Poucos lugares hai tan cheos de poesía como unha escola de artes. Eu, que estudei unha carreira de letras a causa do meu interese pola creación literaria, sei moi ben canto estudo non creativo, de pura memorización erudita, filolóxica e histórica, tiven que tolerar para formarme minimamente na análise literaria, aquilo que realmente me axudaba a entender a poiesis, é dicir, a creación. Unha ciclópea erudición, mecánica e cuantitativa, abafou durante aquela vida universitaria as miñas ansias de poeta, que houberon de procurar o seu espazo no perímetro dos estudos oficiais. Por iso a visita recente que tiven a honra de facer á Escola de Arte e Superior de Deseño Mestre Mateo de Santiago de Compostela me foi tan grata. Porque alimentou directamente as miñas raíces de creador, como se unha árbore que andase polo mundo procurando un terreo fértil —permitídeme a viaxe onírica— por fin atopase un espazo con nutrientes compatíbeis para o seu crecemento.

Nesta visita, o primeiro que tiven a honra de presenciar foi unha reunión de traballo do grupo GALTEO, o equipo de dinamización da lingua galega. Arredor dunha mesa desfrutei do privilexio de ver nacer un proxecto novo, xestado no corazón para logo ser imaxinado na cabeza e puído polas mans de persoas que traballan pola lingua, pola arte e, en definitiva, por que non dicilo todo, pola saúde espiritual da sociedade. Non esquezamos que o camiño espiritual é algo así como o estudo dos misterios da vida, e que nada trata mais directamente sobre eses misterios que a propia arte, elemento fulcral do conxunto das Humanidades.

Mais o humanismo patente que me embriagou durante a visita estaba presente en cada recanto, en cada sombra que albergaba unha ferramenta, en cada residuo de madeira, metal ou pedra, en cada traballo de modelado abandonado quen sabe cantos anos hai, ás veces ao lado do último esforzo en curso. Todo isto era absorbido por min en cada un dos talleres que visitei: o do téxtil, o da fotografía, o da pedra, o da madeira, o do modelado, o da xoiaría, o da forxa... En todos e cada un latexaba o eco dun proceso humano que se perde na noite dos tempos e que comeza coa inspiración, pulmonar e sagrada, que dá lugar ao xermolo dunha idea, que continúa coa xestación da mesma na intimidade da alma creadora, que precisa do coñecemento dunha técnica mais que ao tempo pretende superala nun atrevemento vangardista que, se tiver éxito, honrará a tradición sen deixar de mostrar un horizonte novo. O vello e o novo a danzar nunha representación desta nosa vida que é mutación permanente, variación que non cesa sobre as necesidades básicas.

E todo o traballo que alí día a día se dá, e que nunha breve visita como a que eu, cidadán privilexiado, puiden imaxinar, estaba a ser presidido pola figura do Mestre Mateo. Lembrei entón cantas veces na miña vida, mentres paseaba polo mosteiro de Carboeiro, á beira do Deza, imaxinei o grande mestre dirixindo os traballos daqueles discípulos que probablemente esculpiron os vinte e catro anciáns que tocan instrumentos acompañados pola percusión do río nas pedras. E agora estaba na capital do Antigo Reino diante das mestras e dos mestres de hoxe, a traballaren con discípulos que só desexan cumprir co seu destino de artistas e pór o seu talento a disposición do seu espírito e do mundo, mesmo sen saberen que ao se entregaren dese modo están a comprometerse con unha das tarefas máis sagradas que existen. Porque nada hai máis sagrado que a creación. E porque o da artista é un oficio que consiste, esencialmente, en ser humano.