Con 79 anos, Xosé Manuel Beiras está disposto a seguir traballando polo cambio político que o 24M consignou en todo o Estado e particularmente en Galicia, onde as Mareas cultivaron un éxito electoral sen precedentes. O portavoz de Anova advirte dos riscos que comporta non entender este momento político e advirte que os partidos deben traballar como motor auxiliar e non como protagonistas.

Beiras ten pendente unha conversa con Pablo Iglesias para convidalo a dialogar sobre acordos e alianzas máis aló das siglas de Podemos e coa mirada posta nas eleccións xerais. O veterano político galego recibe a eldiario.es no seu despacho do Parlamento de Galicia.

Esperaba o resultado electoral do 24M?

Non. Eu nunca son moi optimista antes dos resultados. Tampouco lle fago moito caso ás enquisas. Aínda que se palpaba e dicíanmo, non, eu non o esperaba porque a maquinaria do poder é moi potente.

"Onde a emerxencia desa cidadanía era máis potente e onde houbo máis forzas integradas respectando eses criterios é onde as Mareas tiveron máis éxito. Iso corrobora que o motor está na cidadanía activa e hai que apoiar que eses motores continúen actuando"

O fenómeno das Mareas en Galicia está a ser moi observado en todo o Estado. Como debe lerse o que ocorreu nas urnas?

A implosión do 15M foi unha exemplificación da famosa frase de Marx sobre que a revolución é coma a vella toupa, que aflora de cando en vez pero sempre está aí. A incapacidade das cúpulas da maior parte dos partidos de esquerda para darse conta de que o motor dun cambio posible estaba na sociedade civil e na cidadanía máis activa exemplificouse no proceso cara ás europeas. Iso foi unha das causas que deu lugar a que todo o que viña de atrás fose o que alimentase o magma que aflorou electoralmente en Podemos. Se fose doutra maneira, Podemos existiría, tería a súa importancia, pero non sería o que foi.

Xa desde o verán pasado percíbese que, de cara ás municipais, hai sectores da cidadanía que están decididos tamén a dar o salto para ser protagonistas na palestra política. Nós (Anova) apostamos desde o principio para apoiar as Mareas e convidamos as demais forzas políticas a integrarse no proceso das Mareas, pero non usurpándolle o protagonismo á cidadanía activa, senón contribuíndo. Alí onde a emerxencia desa cidadanía era máis potente e onde houbo máis forzas integradas respectando eses criterios é onde as Mareas tiveron máis éxito. A min paréceme que iso corrobora que o motor está na cidadanía activa e hai que apoiar que eses motores continúen actuando.

Se Manuel Fraga levantase a cabeza?

Collería un pau e partiríalle a cabeza a Núñez (Feijóo). Iso para empezar.

En Madrid moitos miran a Feijóo como posible secretario xeral do PP ou como substitución de Rajoy.

Aínda sen estes datos, que nas cúpulas do PP se pensase en Núñez para a substitución de Mariano Rajoy é todo un indicio do estado de decrepitude do réxime político e do Partido Popular. Se pensan en Núñez Feijóo é que descoñecen por completo quen é e que falta de nivel ten e sería perfecto porque demostraría que a Marca España está onde está.

"Creo que non hai ningunha forza política que poida ser o galo do poleiro e que ademais non somos as forzas políticas as que debamos liderar o proceso ostensiblemente"

Cal cre que debe ser o papel do PSOE despois do 24M?

A clave está en que recuperen e asuman un proxecto socialdemócrata no sentido clásico. Segundo: Que asuman dunha maldita vez que non poden continuar sendo un dos dous partidos dinásticos. Non poden seguir xogando o papel de ser unha das dúas columnas que soportan o edificio da segunda restauración borbónica. E terceiro: que recuperen a tradición da corrente federalista do PSOE histórico.

Pablo Iglesias parece considerar como propio o éxito de Manuela Carmena ou o de Ada Colau.

Non o creo. Tiven unha conversa por teléfono con Pablo Iglesias cando a Marea Atlántica da Coruña deseñou un gran mitin onde se convidaba a falar a Pablo Iglesias e a min. Eu tiña decidido non participar presencialmente en actos das mareas das cidades e expliqueillo. Díxenlle que eu creo que está claro, desde as andaluzas, que de cara a unha quebra democrática ningunha das forzas políticas rupturistas por si mesma pode lograr iso e que é necesario falar, dialogar moito e establecer unha estratexia de acordos e alianzas.

E que lle respondeu?

Que estaba completamente de acordo e que despois do 24M teriamos que falar.

Nese contexto, cre que Podemos debe evolucionar a fórmulas máis aló das súas propias siglas en clave de eleccións xerais?

Eu sempre procuro non dicirlle a outras forzas políticas o que deben facer. Cando se me pregunta, digo como vexo as cousas. Creo que non hai ningunha forza política que poida ser o galo do poleiro e que ademais non somos as forzas políticas as que debamos liderar o proceso ostensiblemente. O que temos que facer é o que algúns fixemos coas Mareas ou o que fixeron militantes doutras formacións políticas nas Mareas.

"Eses son os alicerces e nós contribuiremos para deseñar unha estratexia que permita o que podería ser a nivel de Galicia unha gran Marea"

A miña posición baséase en dous postulados. O primeiro: as forzas políticas rupturistas temos que abrir un proceso de diálogo moi serio. Temos que facelo poñéndonos a disposición da cidadanía que foi a protagonista da derrota do PP, polo menos en Galicia. Nos tres concellos importantes de cidades onde o PP tiña maioría absoluta e a perdeu (Santiago, A Coruña e Ferrol), o protagonista desa derrota non fomos os partidos políticos, foi a xente coa colaboración dos partidos políticos que nos integramos aí. Eses son os alicerces e nós contribuiremos para deseñar unha estratexia que permita o que podería ser a nivel de Galicia unha gran Marea.

Vai convidar a Pablo Iglesias a esa reflexión?

Quedou en falar comigo. Non hai que precipitarse. Se Pablo non se pon en contacto comigo como dixo, chamareino. Xa tiven conversacións con Gerardo Pisarello ou con Quim Arrufat e están moi interesados en que nos vexamos. Xa empezan a celebrarse eses contactos e confío en que Pablo estea disposto a participar nesas conversas. En todo caso, el o que me dixo é que estaba de acordo.

Con todo, o que está a emitir Podemos é que está disposto a aceptar a todo o mundo pero baixo o paraugas de Podemos, que é Podemos quen unifica. É un erro?

Desde o meu punto de vista, si. Pero teño a miña hipótese de por que se fai.

"Esa maioría social dos de abaixo non é un saco de area, senón que é unha diversidade que hai que articular. Para iso hai que ter un criterio dunha alianza de clases da esquerda social"

Cal é?

Despois de que Podemos apareza como alternativa electoral cun grande éxito pero cunha masa de votantes moi heteroxénea, que pasa? Por unha banda comezan cun discurso de non esquerda/dereita, senón os de arriba e os de abaixo. Mediaticamente paréceme moi lóxico, pero unha cousa é que sexa mediaticamente lóxico e outra é que esquezan que esa maioría social dos de abaixo non é un saco de area, senón que é unha diversidade que hai que articular. Para iso hai que ter un criterio dunha alianza de clases da esquerda social.

Como tiveron moito éxito, lanzan a cousa de que "Podemos, Podemos, Podemos"; polo tanto, o discurso dunha formación que se considera hexemónica. A min paréceme que a pregunta que hai que facer é que se tanto cos comicios andaluces coma cos do 24 de maio se corrobora ou non que Podemos é hexemónico, e eu creo que non. 

Pero dá a impresión de que Podemos variou o seu discurso despois do 24M e volve reivindicarse como unha forza de esquerda, como parte dun cambio de esquerda.

Iso demostra que non son de piñón fixo e que non son sectarios. E que, polo tanto, están a tomar nota do que está a ocorrer na dinámica social e sociopolítica. Se iso o aplican, o lóxico é que a reflexión conduza a un discurso inclusivo. E non inclusivo a base de meternos en Podemos, senón a base de que articulemos o que é diverso.

"[Podemos] está a tomar nota do que ocorre na dinámica social e sociopolítica. Se o aplican, o lóxico é que a reflexión conduza a un discurso inclusivo. E non inclusivo a base de meternos en Podemos, senón a base de que articulemos o que é diverso"

Podería mesmo discutirse a eventual candidatura de Pablo Iglesias ás xerais?

Podería ocorrer, pero non é un tema que me preocupe nin me interese porque non me interesan os liderados.

Que lle parece cando se di desde Podemos que non pretenden ser a UCI de ninguén? (en referencia a IU).

A min paréceme desenfocar o espazo e a temática do debate que hai que dar.

En que sentido?

No sentido de que estamos no mesmo de sempre. Hai que entender que iso rematou. As mareas non só dinamitaron ao PP, que aínda non está morto en absoluto. As mareas fixeron totalmente obsoletas estas maneiras de enfocar, por parte das direccións dos partidos, a cuestión das dinámicas políticas dos acordos e de toda esta historia.

Na última entrevista que lle fixemos vostede dixo que non se volvería a presentar.

A miña posición é que o meu ciclo político está rematado e estou nun epílogo.

"Eu o que non exclúo é que se resulta que se se considera que eu podo facer unha achega persoal análoga, por pór un exemplo, ao que fixo Martiño Noriega en Santiago, pero tendo en conta que eu teño a idade que teño, entón eu non me nego a reconsiderar iso"

Pero estamos nun momento excepcional.

Eu o que non exclúo é que se resulta que se se considera que eu podo facer unha achega persoal análoga, por pór un exemplo, ao que fixo Martiño Noriega en Santiago, pero tendo en conta que eu teño a idade que teño, entón eu non me nego a reconsiderar iso. Non me nego a iso, pero só nunha situación desas características eu reconsideraría a miña postura.

O líder de Podemos en Galicia, Breogán Riobóo, xa dixo que non a unha gran Marea anticipando que Podemos se presentará ás autonómicas de 2016.

Os dirixentes políticos non debemos dar por sentado aquilo sobre o que non temos a seguridade de que vaia a ser así. Eu vexo altamente improbable que á volta do verán Podemos manteña esa posición.

Será Galicia o único territorio onde os de Pablo Iglesias non poidan configurar unha lista coas súas siglas?

Seica a dirección de Podemos considera que o resultado e o éxito das Mareas en Compostela, A Coruña e Ferrol correspóndelles a eles. É patrimonio seu? Se non o é, que desde logo que non o é, que potencial ten en Galicia Podemos para facer iso que di?