O pasado 15 de xuño tiña lugar nas terras do Incio unha homenaxe á escritora lucense Marica Campo. A noticia chegáranos xa hai certo tempo: a escritora sería honrada nun acto da Asociación de Escritores en Lingua Galega; hasta aí, normal, outro premio máis; pero pouco despois chegaba a segunda andanada: un souto do Incio levaría o nome da poeta …isto último xa empezou a preocuparme, algún problema de saúde?

O pasado 15 de xuño tiña lugar nas terras do Incio unha homenaxe á escritora lucense Marica Campo

Acostumados ao cainismo tan querido na nosa terra, onde se fustiga aos notables e só se lles recoñecen virtudes cando están ausentes, as homenaxes en vida son en moitas ocasións actos de contrición ante un ocaso anunciado.

Por iso, afastado dos círculos literarios, tras unha chamada telefónica coñecín que a homenaxe dos escritores era un evento anual, e que ningún mal fario voaba sobre a cabeza da nosa autora. Trátase dunha iniciativa, A escritora na súa terra, na que se entrega unha peza escultórica, dun artista recoñecido, coa letra E de escritora; o evento complétase con tres partes máis: a plantación dunha árbore simbólica, o descubrimento dunha placa e a colocación  dun  monolito conmemorativo.

Temperado xa o meu espírito, agardo o dia da celebración, o pasado sábado, onde se destaca que a figura co E distintivo foi obra de Silverio Rivas, a árbore elixida pola homenaxeada foi unha camelia e a placa que leva o seu nome loce fachendosa nun souto do Val do Mao, en realidade o Campo da festa; finalmente, que se instalou un monolito –eu preferiría chamarlle miliario ou estela, que son nomes máis poéticos- no que está gravada unha peza do seu auroral poemario, Tras as portas do rostro (1992).

Son homenaxes a unha escritora a quen coñezo desde hai tempo, por compartir certos vencellos familiares, e algún afecto común que non ven ao caso. Por todo isto, antes de apareceren en 1992 o seu primeiro libro de poesía, eu xa sabía das súas dotes literarias, recoñecidas en premios e galardóns.

A árbore elixida pola homenaxeada foi unha camelia e a placa que leva o seu nome loce fachendosa nun souto do Val do Mao, en realidade o Campo da festa

Na miña lembranza, a vida de Marica Campo ten, como as vixilias romanas da noite, catro partes, catro épocas marcadas:

• Unha infancia no Val do Mao natal e no Lugo escolar, que imaxino feliz, como non podía ser menos nunha ampla familia composta de oito irmáns, aínda que sempre con algún desgusto marcado a ferro, como aquel vello que a acusou de ter pouca graza ao bailar nunha festa.
• Unha segunda etapa lonxe do mundanal ruído, influencia da pía devoción paterna, que dura cinco anos, tres meses e vintecinco días; neste espazo obtén o título de mestra e fai estudos de Teoloxía, pero tamén sofre a disciplina da submisión da que se libera para vagar ceibe coma can sen dono.
• Unha terceira etapa de madureza vital na Mariña luguesa, coa estabilidade laboral do colexio de Xove onde imparte clases durante anos.
• E finalmente a Terra Chá que a acolle como filla pródiga, e onde remataría a súa vida laboral no instituto de Guitiriz

Xa sei que non son etapas continuas, e que hai outras experiencias e lugares ou no aspecto vital, político e literario vivencias seguramente profundas, pero que escapan á miña visión.

Así, tal vez por non ser quen de distinguir un sextinario dunha endecha, observei sempre en Marica Campo unha persoa con tres imaxes:  combativa, fraternal e solidaria; a combativa é a faceta que primeiro coñecín, como tantos galegos, acrisolada nas letras do grupo Fuxan os ventos nos finais dos 70, pero que chega ata hoxe na súa afinidade política, fondamente asentada e pouco amigo de cambios sen rumbo –ela, que é de escrita rápida, pero de afectos longos -dos que se ri con ironía dicindo que “la culpa es del cha, cha, cha!”

Así, tal vez por non ser quen de distinguir un sextinario dunha endecha, observei sempre en Marica Campo unha persoa con tres imaxes:  combativa, fraternal e solidaria

A fraternal funa coñecendo en diversos instantes vitais, desde confeccionar poemas para que un familiar accedese a un concurso literario castrense na mili dos anos da noite de pedra, a afección a gozar cos amigos en reunións gastronómicas, ou naquela elexía –esa expresión poética inxustamente esquecida- a un boticario experto en plantas medicinais a quen chamaba “señor das ortigas”.

A práctica solidaria, que é de coñecemento meu máis recente, tense manifestado en múltiples apoios a causas sociais e altruístas, como a defensa da muller, a denuncia da emigración forzada (“Benquerida sobriña”) o subministro de auga potable a aldeas de Tanzania, ou na loita contra o infanticidio feminino na India, por escoller uns sinxelos exemplos.

Son imaxes que conforman a visión dunha escritora para quen o ano 2013 está resultando toda unha efervescencia; á distinción citada hai que xuntar o premio Entre mulleres concedido en marzo polo concello de Lugo a ela e á súa irmá Tareixa, outra activista cultural, e tamén mestra, así como protagonizar a Galería de Mulleres do mes de xuño no concello de Muxía, entre outros recoñecementos.

Pero se me preguntasen –que insolencia!- de todos os premios concedidos, e dos que poidan vir, cal sería o máis querido? Eu respostaría con rotundidade que levar o nome dun souto no lugar onde naceu; iso, e ficar a súa poesía nunha pedra labrada, que cousas máis fermosas! Trátase do vello panteísmo que agroma nas almas galegas desde os tempos de Prisciliano, ou desde antes se facemos caso a Murguía, que elevaba ás orixes célticas estes usos telúricos.

Pero se me preguntasen –que insolencia!- de todos os premios concedidos, e dos que poidan vir, cal sería o máis querido? Eu respostaría con rotundidade que levar o nome dun souto no lugar onde naceu

Por iso, tras cometer o pecado de non asistir ao emotivo acto do pasado 15 de xuño, acepto como penitencia seguir os consellos de Novoneyra e viaxar do Courel a Compostela por terra liberada, pero determe nas terras de Sarria, visitar o mosteiro de Samos e preguntar alí onde se atopa a estela lírica do val do Mao. Chegado a ela, prometo ler con voz rexa o poema Val do Mao labrado na dura pedra do Incio :

Burla o tempo comigo
e faremos o leito no colo das montañas,
vestiremos co verde dos carballos,
cinguiremos o van de madresilvas,
encheremos o alento de amorodos
e cereixas e arandos doutros días.
Buscaremos a nena que navegaba o río
na tapa dun baúl coma nun soño.