Agora que Dépor e Celta están no camiño de volver á primeira división da liga Española (chámase Liga BBVA, que ten coña o tema coa que está caendo), e que a ilusión agroma de novo entre os siareiros galegos, quixera facer algunhas consideracións sobre o fenómeno futbolístico. O primeiro de todo, dicir que estou a reconciliarme coas bancadas de ámbolos dous equipos, pois Riazor sempre foi un campo de altibaixos. Cando o Dépor ía ben, as bancadas enchíanse e a xente animaba, pero cando viñan curvas, os acabados de chegar volvían a poñer a TVG para ver ao Madriz. Algo así aconteceu a pasada campaña, cando os coruñeses (aínda hai aí coruñeses?) baixaron a segunda. Pero ver agora que a cidade volve a estar empuxando cada fin de semana devólveme a esperanza no fútbol galego.

Este reaxir atlántico coincide cun dos mellores momentos na historia recente do Athletic Club, un dos históricos da Liga, cun listado de títulos aínda impresionante, e cunha identidade absolutamente única no deporte mundial

Este reaxir atlántico coincide cun dos mellores momentos na historia recente do Athletic Club, un dos históricos da Liga, cun listado de títulos aínda impresionante, e cunha identidade absolutamente única no deporte mundial. Nos tempos da Lei Bossman, dos dereitos futbolísticos estratosféricos, dos galácticos e da internacionalización absoluta do fútbol, un clube vasco mantén, como se fora a aldea de Astérix, unha proposta afastada dos estereotipos actuais.

O Athletic permanece inquebrantable ao paso do tempo, erguido sobre a canteira de Lezama, e aproveitando o seu prestixio para recoller novos valores noutros puntos de Euskal Herria que contribúen a forxar un equipo competitivo e traballador. Este gran momento, cun bo posto na Liga, como finalista na Copa do Rei e brillante cuartofinalista na Europa League tras humillar ao Manchester United, dáse no 2012. 23 vascos contra Cristianos, Messis, Mourinhos e Guardiolas. A nova que tiña que abrir cada día os informativos é esa: o Athletic prántalle cara a todos eles, só cun fato de aldeaniños.

Llorente, Muniain, Amorebieta, Susaeta, Herrera ou De Marcos son o exponente contemporáneo dun clube que cincelou máis dun século de éxitos con Zarra, Gaínza, Sarabia, Dani e centos de xogadores máis que desafiaron sempre o establecido. Crer hoxe neste modelo é algo máis cun exercicio de fe, e un modo de entender o deporte afastado do modelo que está presente nos media.

Pero este fenómeno vai acompañado dun elemento case único: unha afección especial. Se Compostela é a catedral entre as catedrais, San Mamés é a catedral do fútbol porque aquí a paixón combina colores, entendemento do que se ve, a aprecio polo propio. O Athletic non existiría sen os seus seareiros, e os seareiros non profesarían a súa crenza nos xogadores se estes fosen outros. É un complemento necesario, dúas caras dunha moeda que paga un compromiso de por vida. Ser do Athletic non é calquera cousa: é amor ao vermello e ao branco, é berrar coma un león, entregarse ao deporte pero sobre todo á deportividade, profesar a relixión do imposible e tamén, aínda que soe anticuado, elegancia.

O éxito presente do Athletic obedece a un personaxe extravagante, o rosarino Marcelo Bielsa. Un adestrador que podería escoller case calquera clube para traballar, porque é un dos mellores do mundo, o mellor segundo Guardiola

O éxito presente do Athletic obedece a un personaxe extravagante, o rosarino Marcelo Bielsa. Un adestrador que podería escoller case calquera clube para traballar, porque é un dos mellores do mundo, o mellor segundo Guardiola. Bielsa é un “científico do fútbol” segundo John Carlin, Azkargorta di del que desenvolve coma ninguén “a cultura do esforzo sen renunciar xamais ao último alento”. “Martxelo” quixo vir a San Mamés a probar sorte. Quizais é certo que está tolo, como lle din na Arxentina, pero a súa proposta está toleando a esta cidade. Apenas uns meses despois de aterrar, o Athletic xoga coma os anxos. Divirte, atúa os xigantes e funde a furia da tradición coa entrega de San Mamés.

Tiven a honra de estar presente na Catedral o pasado xoves, cando os de Bielsa eliminaron o subcampión de Europa, o United, nun enfrontamento épico, no que Rooney, Giggs e o resto de estrelas inglesas roeron a herba sen apenas opción. Sinto orgullo de ser un dos case 40.000 que despediron ao mito Giggs cando foi substituído, un dos que aplaudiu os siareiros de Manchester cando estes caeron rendidos ante a ameaza leonina. Rematei de entender que isto é outra cousa: é algo que, se se proba, non se pode dicir que non.

Hai quen di que o fútbol non ten ideoloxía, e neste caso é certo. Do Athletic son Basagoiti, Urkullu, Patxi López e Jone Goirizelaia. Esta institución é a única porque funde a todos os vascos sexa cal sexa a súa ideoloxía, e iso non é moco de pavo neste país

Hai quen di que o fútbol non ten ideoloxía, e neste caso é certo. Do Athletic son Basagoiti, Urkullu, Patxi López e Jone Goirizelaia. Esta institución é a única porque funde a todos os vascos sexa cal sexa a súa ideoloxía, e iso non é moco de pavo neste país. Pero permítome afirmar que este equipo liderado por Bielsa si ten algo de ideolóxico. Non sei exactamente a que resposta, pero sei a que non obedece. É a antítese do neoliberalismo. Bielsa vai en chándal, conduce un Ibiza, leva as gafas penduradas dunha corda e non participa da vida social coa que agora ligan os futbolistas de éxito. O Tolo vai por outro camiño, o do compromiso, a entrega e a pureza.

Nestes tempos de crise, sombras e pesimismo, o fútbol emerxe aquí coma un bálsamo destinado a reaxir a esperanza da xente. O Athletic pode gañar dous títulos este ano, ou ningún. O que non vai mudar é o aspecto de San Mamés, entregado aos xogadores pase o que pase. A pegada que está marcando Bielsa tardará en desaparecer, se o fai algún día. Sí que me permito un consello a Dépor e Celta: lembrade que, coma os da casa, os de ningún sitio. O ano que vén, agárdavos San Mamés outra vez.