Descoñecían a resaca do sono tras amencer. Sempre os retratou traballando, o flash da primeira luz. Ela coas mans baixo a terra, dous tubérculos sementando vida no solo que pisamos. E el, cabalgando motor, cun ronsel de arados ao lombo. Nunca recibiron un agasallo. Todo o que xuntaron erixiuno o seu desalento contra o colchón, despois de xornadas infinitas. E volta a madrugar…

A mesma alba recibía cada mañá á veciña de enfronte, unha moza que vivira opositando ata conquistar a interinidade na escola onde estudara. Agora, regalaba o aprendido entre as cores dos cadernos que deseñaba con maña artística. E penduraba o talento nas paredes da aula; para contaxiarllo aos seus alumnos. Naquela escena anónima, soñábanse as máis sublimes creacións. Obras que a profesora reinventaba de noite, cal Penélope perpetua.

Aínda estaba acesa a casa da mestra cando os pais dun dos discentes abandonaban o fogar por tempo indefinido. Agardábanlles 2000 quilómetros e unha Suíza conxelada, á que xamais se adaptarían. Mantíñaos alí a perspectiva de que a súa familia tivese, grazas a eles, un futuro mellor. Non saían, descoñecían a lingua estranxeira e nunca chegaron a desenvolver máis actividade que a laboral.

O mesmo sol collíaos a todos entre tarefas empezadas. No campo, na escola e na emigración. Producindo alimentos, cultura, pezas de reloxería ou paredes. Aportando algo á sociedade, desde o esforzo persoal. Aforrando, ao mesmo tempo, boa parte do salario. Unha paga humilde, incapaz de compensar a honradez e dedicación dos que a gañaban.

Normal non? Ata aquí calquera de nós se podería identificar con algún dos personaxes. É máis, o relatado nin sequera merece a categoría de ficción, aínda que o acabe de inventar. O inverosímil da historia vén agora. Cando aparecen en escena uns entes estraños. Seres grises de garabata e maletín que, a diferenza dos anteriores, non producen nada. Pero enriquécense a conta dos soldos alleos.

Como? Especulando, nunha entelequia chamada “mercado”, co diñeiro dos humanos-formiga. Un movemento de capital que ignora a suor do persoal traballador. Por iso os entes grises xogan a dirixir o sistema como se as nosas vidas fosen pezas de Monopoli. Miden as familias en casiñas verdes e hoteis vermellos sobre o taboleiro que dominan. Moitas perden por unha mala tirada dos participantes traxeados. Éche o que hai! Para quen se enriquece sen coñecer o sacrificio, a subsistencia dos demais é unha brincadeira.

Agora si! Isto xa se achega máis á ciencia ficción; uns antagonistas tan insensibles dan para argumentos moi terroríficos e intrincados. Historias que ben poderían titularse “O atraco das preferentes” ou “desfiuzamento sen xustificación”. Contos que o actual goberno nos narra antes de deitarnos. Iso si, nunha versión suficientemente edulcorada, para que durmamos ben. Dese xeito, ao surrealista da situación, engádese o talento inventivo da política neoliberal. De aí que a dereita sofista tamén vista uniforme gris, pois forma parte do único equipo que hai; o gañador. Ese que triúnfa roubándonos a cambio de amables etiquetas: “quita”, “embargo”, “hipoteca”, “despido libre”. E tiran porque lles toca! Unha e outra vez.

Mentres creamos a mentira do taboleiro, a quenda será sempre súa.

Mais o bo das historias complexas reside nos xiros inesperados…

Un cambio de rumbo posible viría dado pola concienciación dos traballadores. Se nós conformamos o sector activo, como adoptamos o rol de fichas inertes? –preguntaríanse-. E espertos xa, continuarían… Por que permitimos que os banqueiros nos atraquen con impunidade? Como deixamos que alguén se enriqueza a conta de empobrecernos? Que “eles” aparenten ter o control, non formará parte do relato? Quizais ao decatarnos da mentira capitalista se acade unha xustiza real.

Aínda que ese é só un dos potenciais desenlaces. O remate verdadeiro dependerá de se nos “movemos” ou deixamos que nos arrastren de casiña en casiña, como pezas de Monopoli.