sobrevive na rúa para ter diñeiro todos os días?

Tes que buscar a vida constantemente. O Calvario estaba cheo de chutadeiros naquela época, foses onde foses atopabas un. Aqueles anos fixen de todo. Roubos, tiróns, chinei coches para roubar o radiocasete, pequenos trapicheos... Ao final sabes que vas caer e acabas caendo. Entón condenáronme xustamente, merecíao. Paguei polos meus erros.

E a policía?

Parábante e cacheábante todos os días cinco ou seis veces. Se tiñas algo, escondíalo. Aparecían como nas películas, cruzando o coche, encanonando a xente. Lembro un día estar nun coche cun amigo, que estaba facendo un porro. Apareceu a secreta apuntándonos á cara. Empezas a terlles odio, a velos como o inimigo. Outras veces tentábante camelar. Se me dis quen cho vendeu non che quito a papelina. Se te chantaxeaban coa multa ou te arrestaban dábache igual.

"Entón a metadona era ilegal. Sei o que era a cidade sen ela e o que é agora. A xente debería estar moi satisfeita. Polo menos 5.000 persoas tómana en Vigo, persoas que estarían a roubar ou trapicheando todos os días para consumir, para buscar a vida"

Pasaches moitas noites no cabozo de comisaría?

Moitas. O peor era estar de mono, dando cabezazos contra a parede. Berros toda a noite. Non che daban nada, como moito un Nolotil, que non che facía efecto. Entón a metadona era ilegal. Sei o que era a cidade sen ela e o que é agora. A xente debería estar moi satisfeita. Polo menos 5.000 persoas tómana en Vigo, persoas que estarían a roubar ou trapicheando todos os días para consumir, para buscar a vida.

En 1989 ingresas por primeira vez na antiga prisión da Avenida de Madrid, agora reconvertida nun CIS, onde te atopas recluído na actualidade. Como era entón?

Desde o 89 ao 92 entrei e saín de prisión varias veces. Estaba tres días, unha semana... Dentro non tiñas nada. Vendías a chupa nada máis entrar para pillar unha papela. Logo tiñas que conseguir a xiringa, que utilizaban se cadra 20 tíos, pasábana por lixivia e o seguinte. Era unha ruleta rusa. Dentro había droga a moreas, como na rúa. Caían bólas desde fóra continuamente. Vivías como na rúa, pero nun espazo pechado.

"Dentro había droga a moreas, como na rúa. Caían bólas desde fóra continuamente. Vivías como na rúa, pero nun espazo pechado"

E iso provocaba problemas.

Tiñas que afrontar cousas moi fodidas, situacións límite. Víñache un cun puñal a roubarche e non che quedaba outra. Unha tensión constante. Por calquera bobada, incluso un cigarro ou unha mala palabra, retábante ou ameazaban. Había que ter moita man esquerda, non buscar inimigos. O peor é que metían un rapaz de 20 anos que saía de alí peor e cun caderno de contactos: o que traía paquetes de coca, o que movía, organizábanse atracos. Estabas dentro pensando que farías ao saír, para que non te pillasen de novo. Crías que eras máis listo pero volvías caer.

Que cambiou en 1992?

Que dixen basta. Vin demasiados amigos arruinados, que saíron do cárcere e non duraban nada. Quixen cortar, cambiar. Pasei varias tempadas, mesmo anos, sen consumir. Tiven tropezos, recaín, pero quería deixar a heroína. Xa había metadona. A maioría tomabamos naltraxona, que te puñas pero non che facía efecto. Pasabas o mono e dábacho a túa familia, vixiando, porque tentabas non tomalo. Pero a primeira vez méteste.

"En 1992 dixen basta. Vin demasiados amigos arruinados, que saíron do cárcere e non duraban nada. Quixen cortar, cambiar. Pasei varias tempadas, mesmo anos, sen consumir"

Non o crías?

(Risas) Caes como un pardillo. Dixéronche: non che vai a facer nada a heroína, é máis, pódeche sentar mal. Pero ti probas. Iso non pode ser, pensas. Ata que o fas e non te pon. Entón pasamos á cocaína. Un desastre. Sexa como sexa, tes que estar convencido de non consumir. Senón non aguantas o 'mono'. Encérraste e aos cinco minutos estás a romper o cadeado. Retiraste no primeiro asalto.

A tentación era tan forte?

Sempre está aí. Estás ben e, de súpeto, recaes. É moi fácil entrar pero moi difícil saír. Foder, por que despois de catro anos volvín pillar?, preguntas. Nin ti mesmo o sabías. Vólveste enganar, só foi un día, pero cando te decatas volves estar enleado. O máis duro foi empezar de cero. A túa vida era pensar que facer para ter droga. As horas que ocupabas niso estaban agora desertas. Todos os que coñeces andan na historia e sempre están a falar diso.

"O máis duro foi empezar de cero. A túa vida era pensar que facer para ter droga. As horas que ocupabas niso estaban agora desertas. Todos os que coñeces andan na historia e sempre están a falar diso"

Pasan os anos e en 2006 detéñente outra vez. Que ocorreu aquel día?

Tiña unha mala serie e volvera tontear. Quedara cun para un pase cando oio o aviso de que hai policía. Marchei e unhas rúas máis abaixo píllanme. Non tiña nada enriba, pero dicían que viran como lle daba unha papelina por diñeiro. Atopáronlle a droga ao rapaz, que morreu un mes antes do xuízo e non puido testificar, pero tampouco asinou a acta policial. El nunca dixo que lla pasara eu. Cando vin a xefa da Udyco, unha tal Ana, souben que estaba fodido. En comisaría avisoume de que me ían a caer uns aniños.

"Non tiña nada enriba, pero dicían que viran como lle daba unha papelina por diñeiro. Atopáronlle a droga ao rapaz, que morreu un mes antes do xuízo e non puido testificar, pero tampouco asinou a acta policial"

Pero o diñeiro nunca apareceu?

Nunca. No xuízo declararon que llo dei á miña compañeira (Lili, a súa parella, que se atopa ao noso lado durante a conversa). Pero nin a pararon, nin a rexistraron. Nin sequera aparecía reflectida na acta, só cando o meu avogado o apertou sacárono da manga. Pero se o diñeiro escondérao! Dicían que me tiñan vixiado, que me viron vender todos os días, pero resulta que non sabían onde vivía e estabamos a carón. Se fose así terían actas doutros compradores, pero non existían. Como que me beneficio coa droga? A min a droga arruinoume a vida. Encarcéranme por tráfico de drogas e non teño nin un peso, nin coche, nada.

Tes a impresión de que estabas xa sentenciado? De que eras un presunto culpable?

No xuízo só tiñan o testemuño e foi suficiente. O meu avogado avisoume de que na sección quinta da Audiencia Provincial había dúas posibilidades: ou chegas a un acordo e aceptas catro anos ou entras en sala e condénante. Ti confías que os xuíces vexan falta de consistencia e non te condenen, pero non valía de nada. Eran minucias para eles. Non o quería crer. Como me ían xulgar por unha papelina despois de tanto loitar?

"Como que me beneficio coa droga? A min a droga arruinoume a vida. Encarcéranme por tráfico de drogas e non teño nin un duro, nin coche, nada"

Ao ser a túa primeira condena, suspéndena coa condición de que non reincidas e esteas baixo tratamento. Como o viviches?

Foi como ter un pau no cu. Sabes que calquera estupidez te pode levar ao cárcere. Non podes cometer nin un erro. Esixíanme estar abstinente, facíanme dúas análises semanais en CEDRO, que o xuíz non admitía, e cada seis meses una de pelo do forense. Unha recaída significaba entrar en prisión. Non é lóxico. Calquera profesional recoñece que durante a túa rehabilitación vas ter recaídas. É impepinable, é parte do teu proceso.

E tropezaches outra vez en 2009.

Tiña moita presión. Quedei cun antigo amigo. Xa estaba fóra dese mundo e non sabía onde pillar. Cando me estaba dando unha papelina, de 10 euros, sorpréndenos a Policía. E outra vez Ana. Como non estaba a vender, non crin que fóra a pasar. É cando me vexo esposado e de camiño a comisaría. Alí díxome: “Esta vez non te libras”. Aí souben que non había saída, que ían declarar que eu era o que vendía.

"Alí díxome: “Esta vez non te libras”. Aí souben que non había saída, que ían declarar que eu era o que vendía"

Veste con sete anos de prisión por diante. Como o encaixas?

Estaba a facer todo o que me mandaban, pasara seis meses no centro de Alborada, en Tomiño. Os recursos xudiciais veñen de volta, esgótanse. Oito anos cumprindo que non valeron para nada. Todos os informes médicos eran positivos, avalado por profesionais e asociacións, que o peor para min era ir preso. A miña familia nunca me viu tan ben, sufríndome desde os 18. As últimas veces que consumín eran diferentes. Non volvía á rúa. Hoxe estou farto, aquilo superoume hai tempo. Pero á xustiza deulle igual. Non daba crédito.

[“E o dano psicolóxico que nos fixeron pasar”, exclama Lili, até ese momento calada. “En oito  anos envellecemos 20. Non durmiamos pensando cando chegaría o día”]

A incerteza matábanos aos poucos. Os indultos, a última esperanza, foran rexeitados. Ves que acabarás entrando, pero non sabes cando. Non sabía moi ben que facer. Díxenlle a Lili: cando saia terei 50 anos, fai a túa vida. Rompíanos en dous. Ata que chega o día e non queres crelo. Vanme facer pagar sete dos mellores anos da miña vida por dúas papelinas!

"A incerteza matábanos aos poucos. Os indultos, a última esperanza, foran rexeitados. Ves que acabarás entrando, pero non sabes cando. Non sabía moi ben que facer. Díxenlle a Lili: cando saia terei 50 anos, fai a túa vida. Rompíanos en dous"

Tiveches máis medo esta vez que as anteriores?

Moito máis, foi moito máis duro. As outras sabía que era culpable. Non tiña unha vida. Aínda que a prensa o amorteceu. Ía de camiño e non paraba de recibir chamadas. Cando cheguei ao cárcere da Lama había moitos vellos amigos esperando na porta. Sorprendeume que causase tanto balbordo. Fun polo aire.

Tiveches un recibimento igual de caloroso dentro?

Houbo de todo. A maioría coñecían o meu caso. A algúns non lles gustaba que recibise tanta atención. Pero eu non pisaba a ninguén, buscaba a miña liberdade. É máis, creo que o meu caso pode ser válido para outros na miña situación. O que me pasou a min non lle debería pasar a ninguén. Cos días reafírmaste máis. A un narco píllano cunha tonelada e cáenlle menos anos que a ti por unha papelina.

"A un narco píllano cunha tonelada e cáenlle menos anos que a ti por unha papelina"

Con quen si tiveches algún problema foi coa dirección do penal. Que ocorreu?

Non tiven ningún problema, ningunha falta nin negativo. Pero non lles gustou a carta que publiquei na prensa a finais de ano. Calei máis do que me gustou. Só pedín unha atención médica correcta. Antes de entrar tiven a revisión da prótese de cadeira. Tiña a infección un pouco alta e mandáronme unhas analíticas, urxentes. Despois de catro meses aínda non as puiden facer. É para queixarse, non creo que fose tan grave. Pero tomárono como un problema de seguridade.

Nalgún momento titubeaches, sentiches o desexo de recaer entre reixas?

Para nada. Síntome moi forte. Nin sequera se me pasou pola cabeza, e iso que a situación podía levarme a pensar en tirar todo por terra. Pero non quero volver. Nunca o tiven tan claro. Se estivese só, é moi probable que o fixese.

"Cando entrei non sabía a magnitude, estaba impresionado co que me contaba a miña familia nas visitas. Pensaba que sería algo pasaxeiro, pero a xente seguía pelexando. Recuperei a esperanza. Empezas a crer que é posible"

Temías defraudar a quen te apoian?

Déronme a vida nos días malos, sobre todo en nadal. Cando entrei non sabía a magnitude, estaba impresionado co que me contaba a miña familia nas visitas. Pensaba que sería algo pasaxeiro, pero a xente seguía pelexando. Recuperei a esperanza. Empezas a crer que é posible. Despois decateime da folga de fame de Willy Uribe e, pensei: isto estame superando. Chegábanme cartas de todas partes de España, algunhas que me puxeron a pel de galiña. Convénceste de que o que pides é xusto, de que non es ti, que te enganas unha vez máis.

E chegou o indulto parcial. Como te decatas?

Estaba no taller de fíos, facendo un debuxo de Mickey, porque estaba a aprender aínda (Sorrí). Tiña a radio acesa e escoiteino, pero non sabía para que condena era. Baixei correndo a chamar. Comunicaba, comunicaba (a prensa chamaba incesantemente nese momento) ata que me colleron na casa. Pero sabían o mesmo que eu. Ata que falei co avogado e confirmoume que era a segunda. Non puiden evitar dar un salto de alegría na cabina.

Crees que algún día poderedes arrincar ese estigma?

A xente empeza a ver as cousas doutra maneira. Pero outros nunca o entenderán. Todos os que estivemos enganchados tivemos problemas coa xustiza. E pagamos, pero xa pasaron moitos anos. É coma se nunca acabase. Que máis temos que facer para que nos perdoen? Non cometemos ningún delito contra a saúde pública, facémonos dano a nós mesmos.

"Que máis temos que facer para que nos perdoen? Non cometemos ningún delito contra a saúde pública, facémonos dano a nós mesmos"

Que cárcere foi máis dura, a das drogas ou a de reixas?

Sen dúbida a das drogas. Cando vives enganchado estás mal en todas partes. O duro é que tentes facer as cousas ben e te castiguen cando tentas deixar atrás unha vida nas drogas.

Un desexo?

Ser libre ao fin e que ninguén pague con cárcere ser un enfermo.