Corruptio nostra cotidiana da nobis hódie...

En el principio era el Ayuntamiento, y el Ayuntamiento se hizo Untamiento y habitó entre nosotros.”
(Biblia apócrifa da Balouta)

Así rezan os manuscritos paleocristiás atopados por Xan de Antón, o troiteiro de Cadrón, agochados nas fendas retortas dunha pena nas beiras do río Grande, a trinta pasos arriba dos rápidos da Férvida. Están escritos en castelán, a lingua natural, orixinaria e universal de Deus Noso Señor. Nun principio foi o “Ayuntamiento”, barbarismo que deriva de “ayuntar” e designa a casa grande da vila onde se xuntan os concelleiros e mailo alcalde para administrar os asuntos municipais. “Ayuntamiento” era un nome mais do Poder. Outros nomes eran “Guardia Civil”, “Iglesia”, “Unión Fenosa”, “don José”… Todas elas palabras sagradas que non precisaban de tradución ningunha, nin sería aquelado facelo xa que se podería entender coma unha falta de respecto. Coma pode ser a palabra “pulpo” na comarca do Carballiño, para que se me entenda.

Así que nós iamos arranxar papeis ao “Ayuntamiento”. Pero de tanto ir e volver, e por mor do noso farfallar escuro e pechado, a primeira letra que caeu da matricula foi o “y”, pictograma inexistente no noso abecedario; e daquela, comezamos a dicir “Auntamiento”. Pero a cousa tampouco quedou aí, e despois dun tempo, alguén caeu na conta de que viaxar ao “Auntamiento” era moita vogal xunta unha tras outra: “ao aun...”  A diferencia das consonantes, as vogais pódense falar xuntas, pero tampouco é cousa de abusar, que todo ten o seu punto medio de equilibrio. Así que o “a” de “Auntamiento” foi caendo, e cando nos quixemos dar de conta xa nos entendiamos falando de “Untamiento” para aquí e “Untamiento” para aló.

Pero “Untamiento” xa non derivaba de “ayuntar” senón de untar, que non era o mesmo. Non era cousa de que un proceso natural de deturpación desembocara no abismo e que a palabra sagrada orixinaria perdera o seu significado todo; e tampouco queriamos que o día de mañá lle foran estoupar os miolos aos nosos lexicógrafos nas pescudas sobre a razón de chamarlle “Untamiento” á casa consistorial.  Houbo daquela moito debate e de moita altura sobre o asunto, e o Sanedrín das Eiras ditaminou que as dúas palabras ben podían pasar por sinónimos, ou cando menos, palabras complementarias. Porque si era certo que na casa grande da vila se axuntaban alcalde e concelleiros, non era menos certo que naquela casa o unto rebordaba polas regañas das portas e polas fiestras desaboladas. “Axúntanse para mellor untarse, é todo falar do mesmo”, resumiu o barbeiro, sempre querendo facerlle a fibela ás regueifas. “Ou úntanse para mellor xuntarse, que tamén se da”, retrucoulle o taberneiro, outro que tal bailaba. Despois, o cesteiro, que facía de escriba do Sanedrín, anotaba na seu caderno pautado: “Untamiento. (Deturpación do barbarismo ayuntamiento) s.m. Casa grande do municipio onde se atopan as oficinas administrativas, onde se reúnen os concelleiros e mailo alcalde, e onde se recollen as unturas varias dos veciños.”

A nova palabra pasou axiña a ser de uso cotiá e universal. A xente da Balouta, emprendedora e devota dos enxeños mecánicos mais avanzados, sabía moi ben que os mecanismos precisan de lubricante para diminuír o rozamento das pezas e que todo vaia coma a música. E o “Untamiento”, como mecanismo administrativo que é, tamén precisa dun chisco de unto para que os papeis esvaren a catro pés de mesa en mesa, de caixón en caixón, de negociado en negociado, evitando sempre quedar atuados nun recanto escuro ou caer engorromellados no fondo dunha papeleira. O papel timbrado non é folla vulgar: é de alto gramaxe e textura engurrada, o que dificulta moito o seu trasfego de lugar en lugar. Daquela, uns quiliños de troitas do Río Pequeno (tamén chamado das Abellas), un xamón ben curado nas abas do Farelo, medio remolque de millo ou patacas, un año de leite, dous capóns ben cebados, unha galiña poñedora, ou mesmo un feixe de billetes verdes poden untar o papel e convertelo nun avión papirofléxico de supersónica velocidade.

Hai catro anos, en 2011, o presidente Camps, enzoufado en corruptelas varias, revalidou a súa maioría absoluta na Comunidade Valenciana. Catro anos despois, coma quen di onte, o PSOE saíu vitorioso nas autonómicas, a pesares do escándalo dos ERE e dos Cursos de Formación. “Por que?”, diría o filósofo portugués José Mouriño. “Porque a corrupción e mailo roubo non son males absolutos. Todo depende. Depende se o corrupto é dos meus ou dos outros; depende de quen rouba e a quen rouba ... Depende moito .. Ademais, como o untar non se vai acabar, a estes xa lles coñezo o padal”, diríache un baloutés.

Grazas ás socias e socios editamos un xornal plural

As socias e socios de Praza.gal son esenciais para editarmos cada día un xornal plural. Dende moi pouco a túa achega económica pode axudarnos a soster e ampliar a nosa redacción e, así, a contarmos máis, mellor e sen cancelas.