O vello Capitán removeuse na cadeira de brazos, pousou riba da mesiña supletoria o exemplar do ABC que viña de ler e incorporouse con grande profusión de upas e queixas. Arrastrou os pés cara o ventá do salón e arrimou nela o nariz. Asemade acariñaba o mostacho coa punta dos dedos, mirou indiferente os regueiros de coches que subían e baixaban Juan Flórez, a xente que esperaba e cruzaba nos semáforos, e as nubes altas no ceo de Riazor. Como curtido militar sempre fora home de rutinas, e seguía a selo agora, cando xa non tiña tropas que mandar nin estrelas que obedecer, e cando a propia morte semellaba terse esquecido del. Ademais de faltarlle as gañas, tampouco tiña quen turrara del para pasear os Cantóns ou botar unha parola no Casino. Os da súa quinta fóranselle indo aos poucos, un tras outro, ata que o deixaron só nesta beira do mundo.
“Pois onte fixéronlle unha homenaxe a Domingos Merino no Círculo de Artesáns. Botaba por fóra o local, seica ...
O zunido metálico do timbre da porta espertouno da letarxia infinda, e uns segundos despois, entraba no salón a figura esmirrada de Xaquín. “Daquela hoxe é mércores outra vez”, pensou. Coincidiran no tempo no Pazo de María Pita, cando el dirixía con man de ferro a Milicia Honrada de Beiramar, e Xaquín escribía os libros diarios da Caixa municipal. Dende había un tempo, e sen saber o por que nin o por que non, comezou a visitalo os mércores, aí contra o mediodía, e non faltaba ningún. Aínda que xa levaba varios anos xubilado, Xaquín era moito mais novo ca el, e víaselle ben. O Capitán mandouno sentar. “Que novas hai por aí”, preguntoulle, asemade buscaba tamén el acomodo na cadeira. “Pois onte fixéronlle unha homenaxe a Domingos Merino no Círculo de Artesáns. Botaba por fóra o local, seica ...” Cun aceno de sorpresa, o Capitán interrompeuno: “E logo morreu?” Xaquín negou coa cabeza. “Ah, vale ... como aquí morre tododeus agás eu ...”
"Que Merino collera o bastón de María Pita foi unha labazada democrática nos fociños dos coruñeses de ben ...Onde se viu que un ninguén de Monte Alto, ou dos Castros, ou dos Mallos, puidera ser a máxima autoridade da cidade?”
“Así que lle fixeron unha homenaxe a Merino ... O chaturanga de Monte Alto ...” Aguilloado polas lembranzas, o vello Capitán puxo cara de transcendencia. “Xa temos falado do asunto ... Que Merino collera o bastón de María Pita foi unha labazada democrática nos fociños dos coruñeses de ben ...Onde se viu que un ninguén de Monte Alto, ou dos Castros, ou dos Mallos, puidera ser a máxima autoridade da cidade?” O tesoureiro interrompeuno: “... Tanto coma un ninguén ... O señor Merino era un gran xogador de xadrez, parvo de todo non debía ser ...” “Home, Xaquín, habelencias témolas todos ... Xa que non era do centro, tan sequera tivera unha carreira que o dignificara, pero nin iso ...E menos mal que gastaba mostacho e lle daba certa prestancia, que senón era para fusilalo xa, sen mais e sen avisar” Sempre a mesma leria. Cada vez que xurdía na conversa o tema do alcalde Merino, o Capitán acendía do revés e poñíao a caer dun burro, enumerando aldraxes, incompetencias e cousas polo estilo; e cando o militar calaba, Xaquín ía turrándolle das bridas para que non desbocara.
“A dignidade das carreiras depende do animal, meu capitán ... xa temos falado diso. Merino non tiña carreira académica, é certo; pero era un home de ampla cultura, viaxado, falaba francés coma un francés, e defendíase en inglés mellor ca moitos da Escola de Idiomas. Xa quixeran algúns ... cambiaba eu a miña carreira por ter a súa cabeza ...” O Capitán fixo un leve aceno de asentimento e remexeuse na cadeira, coma procurando un mellor acomodo. Xaquín continuou o seu relatorio: “... e non esqueza o que xa lle contei moitas veces, que durante o seu mandato, encheume a Caixa de recibos xustificativos dos gastos que realizaba e traía de volta os cartos sobrantes, o que me obrigou a facer moitos apuntes contables e abrir contas para os reintegros. Eu estaba afeito a entregar cartos e dalos xa por gastados, sen necesidade de xustificación ningunha ...” O Capitán interrompeuno: “Contáchesmo moitas veces e créocho ben. Aínda mais, dígoche que se por algún político, incluídos os da miña corda, poñería a man nas brasas sería polo alcalde Merino. E iso, nos tempos que corren, é moito falar”.
“ ... pero tamén che digo unha cousa, se houbera mais Merinos na política igual non estabamos como estamos, atoados neste lameiro de corrupción e descrédito”
O vello Capitán ergueu da cadeira, desta vez sen tanto rebumbio de lamentos. “Sabes que nunca o votei nin o votaría nunca, porque hai cousas que son imposibles”, dixo dirixíndose cara a ventá. Unha moza de pernas longas cruzaba lizgaira o paso de peóns e desaparecía logo cara a praza de Lugo. “ ... pero tamén che digo unha cousa, se houbera mais Merinos na política igual non estabamos como estamos, atoados neste lameiro de corrupción e descrédito”.
-Perda coidado que si -dixo o Tesoureiro-. Pero acordamos tarde, meu capitán ... moi tarde.
