Lanzar unha pedra é, ás veces, non só unha acción política igual de lexítima que unha concentración pacífica, senón mesmo unha obriga en defensa da non-violencia. Acontecía hai uns días en Sestao, Biscaia; nun mitin de Vox na vía pública que provocou na veciñanza unha concentración en repulsa de que se puidera asociar o nome de Sestao ao da benvida do discurso contra as persoas migrantes, trans, homosexuais ou feministas. Nun momento dado, a deputada Rocío de Meer terma da cella da que está sangrando e a imaxe viralízase nas redes sociais: dende o perfil de Twitter de Vox acompáñase a foto afirmando que as manifestantes lles lanzaran pedras e que unha lograra ferir á súa deputada, e inmediatamente, reprodúcese a versión como noticia contrastada na prensa e resto de medios.

Chaman dende logo a atención varios detalles “curiosos” da ferida, mais sobretodo que pese á masiva presenza de cámaras grabando e fotografiando o acto, non teñamos imaxes do momento do impacto ou sequera de pedras lanzadas á comitiva fascista. Si en troques da cara de dous mozos da veciñanza sinalados por Vox como responsables do “atentado” para que a Xustiza actúe en consecuencia. A comparación co caso de Altsasu é inevitable, e cómpre pormos os nosos esforzos solidarios en que estes dous rapaces non sexan xulgados en base ao relato fascista dunha pedrada da que non existen probas.

Agora ben: os falsos laios dos de Abascal erguéndose en defensores dos valores liberais de respecto ás “regras de xogo democráticas”, non merecen outra reacción que a da risa irónica pola nosa parte. Sabemos, coma eles, que son pura hipocresía —teatralidade dirixida ao votante do PP máis incauto. Dende este punto de vista é irrelevante se houbo ou non pedrada, e semella mesmo ridícula unha batalla dialéctica pola “posverdade” co fascismo. Interésanos, pola contra, a reacción que tivo boa parte da esquerda política co asunto, que asumindo a prédica da condena da “violencia de calquer tipo” ao tempo que opera constrinxida por tacticismos electorais inmediatos, optou nos seus comentarios por negar calquer posibilidade de que houbera unha agresión física a De Meer.

O problema de fondo con este tipo de condena moral —que é á vez condena xudicial no Estado no que se fai— é que contribúe a asentar a mistificación do principio liberal (“a violencia non é nunca a resposta nunha democracia”) sobre as relacións humanas reais/efectivas nesa sociedade. Independentemente dos valores morais nos que unha crea, a cuestión será sempre de orde práctica; e xa que logo, sáltanos aquí a pregunta evidente: “É certo iso de que non ten cabida a violencia política nesta sociedade?”. A política de non-violencia bate entón co conflito de xénero, de raza, de nación ou de clase; coas guerras do mundo e as que morren de fame. Facetas violentas dunha mesma realidade que predica o contrario para a disidente.

Quen condena dende a esquerda a pedrada dirixida a unha fascista (for De Meer, for calquer outra noutro momento) recoñece implicitamente que está contenta coa ilusión do liberalismo, que é abondo para ela co mito. Pero o certo é que mesmo o pacifismo que adoita contrapor á violencia da antifascista, non se pode entender sen o contexto das accións violentas que non está disposta a asumir. O cambio social, e sobretodo canto máis profundo é, non se logra con unicamente concentracións pacíficas: cada táctica política ten o seu momento e lugar, e a ameaza de violencia e a violencia mesma adoitan ser o contexto que posibilita e enmarca a eficacia das tácticas máis moderadas ou o pacto.

Tanto a manifestante que se limita a berrar, como a que lanza unha pedra, forman parte da mesma protesta política contra o enaltecemento do machismo e a xenofobia. A diferenza está en que cando a primeira agarda convencer de que ese discurso non é ben recibido no seu barrio (convencer nun sentido amplo, mesmo ás fascistas ou ao partido no poder para que actúe e poña fin ao amparo do Estado dese discurso), a segunda elimina o intermediario e pon fin inmediatamente ao mitin. E hai un valor innegable nisto. Daría para falar longo coñecermos ademais o perfil socioeconómico da manifestante que se mantén nas formas simbólicas de protesta, e da que da o paso á acción práctica (instrumental, se se quere), mais excede a intención destas reflexións.

Á outra beira do Atlántico, os disturbios nos EUA tralo asasinato de George Floyd deixaban hai unhas semanas na cidade de Minnesota unha imaxe poderosa que deseguido percorreu o mundo. Na fachada vermella dun hipermercado saqueado, relucía en branco unha pintada: “When our turn comes we will make no excuses for the terror”. Tratábase dun histórico peche editorial de Karl Marx no derradeiro número (impreso vermello sobre branco, por certo) da Nova Gaceta Renana en 1849, que advertía así aos seus inimigos: “Non temos compaixón e non pedimos compaixón ningunha. Cando chegue a nosa vez, non inventaremos pretextos para o terror”. Bo lembrete nunha situación na que, houber ou non pedrada, está en marcha xa un proceso xudicial contra a asociación Sare Antifaxista e as veciñas identificadas polas FCSE en Sestao. A lección que nos deixan Vox e o Estado parece clara: “Habíavos ser a mesma cousa se vos xuntarades as presentes e apedrásedes con xeito aos fascistas!”. 

—E habíanos!