Pedro Puy Fraga é o portavoz do PP no Parlamento de Galicia desde comezos de 2011 e unha das voces que máis respecta o presidente Feijóo. Tamén a oposición adoita temer tanto a súa capacidade dialéctica como o seu coñecemento dos mecanismos parlamentarios.
Vostede foi o responsable do programa electoral do PP nas pasadas autonómicas. É habitual que os programas non se cumpran por completo. Que non se cumprirá desta volta?
É verdade que hai veces que non se cumpre todo o que vai no programa porque non se pode facer, pero tamén hai veces que se fan cousas que son necesarias e non están no programa. O programa indica unhas liñas de actuación, uns obxectivos e uns medios para acadalos, e ás veces pódese facer e ás veces non. Pero eu creo que en xeral no ámbito de Galicia o PP está cumprindo as liñas básicas do programa.
“Tanto en Galicia como en España a avaliación por resultados do gasto público é escasa”
Que lle gustaría que se cumprira do programa nesta lexislatura porque o metese vostede nel ou por implicación persoal?
Avanzar cara unha mellor ordenación das políticas sociais ou no entorno da axenda social única, que é moi relevante. No ámbito financeiro, que concentra un pouco máis a miña atención, é moi relevante a proposta de facer unha avaliación do gasto público, porque iso permite que os gastos, de todo tipo pero fundamentalmente investimentos e subvencións, se poidan ir axustando en función do resultado que dan. Este é un problema fundamental non só en Galicia senón tamén en España, onde a avaliación por resultados do gasto público é escasa. De aí veñen problemas que coñecemos como cando hai unha gran débeda pública que puido ser un desbalde e ter usos alternativos mellores. No ámbito do gasto, ese é un obxectivo novo que espero que se faga nesta lexislatura. Por pensar noutras cuestións máis xenéricas, é importante, aínda que non dependa exclusivamente da vontade do goberno, a cuestión do financiamento autonómico.
Que considera aproveitable dos programas dos demais partidos?
Agora mesmo non sería capaz de dicir un aspecto concreto, pero hai máis coincidencias nos programas das que pode aparentar. Por exemplo, no ámbito do financiamento autonómico a proximidade co programa do PSdeG é bastante evidente, sen embargo co BNG é moi distante. Todos os programas inciden no problema demográfico e haberá que ver en que medida podemos sumar propostas para que o problema comece a ter, se non xa unha solución, polo menos unhas políticas que sexan coherentes e traten de solucionalo. En materia de desemprego hai unha preocupación conxunta por parte de todos os partidos e hai distintas fórmulas de promover o emprego en Galicia, pero tamén hai puntos de acordo como os que inciden, por exemplo, no ámbito da formación.
Por terceira lexislatura consecutiva, pouco se parecerá o seu grupo parlamentario, logo da saída de moitos deputados para a Xunta e a entrada dos seguintes nas listas, ao que elixiron os votantes nas urnas. Así o permite o sistema electoral pero, é máis ou menos representativo ese sistema ou as listas abertas?
A pregunta ten moitos aspectos. No caso específico noso, os antecedentes son sempre semellantes. Hai persoas que están en posicións de asumir responsabilidades na Xunta e que abandonan o Parlamento fundamentalmente para evitar a falta de traballo parlamentario, porque a dirección dunha consellería asume moito tempo e responsabilidade. Con relación ás listas abertas como concepto en xeral, como en todas as reformas que afectan ao sistema electoral, non hai solucións máxicas e todo ten os seus pros e contras. Unha vez que a circunscrición é a provincia e as listas son pechadas e bloqueadas, os partidos tratan de cubrir unha representación de todos os sectores e territorios da provincia. Hai provincias nas que o peso demográfico dunha cidade nunha lista aberta puidese dar o resultado de que os candidatos máis votados de todos os partidos fosen dunha mesma zona. Tampouco creo que mellore a calidade da democracia porque tenden a ter o defecto, por experiencia comparada, de que os grupos de presión fagan campaña por candidatos, con independencia do partido, que defendan os seus intereses. Hai o exemplo histórico do sur de Italia, onde a mafia fomentaba o voto a candidatos afíns nas listas de todos os partidos. Estas reformas hai que afrontalas pensando no sistema electoral en conxunto. E hai que lembrar a experiencia que temos en España coas listas do Senado, que son abertas e desbloqueadas e ao final, salvo algunha excepción, xa vemos que o que inflúe é o partido no que van e a súa orde dentro da lista. Habería que calibrar vantaxes e inconvintes antes de pensar que é unha solución a outros problemas do sistema político español.
“Avaliar o rendemento do Parlamento polo número de normas que produce non é o máis axeitado; moitas normas son índice de mala calidade lexislativa”
Vostede adoita eloxiar o volume de produción e traballo do Parlamento de Galicia. É exemplar reformar a Lei do Solo unha ducia de veces nunha década ou aprobar dúas leis de área metropolitana para Vigo en tres anos?
É certo que ás veces as leis non teñen capacidade de predicir problemas que aparecen unha vez que se poñen en práctica. No caso da Lei do Solo, a última reforma obedeceu a unha sentenza que bloqueaba o desenvolvemento da principal industria de Galicia [Citroën]. No caso da área metropolitana, os aspectos que se reformaron foron de gobernanza para facilitar a súa constitución. Ás veces as reformas son axustes que entran dentro do conxunto da lei. Dito isto, coincido en que avaliar o rendemento dunha Cámara polo número de normas que produce non é o criterio máis axeitado porque incluso se pode argumentar en sentido contrario, que moitas normas son índice de mala calidade lexislativa. Unha lei, cando dura, é que é boa e cando hai que reformala constantemente non é tan boa.
“Os grupos parlamentarios, da oposición e do goberno, deberían ter máis medios institucionais para evitar un desequilibrio entre o poder executivo e o lexislativo”
É habitual que vostede bote en cara a deputados da oposición os seus erros ou ignorancias, non sempre voluntarios. O grupo que sustenta ao goberno non só conta cos seus propios asesores senón tamén con toda a estrutura da Xunta. Debería contar a oposición con máis recursos para non incorrer neses erros?
Creo que non adoito citar erros que moitas veces poden ser un erro material. O que fago é defender cos datos e coa información da que dispomos as políticas que pretendemos aplicar. A reflexión de se os parlamentos en xeral teñen suficientes medios a min tamén me parece moi oportuna. O que estamos vendo en España, en xeral, nun momento de lóxica axitación política, é que ás veces hai críticas por unha cousa e pola contraria. É certo que ultimamente houbo un movemento crítico co que significa o custo da democracia participativa e das institucións parlamentarias. É importante porque nos sistemas actuais o Parlamento ten menos capacidade de ter información e apoio técnico que os executivos, e polo tanto hai un desequilibrio no que tiña que ser un equilibrio de poderes. Penso que os grupos parlamentarios, da oposición e do goberno, deberían ter máis medios institucionais. O caso do Parlamento de Galicia, onde hai cinco letrados que asisten aos 75 deputados, é un exemplo de que posiblemente habería que replantexarse cal é o custo da institución parlamentaria para potenciar os propios servizos de apoio aos deputados, especialmente os da oposición por ser precisamente os que teñen menos medios por non contar con información do goberno. Esa é unha reflexión oportuna aínda que a opinión pública camiña nestes momentos na dirección contraria, a de dicir que o custo en xeral do sistema autonómico democrático é demasiado elevado.
Pero a esa visión da opinión pública contribuíu en parte o seu partido, tanto na campaña electoral de 2009 como nas últimas lexislaturas coa proposta agora abandonada de recorte do número de deputados.
Unha cousa é gastar os cartos ben e outra gastalos mal. Nós sempre dixemos que había que gastalos ben. A nosa reforma do número de deputados foi moi moderada porque non se saía das marxes do Estatuto e estaba condicionada a un consenso cos demais grupos. Non houbo acordo e polo tanto o PP deixou de plantexala. Dito isto, eu insisto en que o movemento con relación aos custos da democracia parlamentaria posiblemente ten afectado a todas as forzas políticas como consecuencia da crise. Pero creo que a reflexión correcta é a contraria, que hai algo máis custoso que a democracia que é a ausencia de democracia. Moito máis custoso.
“A Constitución e o Estatuto teñen que evolucionar non por maiorías conxunturais senón por maiorías estables”
A súa tese doutoral analizou o proceso constituínte español desde a perspectiva do sistema económico. Desde ese ámbito, e cos cambios experimentados na economía nestes 35 anos, ve necesaria unha reforma?
Do meu traballo extráense conclusións do caso español ou doutro salientable como o de Sudáfrica na súa transición. O que se sostén é que, en base ás teorías económicas da política, no ámbito constitucional o consenso é unha cousa necesaria. A aplicación de regras de maioría para decisións que afectan por moito tempo e a moitas persoas tenden a ser malas desde moitos puntos de vista, da equidade, a eficiencia, a marcha da economía. Estamos vendo que moitas das cuestións que nos están a sorprender teñen máis que ver non cos resultados dos referendos senón coas maiorías que se aplican para segundo que decisións. O Brexit é unha decisión moi importante como para que unha maioría simple poida decidir algo que afecta a moitas persoas durante moito tempo. A lección, que no meu traballo de doutoramento ten substrato técnico e empírico, é que hai decisións en que a regra boa para tomalas non é a maioría senón unha maioría cualificada ou moi cualificada. É unha lección permanente, no caso español tamén. A transición funcionou ben porque por vez primeira nos procesos constituíntes españois houbo un acordo amplo entre todas as forzas políticas. Tamén sobre os que representaban o nacionalismo, que hai moito mito sobre a súa entrada no pacto constitucional. Cómpre ler o seu representante na comisión constitucional, [o catalán Miquel] Roca Junyent, que ten dito en público que se fixo portavoz e negociou e conseguiu algunhas cousas que lle propuña o PNV. As normas constitucionais teñen que evolucionar non por maiorías conxunturais senón por maiorías estables que se conseguen con maiorías cualificadas.
Aplica esa mesma reflexión ao Estatuto de Autonomía de Galicia?
Evidentemente. É outro exemplo de procura de consenso e ese principio está incorporado ao propio Estatuto cando esixe unha maioría cualificada para a súa reforma parlamentaria, á que despois se engadiría un referendo.
O presidente Feijóo non se sinte incómodo defendendo a suposta socialdemocracia dalgunhas das súas políticas fronte ás propostas da oposición. Como cualificaría a política económica da Xunta?
Ten dúas compoñentes. A primeira vén dada polo ámbito competencial. Neste momento oito de cada dez euros que administra a Xunta competencialmente corresponden con gasto social. É evidente que o gasto social pódese facer mellor ou peor, pero o feito é que o peso das políticas sociais correspóndelle á Xunta. Pero moitas veces caemos en simplismos e etiquetaxes que non reflicten a realidade. En termos históricos os partidos liberais, da democracia cristiá, conservadores, apoiaron e desenvolveron medidas conducentes á consolidación do estado do benestar. Ese é o consenso básico da nosa sociedade europea despois da Segunda Guerra Mundial. O PP en España representa iso exactamente, un compromiso cunha economía de mercado que permita desenvolver a liberdade e a iniciativa individual e recompensar o esforzo e o traballo, ao que se xunta unha compoñente redistributiva por parte do Estado garantindo os servizos públicos e pola vía dos ingresos cun sistema fiscal progresivo. E con independencia de matices de ata onde ten que chegar a progresividade, ou se o gasto social ten que ser dunha maneira ou doutra, no básico o meu partido representa un compromiso con ese modelo de sociedade. Polo tanto é razoable que algunhas veces poida parecer que nalgunhas medidas hai unha similitude coas que propón un grupo socialdemócrata porque probablemente xa non son medidas liberais ou socialdemócratas senón que son parte da bagaxe común da nosa sociedade e polo tanto todos as defendemos.
INICIO DE LEXISLATURA Os voceiros e voceira dos grupos parlamentarios analizan neste espazo os retos da nova lexislatura galega e de cadansúas forzas políticas
