Case un mes despois do inicio da folga, o conflito no 112 non remata. O contestado traslado dos traballadores ao novo centro da Estrada sen compensación económica ningunha e o deficiente funcionamento do novo sistema informático para atender as chamadas son as queixas fundamentais dun cadro de persoal que advirte de "graves demoras" na atención das urxencias desde hai semanas. Estas denuncias veñen de ser ratificadas por diferentes colectivos profesionais de técnicos sanitarios, ambulancias ou bombeiros, que alertan das importantes consecuencias dos atrasos á hora de atender casos como o naufraxio do Nuevo Marcos, onde alertan de dez minutos de tardanza. Mentres a Xunta cingue todo a un "conflito laboral" e sinala o paro como única causa posible dos problemas que nega, os operarios insisten na "situación caótica" que sofren e que se traslada á atención das emerxencias en toda Galicia, xestionada a través dunha empresa privada de telemárketing.
O 112 alerta de graves atrasos na atención de emerxencias, como o de dez minutos na do naufraxio do 'Nuevo Marcos', que ratifican outros colectivos
As diferentes asociacións profesionais vinculadas ás emerxencias puxeron varios casos como exemplos da gravidade das consecuencias dos atrasos: o dun infartado que non deu contactado nin co 112 nin co 061 e foi trasladado por particulares a un hospital, un accidente cun tractor en Entrimo para o que non se puideron mobilizar medios ante o bloqueo do sistema informático, un home atrapado por un incendio en Vigo que acabou por chamar directamente aos bombeiros logo de minutos de espera ou o devandito naufraxio na ría de Pontevedra.
No caso deste último accidente, Isabel Moares, presidenta do comité de empresa do 112, insiste en que o problema veu ao non facilitar o sistema o teléfono do helicóptero Pesca 1 que solicitaba Salvamento Marítimo. Perdéronse dez minutos ata que se puido avisar a través dos gardacostas. A Xunta negouno nun comunicado no que incluía un relato cronolóxico dos feitos nos que, segundo lembran os traballadores, omitíronse os momentos dos erros dos que alertaban. Ante esta grave denuncia, o grupo parlamentario de En Marea solicitou xa ao Executivo que se entreguen as gravacións das transmisións de urxencia no naufraxio para comprobar se o proceso seguido por urxencias foi o "correcto".
Un sistema informático menos eficiente
Pero, como funcionaba ese sistema informático de emerxencias e como funciona o implantado tras o traslado á Estrada? Antes da mudanza, os operadores recollían todos os datos da emerxencia e ían escribíndoos (contacto, lugar, suceso...). O mesmo programa ía facilitando automaticamente os recursos recomendados segundo a emerxencia e o lugar -os medios axeitados e máis próximos e o seu teléfono- e despregábase un número ao que se chamaba cun simple dobre click. "O tempo medio para atender unha emerxencia sanitaria normal era de trinta segundos e agora tardamos minutos", explica Isabel Moares.
Os traballadores denuncian un sistema informático pouco eficiente que demora o tempo de atención das emerxencias
Segundo denuncian os operarios, hai datos aínda sen envorcar desde o antigo programa, teléfonos que non aparecen e a formación que recibiron os traballadores foi "defectuosa" ao facerse sobre un sistema que non funcionaba e con pouco tempo. Mesmo houbo casos nos que se tivo que tirar de carpetas e axendas físicas para buscar un número. Pero hai máis problemas: a nova plataforma está deseñada para unha futura integración que aínda non chegou "pero non para o 112", ralentízase a resposta ao ser un método moito menos visual e directo na pantalla e o descolgue da chamada "non é automático, senón que tarda varios segundos". "Os tempos de xestión das emerxencias aumentaron", denuncian bombeiros, técnicos de ambulancias ou o 061. Alén disto, o colapso provoca que haxa moitas chamadas agardando á vez, pero tamén ocorre que outras "nin tan sequera chegan a entrar e non se sabe por que".
Ante esta situación, profesionais das emerxencias chegaron a recomendar evitar chamar ao 112 polos problemas para contactar. Así o fixeron os Bombeiros do Deza nunha mensaxe en Facebook: "Debido ás dificultades que estamos tendo nos últimos días para contactar coa Central de Atención de Emerxencias 112 Galicia, lembramos a tod@s os nosos veciñ@s que se precisan dos nosos servizos, poden contactar con nós no 986 58 14 00".
Malia as advertencias dos traballadores, que pediron que se aprazase o traslado á Estrada ata que se comprobase o correcto funcionamento da nova plataforma, a Xunta seguiu adiante e agora culpa dos posibles problemas á folga e a ausencia do persoal. "Veñen faltando dúas persoas de media por cada quenda, pero se estiveramos todos, o sistema aínda se colapsaría máis porque o programa non dá feito", explica Moares, que sinala o sistema informático como a causa dos atrasos e non un paro que ten uns servizos mínimos de entre o 80% e o 60%.
Visita de Alfonso Rueda e Santiago Villanueva ao novo centro da Estrada / Xunta
Mileuristas nunha subcontrata
Coa folga denuncian tamén o seu desacordo co traslado e, sobre todo, a falta de compensacións por parte da empresa ante unha perda de salario real dun 14% para os traballadores, obrigados a facer uns 60 quilómetros ao día na súa maioría. A firma que xestiona o 112, Telemarkt, vén de emitir un comunicado no que pide que interveña o Consello Galego de Relacións Laborais ante a negativa dos operarios a aceptar a súa última oferta. Quince días despois de comezar o paro, ofreceulles 58.000 euros a repartir entre todos os empregados para compensar o cambio de ubicación e as viaxes, ademais de transporte gratuíto desde Compostela que, segundo o comité, non cobre todas as quendas. "Está moi lonxe do que pedimos e cremos que debe ser a Xunta quen ten que solucionar isto porque estamos falando dunha empresa privada pero que se encarga de xestionar un traballo fundamental nas emerxencias e cun algo grao de responsabilidade", di Moares.
A Xunta paga 3,24 millóns de euros á empresa de telemárketing que se encarga de xestionar o 112
A empresa de telemárketing que xestiona o 112 -nunca antes se dedicara ás emerxencias- percibe anualmente por ese servizo 3,24 millóns da Xunta de Galicia, case a metade do orzamento total da Axencia de Emerxencias de Galicia. Hai entre 80 e 90 empregados -contando estrutura e informáticos- e rexe o precario convenio do sector do contact center, aínda que levemente mellorado pola relevanca do seu labor. A firma preocúpase fundamentalmente de asegurar que se cumpra co número esixido de operadores en cada xornada: sete pola mañá, nove pola tarde e seis pola noite. "Do resto encárgase a Xunta", din desde o comité. E paga soldos de aproximadamente 1.000 euros netos ao mes, con conratacións, nalgúns casos, de persoal por días.
Son unhas condicións precarias semellantes ás de calquera centro de chamadas pero para quen debe atender as de calquera tipo de emerxencia en Galicia e mobilizar os medios axeitados para ocuparse dela o máis axiña posible, coa evidente situación de "estrés" e "ansiedade" que en moitos casos denuncia o comité. "Con todos os respectos para calquera teleoperador, non é o mesmo atender unha chamada que intentar que alguén non se suicide ou estar pendente de poñer todos os recursos nun accidente", explican.
Os operarios do 112 teñen uns salarios de arredor de 1.000 euros netos e melloran en pouco o convenio de 'contact center'
"Supoñemos que á Administración lle interesa a calidade do servizo, pero o que lle interesa á empresa é gañar cartos", engade Moares. Ademais, desde os diferentes colectivos de emerxencias que denuncian a situación lembran que o 112 "é o primeiro elo na cadea" dun sistema de emerxencias "caduco e erróneo" e cun mapa territorializado "que non responde a criterios de equidade ou proximidade, senón políticos". E advírteno, recalcan, ao pouco de cumprirse o aniversario do incendio en Fandicosta, tras o que as denuncias de "descontrol" na xestión foron masivas. "Desde a negación da realidade non hai posibilidade de mellora e quen o paga é a cidadanía", rematan.
