España xa está rota, ninguén se engane. A estas alturas, quen desexe realmente que exista debe aceptar que xa non é momento de ameazar, senón de idear e construír pontes; non é tempo para guerreiros, senón para enxeñeiros. Esa fractura é tan evidente que a escriben con titulares os observadores desde outros países, pero aquí simplemente négase a súa existencia: "Aínda non pasou nada e non vai pasar". Pero xa pasou.
A estas alturas, quen desexe realmente que exista debe aceptar que xa non é momento de ameazar, senón de idear e construír pontes; non é tempo para guerreiros, senón para enxeñeiros
Cando a maior parte dunha sociedade que se define a si mesma como un país propio non acepta a situación vixente dentro do Estado e quere decidir o seu futuro, e cando o Estado, a maioría do Parlamento e o Goberno néganlle ese exercicio democrático, só quen non crea na democracia pode dicir que non hai unha división profunda. Só pode negar esa evidencia quen cre que un Estado se pode construír polo sometemento dos cidadáns á forza. E iso non é posible dentro da Unión Europea.
Como esa evidencia non é aceptada polos poderes que ocupan o Estado, continúa cada día a mesma dialéctica na política e os medios de comunicación, que son a mesma cousa. Hai que tomar moi en consideración a afirmación de Rajoy de que uns e outros "somos os mesmos". Probablemente ten razón referíndose ás actuais políticas económicas europeas e á alianza entre a democracia cristiá e a socialdemocracia alemá. E probablemente tamén se refire ao entendemento político entre as grandes empresas, PP e PSOE, un acordo tanto sobre a monarquía como sobre os límites da soberanía de Catalunya. Conxurados ao redor da Constitución vixente, para negar un novo proceso constituínte, e con toda a artillaría pesada do sistema de medios de comunicación español, parte fundamental dese entendemento. Nas facultades de xornalismo alguén estudará algún día, se non é agora, como a prensa española comezou a chamar "banda" por indicación do Ministerio do Interior, coma se fose unha cuadrilla, a unha organización terrorista como ETA; co mesmo, estudarán a serie de cualificativos ao proceso político catalán: "órdago separatista", "desafío independentista"...
Naturalmente niso xogan un papel importante os intelectuais ofrecendo os seus puntos de vista. Hai que partir de que os intelectuais existen, pois, sen remontarse a Atenas e a Platón coas súas reflexións nin ás análises de Marx sobre a división social do traballo, nunha sociedade complexa como a nosa é evidente que hai persoas que pola súa profesión se dedican por diversos camiños á análise social. E, aínda que poidamos discutir se os seus xuízos son máis atinados ou útiles á sociedade, como existen é lóxico expor como exercen a súa función. Porque xa que, a través dos medios, se lles facilita exercer certo poder tamén teñen certo perigo.
As cabeceiras de prensa madrileña ofrecen de forma unánime cada día unha dieta rigorosa de inxurias aos cataláns que ten os seus matices dun xornal a outro
As cabeceiras de prensa madrileña ofrecen de forma unánime cada día unha dieta rigorosa de inxurias aos cataláns que ten os seus matices dun xornal a outro. El País, e é o que admite máis matices, está a ofrecer cada día unha tribuna moi crítica co desexo de independencia dunha parte dos cataláns e co desexo de votar para decidir o seu futuro da gran maioría. Unha de hai uns días dun profesor de Dereito Constitucional, Francesc de Carreras, daba o ton en que se pode escribir acerca desas cousas. Ao longo do texto fanse xuízos de valor sobre as intencións de "as forzas nacionalistas" (refírese unicamente ás catalás, non ás españolas) e a Generalitat. Non hai por que dubidar da sinceridade de De Carreras, imaxinamos que as súas sospeitas nacen das súas propias experiencias persoais, pero se aceptásemos a súa visión da sociedade catalá achariámonos fronte a un pobo de idiotas manipulado por malvados canallas. Desde logo, a un país tan mesquiño e estúpido o mellor sería dicirlle "é verdade, non vos queremos. Largade dunha vez".
Imaxinamos que as súas sospeitas nacen das súas propias experiencias persoais, pero se aceptásemos a súa visión da sociedade catalá achariámonos fronte a un pobo de idiotas manipulado por malvados canallas
Comeza cualificando o que vive a sociedade catalá de "enfermidade", "supúñase que Cataluña sufría un simple estado febril (...), o alcance da enfermidade é bastante máis grave porque a súa causa non está nunha estrataxema táctica dos dirixentes nacionalistas, senón no resultado dun labor calado, desenvolvido desde hai moitos anos no seo da mesma sociedade catalá". Entendo que atribúe a causa desa "enfermidade" social a unha conspiración e en adiante a tribuna dedícase a debuxar ese plan: "Digo que este proceso foi intelixente porque, a pesar de levarse a cabo de forma premeditada e perseverante, unha boa parte dos cataláns non se deron conta da manipulación, silandeira e astuta á que estiveron sometidos. En efecto, desde o primeiro momento, as forzas nacionalistas foron presionando para conseguir a hexemonía política, social e cultural dentro da sociedade catalá, as forzas nacionalistas conseguiron o apoio activo e pasivo dos partidos de esquerda, tanto o PSC como ICV-IU, así coma dos sindicatos CCOO e UGT, as patronais e outros moitos sectores da chamada sociedade civil, desde as asociacións de mestres e de pais nas escolas até os clubs e federacións deportivas".
Somos libres de crer unha interpretación así, pero do que afirma dedúcese que caso de existir unha conspiración, dela participa case toda a sociedade catalá. O mesmo relato nega a trama duns poucos malvados, e confirma o que din todas as enquisas, que a sociedade catalá está moi decidida a decidir. O autor dá a continuación unha explicación a esa "inapreciable colaboración" de todas esas organizacións e persoas: está "xenerosamente subvencionada pola Generalitat".
Somos libres de crer unha interpretación así, pero do que afirma dedúcese que caso de existir unha conspiración, dela participa case toda a sociedade catalá
A continuación detalla as liñas estratéxicas do proceso e debulla os instrumentos dos conspiradores: "Desde a Generalitat, a través dos seus instrumentos de axitación e propaganda. A Generalitat exerceu un estreito control sobre a sociedade civil a través, primeiro, da súa influencia nas asociacións e fundacións, colexios profesionais e centros de ensino; e, segundo, pola supeditación dos medios de comunicación públicos e o predominio sobre moitos privados". Para o autor todo iso foi o "caldo de cultivo" de "a enfermidade".
Creo que se lle poden facer moitas obxeccións a unha tese así, a primeira é que aceptala implica subestimar case até o racismo á poboación catalá. A segunda, que o que el atribúe a "as forzas nacionalistas" é o que pretende calquera forza política con ideoloxía, sexa de dereitas ou de esquerdas, españolista ou catalanista: que a súa ideoloxía sexa hexemónica na sociedade e conservar o Estado existente tal como está ou ben crear un novo. E é lexítimo sempre que os seus obxectivos sexan democráticos e se efectúe por medios democráticos, pola libre vontade da poboación. O contrario, crer que as forzas nacionalistas catalás son malas e as nacionalistas españolas son as boas é simplemente unha estigmatización a priori que beneficia a unha das partes. E, terceira, acerca das relacións entre o poder político e os medios de comunicación: non dubido de que existan eses ataques reprobables e nefastas para a liberdade de opinión, pero a min paréceme que describe con máis precisión o que ocorre en Madrid que o que ocorre en Catalunya, onde a xente móvese e escolle entre os medios de comunicación de aquí e os de alí.
Creo que os intelectuais deberían ofrecer moito máis que iso á sociedade, pero non acabo de ver que nun momento tan delicado se oian ou se lean voces que arrefríen, analicen con obxectividade, serenen e ofrezan puntos de encontro
A ideoloxía de De Carreras e a súa interpretación das cousas son tan lexítimas como moitas outras, pero paréceme evidente unha implicación persoal tal que produce visións completamente deformadas dun debate democrático e dunha sociedade. E visións tan subxectivas e subxectivadas sobre Catalunya son comunicadas asiduamente nos medios que nos chegan.
Creo que os intelectuais deberían ofrecer moito máis que iso á sociedade, pero non acabo de ver que nun momento tan delicado se oian ou se lean voces que arrefríen, analicen con obxectividade, serenen e ofrezan puntos de encontro. Supoño que no futuro alguén se preguntará onde estaban os intelectuais españois.
