Un ano despois da súa elección como secretario xeral, Gonzalo Caballero vén de ser proclamado candidato do PSdeG á presidencia da Xunta. O líder dos socialistas amósase convencido de que a mudanza no Goberno de España a través da moción de censura que desbancou a Rajoy foi a panca definitiva para o comezo da fin da hexemonía do PP na Xunta. Ás portas dun novo e intenso ciclo electoral Caballero mantén que o PSdeG ten "definida e planificada" unha "estratexia para acadar o cambio político" en Galicia. "Iremos dando os pasos e anunciándoos, sempre marcando nós a axenda, ninguén dende fóra", asegura.
Tras dous anos de lexislatura, Galicia está mellor ou peor?
Os dous anos de lexislatura con Feijóo foron dous anos perdidos. Feijóo non foi quen de marcar unha axenda política que pulase polos intereses e o benestar da cidadanía galega. O balance de Feijóo é fondamente negativo dende 2009; deixa unha Galicia con menos poboación ocupada, máis envellecida, coa actividade económica tocada e recortes sociais. E nestes dous anos estivo máis preocupado polos problemas do PP a nivel de Estado e a súa propia carreira persoal que por tentar mudar a senda que el marcou dende 2009. Por iso nestes dous anos profundou na liña de debilitamento económico e de posibilidades de futuro para o país.
O presidente fai moito fincapé na comparación da súa xestión coa do goberno bipartito que rematou hai case dez anos. A que o atribúe?
"Feijóo aproveitou que a esquerda quedou descolocada ao perder o goberno para construír un relato de gran xestión que non se corresponde coa realidade; nin é un bo político nin foi un bo xestor"
Feijóo aproveitou que a esquerda quedou descolocada ao perder o goberno presidido por Emilio Pérez Touriño para construír un relato de estabilidade e gran xestión que non se corresponde coa realidade. É un rei espido que a través dunha estratexia de marketing e da promoción en medios de comunicación puido manterse capeando distintas eleccións, cando en realidade os galegos e galegas saben que o país foi a peor e hai menos expectativas de futuro. Temos que poñer a Galicia real por diante do marketing de Feijóo para amosar que nin é un bo político nin foi un bo xestor, que nos deixa un país debilitado, sen roteiro para o futuro e no que a xente máis nova non ten posibilidade de prosperidade. Na medida en que sexamos capaces de trasladar á cidadanía que a resignación non é a única vía posible e para gañar o futuro cómpre dar un paso adiante polos nosos fillos e polos netos dos nosos maiores, estaremos en condicións de construír a maioría social que poña fin á etapa de retrocesos do PP e de Feijóo en Galicia.
Vostede leva un ano como secretario xeral do PSdeG, agora tamén como candidato á presidencia da Xunta. Que diría que cambiou no seu partido neste ano?
Hai un ano do último Congreso Nacional do PSdeG e o partido hoxe está en moitas mellores condicións. A militancia recuperou impulso e ilusión, os nosos cadros políticos son conscientes de que hai unha oportunidade de futuro para o cambio en Galicia e estamos iniciando a construción dun proxecto político en clave de país para chegar ás vindeiras eleccións autonómicas cunha alternativa forte. O PSdeG está volvendo ocupar o papel de alternativa posible; temos os deberes orgánicos feitos, unha dirección política renovada e unha candidatura á presidencia da Xunta xa definida.
Chamou a atención esa celeridade na elección da candidatura. Por que o consideraron necesario?
Rematou o tempo no que a axenda política nola marcaban dende fóra. O PSdeG ten que marcar os tempos. Temos a nosa propia estratexia de recuperación electoral e de cambio político en Galicia: no primeiro ano a dirección tiña que recuperar o pulso político do partido e a súa presenza na rúa, tamén a capacidade de atopar empatía cunha maioría da sociedade galega. E a maiores, perfilar con claridade a candidatura á presidencia da Xunta. E, a partir de agora, dedicarnos a construír o proxecto para o país e a constituír esa maioría social en torno ao PSdeG na que toda a esquerda galega poida ter un espazo común para se incorporar ou para, dende outros lugares, dialogar e colaborar.
Hai unha pregunta que se lle fai moi recorrentemente… Cando vai entrar no Parlamento?
"Parte do guión que algúns crían establecido era que entraría moi rapidamente no Parlamento; unha vez definida a candidatura á Xunta, a previsión é que o faga proximamente"
Parte do guión que algúns crían establecido era que o secretario xeral entraría moi rapidamente no Parlamento. Iso é parte do que mudamos. Crimos lóxico definir primeiro se o secretario xeral tiña que ser cabeza de candidatura e existiu un amplo consenso para que así fose. Unha vez definido, temos que decidir cal é o momento concreto no que me corresponda asumir responsabilidades institucionais. A previsión é que o faga proximamente, pero non hai unha data pechada. Mudamos os tempos políticos previos porque cando decidimos o candidato á presidencia da Xunta de forma moito máis próxima á convocatoria electoral, os resultados non foron os máis favorables para o partido. Cando Feijóo convoque eleccións, o PSdeG está en condicións de dar a remuda no Goberno.
Onde si haberá votación de primarias é en varios concellos o 18 de novembro. Hai dirixentes que sinalan a necesidade de que non deriven nunha pugna e en tensión interna. Hai ese risco onde vaia haber votacións?
Todos os sistemas de elección teñen fortalezas e debilidades e sempre existen riscos. Como sistema xeral, a min gústanme as primarias; pero tamén hai outras vías lexítimas democraticamente. O importante é acadar as mellores candidaturas e aproveitar os procesos de primarias para revitalizar a organización. Se son necesarias outras vías como os acordos entre candidatos, tamén é unha opción positiva. A dirección galega o que quere é ter as mellores candidaturas e a iso vai contribuír.
No caso galego, as cidades son un termómetro do ben ou mal que lle vai ás forzas políticas nas urnas. En 2015 o PSdeG combinou unha suma de poder institucional con retrocesos notables en cidades como A Coruña ou Santiago. Como ve o panorama electoral na Galicia urbana?
Estamos en condicións de afianzar o poder político nos concellos e nas deputacións onde gobernamos e a partir de aí, avanzar na medida do posible no resto dos concellos. Somos conscientes de que hai catro anos emerxeron forzas políticas que ocuparon un espazo electoral relevante e que a xestión neses concellos amosa debilidades que fai que a cidadanía de esquerdas demande xestores máis eficaces. Nós, dende logo, imos saír facer os deberes en clave do PSdeG e cunha man tendida ao resto das forzas da esquerda. Eu non serei candidato nas vindeiras eleccións municipais, pero acompañarei os candidatos para fortalecer as súas posicións electorais. E creo que, neste momento, a marca PSOE e a marca PSdeG impulsará esas candidaturas.
Ve viable, daquela, os entendementos pola esquerda despois das municipais? O PP pon moito o acento, case historicamente, na falta de entendemento nos gobernos de coalición da esquerda.
"Estamos en condicións de afianzar o poder político nos concellos e deputacións onde gobernamos; na única cidade que goberna o PP o fracaso é estrepitoso"
Nós temos que centrarnos en facer os nosos deberes á marxe do que formulen outras organizacións. O Partido Socialista ten que saír coa intención de ser primeira forza sendo conscientes de que nalgúns lugares a nosa posición é máis complexa que noutros. Temos que manter diálogo e cooperación con outras forzas de esquerda, pero tentando construír maiorías socialistas nos diferentes concellos. Onde goberna o PP, na cidade de Ourense, Feijóo pode amosar un fracaso estrepitoso, sen aprobar uns orzamentos en catro anos, co urbanismo sen avanzar e con problemas nos servizos que presta o Concello. E fronte ao fracaso municipal da dereita, nós temos capacidade de xestión e de compromiso social.
Dende a moción de censura o taboleiro político mudou moi notablemente. Vostedes veñen subliñando que a Galicia lle vai mellor cun Goberno socialista en España. En que cre que o nota a xente a pé de rúa?
Os problemas que máis preocupan ás galegas e galegos non son, ás veces, os que máis presentes están nos medios. Cando un Goberno sobe as pensións, especialmente as máis baixas; cando traballa para establecer un salario mínimo de 900 euros, cando permite que as persoas que traballan con dependentes de forma non profesional poidan volver cotizar á Seguridade Social… Son medidas que permiten a moitas familias galegas ter máis benestar. Se a iso sumamos medidas para as bolsas na educación pública ou na dependencia, para un país como Galicia con pensións baixas e salarios baixos, esas son decisións importantes. Creo que moita xente en Galicia está politicamente satisfeita co novo aire que o Goberno deu a España, pero tamén co compromiso social.
"Queremos traballar co Goberno de España para evitar máis incrementos continuos da peaxe da AP-9; se o traspaso pode ser unha vía para unha mobilidade menos custosa, parécenos relevante"
Xunto a esas medidas e as que se poidan aplicar en caso de que os Orzamentos de 2019 saian adiante, hai tamén unha axenda máis específica en clave galega. Nela, un dos asuntos máis de actualidade é o peche de Alcoa. Ve posible que o Goberno poida actuar? A ministra de Industria aludía a conversas ao respecto nos últimos días…
É un problema grave que nos preocupa moito. O Goberno chegou hai 150 días e atopou unha situación preocupante con ese anuncio unilateral de peche por parte da compañía. Está traballando en todas as liñas posibles para o mantemento do emprego e dos dereitos dos traballadores, por que manteña o centro de produción e se o problema é de custos, por acadar unha solución. Pero a medida que pasan os días queda claro que hai outras claves alén dos custos enerxéticos por parte dunha empresa que recibiu centos de millóns de euros para a súa produción na Coruña e Avilés. E agora anuncia un intento de fuxida. O Goberno vai facer todo o posible para que o reconsidere e, á vez, para buscar outras vías de mantemento da produción e disciplinar á empresa.
Outro asunto en clave galega é o traspaso da AP-9. Unha vez levantado o veto para que poida debaterse a lei do traspaso, é posible esperar que o PSOE apoie o traspaso no Congreso?
En 150 días o Goberno asumiu as grandes preocupacións galegas en materia de infraestruturas, tamén con vontade de estudar diferentes posibilidades, algo que o PP non fixo mentres gobernou coa complicidade de Feijóo. O presidente da Xunta quere aparecer agora como gran defensor de certas cuestións cando foi cómplice e responsable tamén da suba das peaxes. O Goberno abriu a porta a dialogar para facilitar novos mecanismos de xestión da AP-9 e non decidiu ningunha suba de peaxe, senón que aplicou os compromisos do PP coa concesionaria. É bo recordar tamén, sempre que falamos da AP-9, que corresponde a Aznar a responsabilidade de prorrogar a concesión ata 2048. Por todo isto, o PP e Feijóo non teñen ningunha credibilidade á hora de falar da AP-9. A partir de aí, nós queremos traballar co Goberno de España para evitar incrementos continuos da peaxe, é o que máis nos preocupa, e se o traspaso pode ser unha vía para acadar unha mobilidade menos custosa, parécenos relevante.
"Feijóó quere converter o Parlamento nun xogo de monicreques no que el escribe o guión e decide o que se fai; nós non podemos aceptalo, ese tempo rematou"
Nese traspaso da AP-9 houbo unanimidade no Parlamento. Tamén houbo acordo amplo, neste caso na oposición, para abrir a comisión de investigación sobre os recortes sanitarios. Non cre que pode cundir a decepción entre a cidadanía que a viu a apertura da comisión con esperanza, agora que dalgunha maneira morreu politicamente. O plan de traballo, finalmente, será o do PP…
Feijóo quere converter o Parlamento nun xogo de monicreques no que el escribe o guión e decide o que se fai e o que se deixa de facer. Non podemos aceptarlles que xoguen coa vida parlamentaria en función dos seus intereses. Hai un problema grave na sanidade pública galega, as familias do país son conscientes dese deterioro nos últimos anos e por iso abrimos unha comisión, para clarificar os efectos dos recortes do PP; hai que lembrar que neste verán houbo un falecemento pola falla de médico nun PAC. E seguirlle o xogo ao PP no Parlamento é unha forma de aniquilar a vida política; cando o PP quere escribir o guión, temos que dicirlle que non. Rematou ese tempo.
DOUS ANOS DE LEXISLATURA Neste espazo Praza.gal conversa, durante varias semanas, con líderes de diversas forzas políticas a respecto da situación do país dous anos despois das eleccións galegas de 2016 e ás portas dun novo ciclo electoral
