Despece

• Unha observadora galega como garante dun proceso "limpo e transparente"

  >> Por Millán Fernández

  A nación escocesa centrou nestes días boa parte da atención mediática e política en Europa. O referéndum de independencia, pactado co goberno de Londres, foi un fito histórico inédito no continente e reabre as portas dun dos vellos debates no seo da organización supranacional da Unión Europea: a cuestión do enlargement, ou a ampliación interna da Unión. Debates políticos, económicos e xurídicos mestúranse arredor da posibilidade de que un territorio parte dun estado membro -neste caso do Reino Unido da Gran Bretaña- poida continuar no club sen necesidade de comezar de novo solicitando a adhesión e o proceso de negociacións, contando coa aplicación dos tratados e do veto do conxunto dos estados.

  Escocia é unha nación próspera con abondosos recursos propios que perdeu a súa independencia hai tres séculos e, hoxe, log do retroceso do laborismo unionista foi o SNP quen ocupou boa parte da hexemonía social entre as maiorías, empurrando a unha situación onde se plantexou recuperar a soberanía en plena etapa de crise e retalladas no seu estado de benestar. O petróleo do Mar do Norte, o debate sobre a moeda, o sistema de seguridade nuclear Trident -OTAN- ou o mantemento das pensións e o sistema de Sanidade público centraron boa parte dos duros debates entre Londres e Edimburgo, reflectidos en dous intensos debates televisados no mes de agosto entre o líder escocés Alex Salomond e o unionista Alistair Darling. A nación ficou divida arredor da posibilidade de independencia pero todos parecen aceptar que logo do referéndum Escocia gozará de maior autogoberno, sexa cal for o resultado do mesmo. Presións do sistema financiero e guerras de manifestos de celebridades condimentaron un debate político intenso pero fondamente democrático, no seo dunha cultura política que non se alarma ata a extenuación nin lle pon medo debatelo todo.

  Ata alí achegouse Carlota Rego -moza e politóloga galega estudante de Máster de Márketing político na Universidade de Santiago de Compostela- coma observadora internacional e garante da limpeza dun proceso no que o mundo pon os ollos. Logo de facer un curso da OSCE e uns cursiños –training sesion- para aprender as técnicas dos observadores neste tipo de procesos Carlota puido vivir nestes días e na xornada da votación o ambente a pé de rúa: “xa se esperaba que fose un éxito de participación cidadá. A cousa está normalizada e tranquila pero tamén houbo dispositivos de seguridade por se houbese disturbios. Pasase o que pasase, máis ou menos a metade da cidadanía quedará descontenta co resultado”.

  “Nós estamos aquí para asegurar que o proceso sexa limpo e que o que saia na votación popular se respecte. Somos 240 observadores internacionais acreditados de moitos países e continentes”, aclara Carlota, que sentíu a curiosidade de ver de preto o que acontece nun día histórico coma este e decidiuse a viaxar ata Edimburgo: “Eu estaba facendo un Máster na London School of Economics cunha bolsa de posgrao da Fundación Barrié pero subín nestes días para aproveitar a oportunidade, coller experiencia e ter unha cousa que contarlle aos netos”.

  “Imos traballar moito, o día do referéndum foi longo porque estivemos de 7 da mañá a 10 da noite, viaxando por moitos lugares de Escocia e percorrendo o país. Imos en parellas e repartímonos os postos electorais -polling stations-. Logo teremos que facer uns informes e un informe global, que sairá en novembro”.

  "Os escoceses son conscientes de que a vitoria do Non complicará o proceso catalán"

  En Escocia son conscentes de que outras nacións sen estado con reclamacións de maior autonomía e aspiracións de independencia estarán especialmente atentas ao que aconteza: “pregúntanme frecuentemente polo caso catalán, sendo conscientes de que de gañar o Si en Escocia,  España tería ter moi difícil prohibir que se vote en Catalunya, pero ao vencer o Non complicará o proceso catalán”.

  "É un proceso moi limpo, transparente e con facilidades para todos"

  “A experiencia está sendo moi boa e ata agora estou vendo un proceso moi limpo, transparente e con facilidades para dependentes, maiores…”, di Carlota.  O certo é que son días históricos e Escocia gañou un recoñecemento mutuo e proxección internacional. Do proceso sairá seguro maior autogoberno para o pobo escocés e unha mensaxe de que é posible mover os marcos dos estados nesta Europa neoliberal que desmonta os estados de benestar e afoga aos pobos. A Europa dos pobos, un dos vellos soños de boa parte de movementos e partidos nacionalistas, pode estar máis cerca ca nunca. O Reino Unido e Escocia deron unha lección de civilización e respecto pola democracia. E unha galega estivo alí para vivilo, e contalo.