Markazi é o nome do campo de refuxiados iemenís de Obock, Djibuti. Dos preto de 40.000 iemenís que entraron en Djibuti, fuxindo das guerras de Iemen, uns 2000 viven neste campamento. As diferenzas que entre eles había en Iemen non existen agora no campamento, onde todos teñen en común a escapada e a esperanza de que alguén lles tope unha saída á situación que viven, baixo tendas de campaña, en casas improvisadas feitas para aguantar un pouco tempo que, con todo, xa supera os dous anos; así e todo, aínda lonxe dos 25 anos que leva o campamento de refuxiados somalís de Holl Holl, onde a temporalidade deixou de ser tal para algúns.
A maioría dos refuxiados que viven en Markazi proveñen do sur de Iemen: de Aden, de Moka e de Taiz. Nas súas costas os enfrontamentos e os ataques individuais seguen a ser comúns e diso foi do que escaparon. Dende alí tomaron barcos para cruzar o Golfo de Aden e chegar ata Djibuti, onde foron asentándose devagar na desértica Obock. A maioría chegaron co pouco que lles collía nas mans, en barcas ou en pesqueiros atestados de xente que fixeron a ruta inversa á que, dende hai séculos, fan os inmigrantes africanos que buscan no Golfo Pérsico o seu porvir.
A Markazi chegaron feridos de guerra e traumatizados, que empeoran coa desesperanza. Aínda que a maior parte deles trata de buscar unha ocupación entre as tendas de campaña, a calor do día dificulta calquera movemento, e o tempo, que parece afastarse, vai contra as súas esperanzas. Os pequenos estudan no colexio, seguindo o currículo iemení, e polas tardes teñen actividades que os manteñen ocupados, como son contar, con debuxos, o que senten. E así, na exposición das súas pinturas, poden verse avións sobrevoando cidades, coches que semellan fuxir, corazóns namorados, familias en randeeiras ou fridas kahlos con transfusións de sentimentos que doen. Os adultos danlles clases, e entre eles, uns pintan, outros escriben e outros deambulan, e polas noites únense nunhas tendas ou noutras, e ás veces discuten de política.
Os ollos dos máis cativos dos refuxiados reflicten o silencio da cámara para a que posan e as súas miradas calcan o refulxir dunha esperanza que a inocencia non lles permite abandonar. Para eles, Markazi non é un museo de historia iemení, é só un lugar no medio de ningures onde os levaron os adultos. É un gran patio de recreo onde ata de noite semella alumear o sol e no que os xogos lembran ruídos de guerra e berros de fame e desesperanza.
A area e o tempo están tatuados por todas partes; mais alén diso tamén hai graffitis, como os dalgunhas carpas e caravanas nas que hai pintadas como “Non queremos comida, queremos saír de aquí dunha puta vez”, “Síntome como o incrible Hulk, teño o lombo roto, mais aínda podo andar” ou “Eu non son un terrorista”, letreiros que tratan de enviar unha mensaxe a un mundo que semella ter illada esta zona, que envía recados que ninguén recibe. Nas tatuaxes mestúranse regueiros de suor faltos de esperanza: o sol do eterno verán é como unha caixa de costura que lanza todas as súas agullas, que penetran os poros ata que chegan os meses de máis calor, cando o sol é un sable do que só é posible escudarse cubrindo todo o corpo, tapando a cara con toallas molladas e zarrapicando auga cada pouco.
Os arames que rodean o campamento de refuxiados permiten imaxinar as fotos das praias de augas cristalinas e areas limpas que esconden a calor abafante dun lugar onde non chove máis dunha vez ao ano, e agochan un pasado glorioso que comeza a ter competidores que reclaman un próspero futuro. Mais esas imaxes non deixan de ser visións nun oasis sen auga; unha fronteira máis ás esperanzas do pobo iemení exiliado e enmudecido que trata de sobrevivir nun mundo xordo, cegado polo poder.
