Non son amigo de spoilers, pero “Amor a Queimarroupa” (True Romance) ten case trinta anos, así que saberán desculparme. “A súa tátara-tátara-tátara avoa fodeu un negro”, espetáballe, encanto zugaba do derradeiro cigarro, un Dennis Hopper máis fóra que dentro ao mafioso Christopher Walken, de ascendencia siciliana. O apuntamento histórico, formulado sen excesiva querenza polas regras da divulgación científica, non era ben acollido. Desde a óptica do siciliano implicado no crime organizado, a mera mención do sangue africano provocaba un rexeitamento visceral. Imaxinalo circulando polas propias veas supuña un horror maior que o de Dunwich, grande de máis para ser concibido, contextualizado; asumido.
Pensei o que tería cambiado o conto de termos o Franco Battiato dirixindo aquel interrogatorio. Para este catanés nado nunha vila de nome tan evocador –e efémero, segundo di a Historia- como Jonia, levar na matrícula sangue de alén Cartago tería adquirido rango de clarividencia. Sería unha desas revelacións saídas dun agochado baúl familiar que, de súpeto, fai encaixar as pezas todas da nosa identidade.
De fasquía case bereber, pel olivácea e cabelo bravo, Battiato lucía nariz semítico e ollos de améndoa. Para el, a promiscuidade sanguínea podía ser calquera cousa menos unha infamia. Supuña un pouso. Un sedimento. A capa freática da historia dos pobos, da sucesión das culturas, ventos e lumes, letras e voces. Unha marea cambiante e sucesiva de pegadas que confrontan até cristalizaren. Oficiais e proscritas; institucionais ou rabiosamente reactivas; Viradas cara si, resistentes, fébeis ou abertas á polinización. Todas elas pasan, segundo Battiato, e todas son asimiladas nunha amálgama inestábel, construíndo dese xeito algo novo, que foi e que –talvez- será.
Este era o universo Battiato. É complicado explicar o risco que nunha determinada época implicaba confesar fascinación pola súa música. Os excesos de delirante pachanga con caixa de ritmos e arranxos de aparente desleixo non eran de axuda. Causaba pudor dicir que “o Franco bo” predicaba a transcendencia da insignificancia encanto soaban aquelas melodías oficiadas por algún enlouquecido teclista armado cun Casio PT-10.
Pero Battiato traía baixo do brazo unha perigosa proposta de mestizaxe. Pasara polo forro o trazado rectilíneo das fronteiras sobre a reseca pel africana. Resolveu ignorar a chea que o Atlántico obrou no Zancliense para alagar o deserto e crear o Mediterráneo, esa cazola na que habían ferver civilizacións esplendorosas. Probabelmente cumpra ser siciliano e medrar pendente do estado de ánimo de Hefesto no Etna para entender o carácter líquido da vida e a identidade. Sentir a certeza revitalizadora da luz cenital e percibir a omnipresencia do Xónico como un material condutor. “Entre o mar e o volcán” sería unha fermosa frase para tatuar na fronte de calquera morador da Catania.
Digamos que Battiato evolucionou seguindo o seu inconformismo, o seu apetito mítico. Pero fíxoo sen deixar de arriscar, de botar sal nos regos da posmodernidade. Exerceu de elegantísimo punk, aló onde tivo vagar. Anticipou todas as tendenzas culturais da mistificación, da World Music ás liñas aéreas Ry Cooder de Bamako a Santiago de Cuba, da música electrónica ao hard rock. Foi modernísimo antes dos modernos. Afundiu no sufismo e precedeu na meditación ao propio David Lynch. Foi pioneiro en usar as máquinas para facer música, mesmo con aquelas de son máis chatarreiro. Battiato construíu unha ponte que, revestida dunha coda excéntrica podía semellar inofensiva, pero que portaba na súa lírica un delicioso bálsamo de beleza e creatividade. Battiato lembrounos, sacerdotal, que o ritmo de sete oitavas dominaba o mundo, alleo a toda ridícula noción de xeoestratexia. Que a linguaxe da música era a da natureza, e que ao igual que ela, impúñase a toda orde ditada polo ser humano, sen por elo deixar de formar parte esencial –quizais, a primixenia e máis valiosa – do mesmo.
Pasou os últimos anos recluído na súa terra, enfiando a morte, lendo e recoñecendo que tivera unha boa vida. Procurando a quietude cando tutto en torno fano rumore. A padecer, como a cultura clásica, como o sentido da vida intelixente, o ataque da enfermidade en forma de ingrata desmemoria. E ao cabo, o final. O silencio da música. A figura miúda e ao tempo descomunal, desproporcionada que desaparece con aquela delicadeza que lembraba na saudade do seu “Male d´Africa”: Sentivo parlare piano per non disturbare. Sentía falar baixiño para non molestar.
