O relato Elisa e Marcela. Alén dos homes é un traxecto vital e veraz de dúas heroínas que nunca pretenderon tal. Dúas mestras que se coñecen a finais do século XIX e tecen unha trama que reivindica a súa autenticidade: Elisa faise pasar por home, casan, son descubertas, foxen, son encarceradas, xulgadas (a xustiza, a igrexa, a prensa, a opinión pública...), foxen de novo. Hoxe, aínda non sabemos o final da súa aventura.
Foron quince anos de documentación exhaustiva para conseguir esta alfaia de libro
Foron quince anos de documentación exhaustiva para conseguir esta alfaia de libro. De aí a miña rendida homenaxe a Narciso de Gabriel (autor) e a Fina Gómez (colaboradora). E, como non! A Ricardo, In Memoriam, o noso anxo, sempre, sempre. Para eles e para tod@s vós, estes Os disfraces sucesivos
* * *
Sabemos dunha realidade ocupada na que pensamos que vivimos, e que as nadas, que deambulamos por ela en continuo tránsito, temos a difícil encomenda de encaixar o equilibrio do funámbulo, atravesar o arame: un pé…, logo outro, sen que ese non ter redes protectoras, converta o paso que tantea na corda, nunha trampa vernizada de costumes e resignación.
Ás veces, esquecemos que sempre hai audiencias, construídas cos discursos maioritarios que apuntan cos dedos indicadores, xulgan, sancionan, e isto comporta un triplo esforzo de supervivencia
Ás veces, esquecemos que sempre hai audiencias, construídas cos discursos maioritarios que apuntan cos dedos indicadores, xulgan, sancionan, e isto comporta un triplo esforzo de supervivencia no afán de conseguir que o amor máis puro e máis distinto non mude en circo, ou, peor, en hostigamento de tribunal.
Cando o crego da parroquia fronteiriza ao lugar da voda de Elisa-Mario e Marcela, clama con vehemencia: Elisa é vostede!!!, non só provoca que Mario teña que botar man dunha segunda historia para xustificar a súa paixón, senón que sinala, seguramente sen querelo, un fito na historia e na xeografía dos afectos: en 1901, n´A Coruña, en Porto, en Bos Aires, dúas mulleres liberaron uns dereitos descoñecidos ata entón.
En 1901, n´A Coruña, en Porto, en Bos Aires, dúas mulleres liberaron uns dereitos descoñecidos ata entón
Comezan por alugar varias estancias á realidade, e conseguen, por fin, conquistala. E todo por unha peseta ao día, Elisa, todo para que cultives o modesto bigote, e fumes, e cortes o pelo, e calces zapatos de lona marela. Que relato tan fermoso!, inquilinas que se meten na casa e terminan desaloxando os donos, que non os soños.
Comezan por alugar varias estancias á realidade, e conseguen, por fin, conquistala
Elisa: Quero que pola miña boca fale a concupiscencia como transcendencia, o delirio do pícaro vicio cunha brazada de flores contra o peito. Unión sacrílega, 240 reais por ocuparse da roupa branca do café portuario. “Iso é unha infamia, son home! Son home!”, berro ata que me debilito e, xa sen sangue, cedo á ambición do correcto, e mudo a miña proclama por: “Son unha simple filla de Eva. Clemencia!”. E poño o hábito de muller para salvármonos. Marcela, salvármonos desta fogueira á que nos condenan, de tan desastrado que é o meu andar de home.
Marcela: Somos un caso intenso na procura da outra, Elisa. Cruzo o océano para te ver casada coa desesperanza e furto o teu corpo do dinamarqués que cobiza, ofuscado, a vehemencia que levas impresa na túa pel. Xa miña nai, meu pobo, desistiron de facer nada comigo, eles que se gababan de dominar un rexemento de cabalos.
Toca a guitarra, Elisa, mentres eu rememoro a despedida atlántica. “Casada! Poña vostede casada! Con Mario-Elisa Sánchez Loriga, porque o estou perante Deus e perante os homes”
“Casada! Poña vostede casada! Con Mario-Elisa Sánchez Loriga, porque o estou perante Deus e perante os homes”
Descoidamos a Elisa e a Marcela nun Bos Aires convertido, grazas aos case infinitos teatros que posúe, en acubillo de anatomías de baile mestizo, tangos, música de sexo e melancolía, de amor frustrado e dor profunda pola insatisfacción e pola falta de... Cidade que acolle esas dúas mulleres que vacilan na forma en como chegar aos destinos, mais saben de sobra de impulsos que conducen á marabilla que ancora nas súas horas e, quizá por iso, determinan prescindir do disfrace para que as nubes, os aires, os perfumes que as alimentan, non rematen na parodia de un ballo in maschera.
