- A etnografía dun personaxe en 'Pedrón do Freixo', de Ángel Cordero
- 'El equipo de mi barrio' de Rafael de los Arcos ou a loita pola identidade
Antón Corbal retrata, en Santos#2 Work in Progress, o proceso creativo de Oliver Laxe. Mais vai máis alá. Todo pasa, neste filme -no que Oliver Laxe volve á casa familiar, nos Ancares, despois de anos vivindo en Marrocos- pola espiritualidade do cotiá. Pola importancia das cousas pequenas. Ao cabo, di o director, do que se trata é de convidar o espectador a frear a súa "vida moderna" e reflexionar un pouco. A devolverse, se cadra, o dereito á calma.
É un documental sobre o proceso creativo de Oliver Laxe, rodado no momento en que el volta a Vilela, nos Ancares, para arranxar a casa da súa familia. Como xorde o documental?
O documental xorde dunha necesidade de experimentar co formato audiovisual. De filmar o proceso creativo de Oliver sen pretensión e coa única vontade de amosar o momento que se está a producir nese encontro que se deu. A través da figura de Oliver o documental amosa a vida que deixamos atrás en prol da modernidade.
“A través da figura de Oliver o documental amosa a vida que deixamos atrás en prol da modernidade”
Comeza cunha rolda de prensa da película de Laxe ‘Mimosas’, na que fala de como rodar o espiritual e da imaxe como misterio. Penso que esta pequena parte adianta un pouco o que vai vir despois...
Santos#2 Work in Progess é un exercicio cinematográfico nun momento no que todo o equipo estabamos inmersos nunha procura espiritual. Quizais é moi pretensioso comezar a nosa película cunha frase tan ostentosa porque como Oliver ben di, non é fácil documentar algo tan intanxible como é a espiritualidade. Entendemos que depende do espectador que a película transmita esa espiritualidade, pero a vontade está aí.
Vemos despois a Laxe nunha aldea de Marrocos, nas montañas. Despois chega a parte galega, (de Laxe facendo obras na casa familiar, nos Ancares). Nalgún momento, cheguei a confundir as imaxes. A non saber se era Marrocos ou Galicia...
Despois de varios meses de rodaxe nos Ancares e o Anti-Atlas descubrimos que nestes lugares nos que a vida redúcese ao básico a xente asemellase independentemente do polo cultural no que se encontren. Se quitamos as superficialidades relixiosas e culturais a esencia é a mesma. Esta premisa xurdiu esporadicamente durante a montaxe da película, pero estivo moi presente durante toda a rodaxe.
“Nestes lugares nos que a vida se reduce ao básico, a xente asémellase independentemente do polo cultural no que se encontren”
Outra parte das imaxes mostran a Oliver rodando, co seu pequeno equipo, ou despois visionando as imaxes rodadas e supoño que comezando a montalas. A través destas escenas, podemos saber máis sobre o seu proceso creativo. Non querer repetir, por exemplo, a gravación por preferir que se impoña a realidade. Quixeches salientar, nese sentido, algo especial do proceso creativo de Laxe?
Non hai plan B, se a realidade se impón, Hamdullah! é unha frase que rexistramos de Oliver e é unha idea que se repite durante a rodaxe. Interesante que sacando o pan, a única vez que intenta rodar de novo unha escena, non hai película na cámara e a realidade imponse de novo.
Oliver elixiu esa metáfora filosófica determinística que deixa moi pouca marxe ao libre albedrío para encarar a rodaxe deste humilde proxecto. Entendo que a natureza do proxecto pedíalle traballar desa forma pola falta de película e tempo do que dispoñiamos. Sei que en producións máis industriais o seu enfoque é outro.
É unha película que se fai mentres outro cineasta fai unha película. Pero ademais están presentes outras películas: Mimosas, por exemplo. A primeira parte podería ter sido como parte da rodaxe de Mimosas. Logo tamén está presente, dalgunha maneira, a película sobre os incendios que el está preparando agora. É como se estivesen contida nesta película varias películas. Por que?
No meu documental escoitámoslle dicir que existen moitas similitudes entre Santos#2 e os seus outros proxectos máis industriais porque a pesar de ser un proxecto moi íntimo, moi de experiencia persoal, reflexa a súa mirada da vida, e que o diálogo entre eles pode ser moi interesante.
Hai unha cámara que grava en 16 milímetros. As imaxes do proceso creativo de Laxe altérnanse con imaxes do que Laxe vai rodando. Entón, hai tamén aí un dobre xogo: como a cámara vai captando imaxes que nos remiten ao pasado, ou a algo máis atemporal. Ao mesmo tempo que non nos despegamos do presente. Cal é a proposta da película nese sentido? (É dicir, a nosa relación co tempo).
Iso é moi certeiro, a película de Oliver en branco e negro é outra capa de realidade onde o tempo se parou e que serve de ponte de unión para saltar nunha montaxe acronolóxica entre dous espacios (Marrocos-Galicia) e dúas accións do proceso creativo (Rodaxe-Edición).
A paisaxe tamén está moi presente. E non é só porque estaba alí. Unha veciña comenta, por exemplo, do momento no que recoñece a Laxe como alguén da comunidade, e el vén de dar un paseo por un sitio que define como precioso. A relación dos humanos coa natureza está moi tratada, de distintas maneiras. Por que?
O documental está inspirado no libro Walden de D. Thoreau, que vai vivir ao bosque durante dous anos e escribe sobre a natureza e a vida fóra da sociedade. No meu documental, Oliver encarna o rol deste pensador e como Thoreau entende a natureza coma fonte de espiritualidade.
Tamén é un filme sobre a relación de Laxe cos espazos que habita. De feito, en boa parte da peli é o que vemos. A súa presenza. No interior da casa de Marrocos, no exterior da dos Ancares co resto de persoas que lle axudan nas obras. Todo transmite unha idea de calma, (facendo o pan, el di que é o máis sagrado despois de rezar), e tamén de reflexión. Podería lerse case como un convite á calma, a vivir tendo tempo para habitar os lugares (e non pasar rápido por eles). Pode ser así?
Entendo que Oliver encontra a súa espiritualidade a través das accións máis cotiáns. Eses momentos son os que dan sentido á vida. No final no meu documental non pasa nada, invítase ao espectador a que free a cachola e reflexione sobre o momento presente.
Este é un proxecto moi íntimo, moi persoal, moi humilde, di Laxe tamén nalgún momento, no que di que seguramente “esta peli” terá un diálogo interesante con Mimosas. Mimosas é un achegamento ao misterio, o extraordinario. Que diálogo pensas ti que a túa propia película pode establecer con Mimosas?
A miña película intenta amosar o mundo creativo do realizador de Mimosas durante a rodaxe dun proxecto moi humilde. Axúdanos a entender mellor a filosofía de vida detrás do filme e achéganos unha perspectiva completamente diferente de quen é Oliver Laxe.
