En Zagreb, subindo polas escaleiras que desde a rúa Tomiceza te levan ata a parte alta da cidade vella, moi perto da Torre de Lotrsak, existe un pequeno museo que visitei hai uns poucos meses: o Musem of Broken Relationships, o museo das rupturas, de recente apertura. Cando o vin na guía a miña primeira idea foi que o que me ia atopar sería unha narración do conflictivo e cruento proceso, en versión croata, polo cal o que un día coñecimos como Iugoslavía deu lugar a sete repúblicas independentes, nun periodo que se alongou por mais de década e media e que ainda hoxe non está totalmente rematado.
Nada mais entrar no museo percateime que o que me agardaba era algo totalmente diferente. Pasei percorrendo as instalacións moito máis dunha hora e ao sair non podía menos que pensar que o que vin, e que en moitas ocasións fixo que o sorriso viñera aos meus beizos, ven podía ser parte da miña propia experiencia persoal ou a de persoas moi cercanas.
O Museo das Rupturas fálanos das rupturas “do corazón”, das separacións, dos divorcios, das desaparicións nas nosas vidas, por alonxamento, das persoas coas que nun momento da nosa persoal historia mantivemos unha relación sentimental, mais ou menos longa.
O museo recolle cartas, fotos, relatos, obxectos da vida cotidian, agasallos de voda, mostras de amor que foron mais fugaces do prometido, libros nunca devoltos, discos rotos, roupa, obxectos que quedaron esquecidos en armarios, caixóns… O museo recolle perfectamente o que supón unha ruptura nunha relación de tempo: o medo, a inseguridade, a sorpresa, a tristeza, a desesperanza, o malestar..., ou pola contra a sensación de liberación, o desexo doutro futuro…, e o museo tamén recolle a sensación de derrota, a incredulidade ante a realidade, o esforzo por que a ruptura non se produza…
Seguramente cada un de nos podería aportar a súa propia experiencia, a sensación de cando nunha relación a outra parte decide que esa vida en común, eses proxectos partillados, non teñen futuro, non son o que se desexa. Seguramente moitos de nos temos pasado por esas semanas nas que un pensa que pode evitar o inevitable, que pode voltar a recuperar o que unha vez existiu…, pero non , os sentimentos pasados poucas veces volta e chega un día no que a realidade nos obriga a ser conscientes diso.
Hoxe no contido do Museum of Broken Relationships talvez poidamos atopar unha metáfora do que no corazón de moitos militantes e afiliados ao BNG está sucedendo. Refírome desde logo a aqueles militantes e afiliados que na pasada asemblea nacional viron como as suas propostas non prosperaban e a maioría da organización optaba por unha alternativa que difícilmente merece tal nome.
Durante moitos anos o BNG, sobre todo a partir do Proxecto Común, foi a casa que deu acollida á esquerda, e ao centro-esquerda, nacionalista en Galicia, con moitas imperfeccións como calquera organización, pero dando resposta a moitas das necesidades da sociedade galega en canto á representación política institucional, e mantendo un equilibro ente as distintas formas de entender a propia alternativa.
A asemblea de Amio ten sido o punto final dun devir do BNG que comenzou a noite do 1 de marzo de 2009: a derrota do BNG institucional, a derrota do que se veu a denominar “quintanismo”, chivo expiatorio tanto dos propios erros como dos alleos, foi o detonante dunha política de castigo por parte da corrente comunista que acadou o seu climax coa elección de cabezas de lista na maioría das cidades galegas, e os consecuentes nefastos resultados, para os que, por outra banda xa se tiña preparado o argumentario exculpatorio.
A corrente maioritaria ten dito nestes pasados tres anos, por activa e por pasiva que sos están mellor, que os que non comulga coas súas ideas, ou que non está dispostos a someterse ás súas decisións, non teñen lugar na organización que un día constitueuse como un lugar común. Somos o “unto” do que a organización ten que liberarse, tal e como expresou, de xeito tan cutre como gráfico, un dos seus moitos ideólogos.
Pero existe desazón. Son décadas de vida, política, en común e custa imaxinarse nunha organización sen os que ata o momento foron compañeiros e compañeiras. Igual que na vida persoal moitas veces custa imaxinar a vida sen aquela, sen aquel, que foi parella durante longos anos. Pero a vida e a realidade política é así. Chega un momento no que hai que decatarse de que a convivencia non é posible, que a evolución, as metas, dun e doutro, dunha e doutra corrente se falamos da organización política, son tan diferentes que é imposible vivir baixo un mesmo teito, que é mellor que cada un procure facer camiño pola súa conta.
Hoxe os que foron minoría hai unhas semanas poderían ceder, tal e como alentan algunhas voces das que se agardaba maior dignidade, e agardar que as peticións de clemencia atopen eco… ata dentro duns meses, cando a maioría, xa reforzada, volte a impoñer os seus criterios, as súas persoas e as súas formas, e só procuren da outra parte cando conveña aparentar pluralidade. Así unha e outra vez, unha e outra vez… ata posiblemente a nada.
A día de hoxe o tempo que se empregue en manter unha unión artificial é tempo perdido, tempo que non se empregará en construir un novo instrumento político que represente a esa enorme parte da sociedade galega orfa dunha forza de esquerdas e nacionalista cos pes ben asentados na realidade e que saiba que é un instrumento ao servizo da sociedade e non un fin en si mesma. E o tempo é hoxe un ben moi escaso.
