Que unha mobilización tan documentada e sostida no tempo pase tan desapercibida nun País da Unión Europea só se entende se ampliamos o foco

A exposición de motivos da Lei 1/2025 do Parlamento de Galicia exemplifica á perfección aquel dito do refraneiro popular que fai referencia ao “dime de que presumes...” A lei de servizos dos medios públicos de comunicación audiovisual de Galicia para a sociedade dixital, aprobada pola maioría absolutista do Partido Popular e publicada no DOG este pasado 18 de marzo, preséntase como un reforzo do servizo público que procura a súa independencia do poder executivo, a promoción da lingua e o apoio á produción propia. Estas tres carencias son precisamente algunhas das que os máis de 355 Venres Negros, impulsados polos traballadores e traballadoras da CRTVG, veñen sinalando ao longo dos últimos case sete anos (cumpriranse en maio). 

Que unha mobilización tan documentada e sostida no tempo pase tan desapercibida nun País da Unión Europea só se entende se ampliamos o foco. A atmosfera informativa galega enténdese imaxinando dous andares: no inferior, proxectos na súa maioría dixitais que con todo o esforzo do mundo teiman en contar a realidade galega e cren na necesidade de termos unha esfera pública propia; no andar superior, por riba do teito de cristal, a práctica totalidade de medios de comunicación concertados (prensa escrita e o seus respectivos grupos empresariais) que dependen dos recursos públicos para a súa supervivencia económica. No cumio, a CRTVG, brazo propagandístico do poder entre cuxas funcións figura a de engraxar as dependencias económicas cos do segundo andar. É por isto polo que un escándalo de tales proporcións como o uso que o PP fai da CRTVG ten unha presenza moi limitada no debate público galego, e mesmo diriamos que tamén cunha transcendencia escasísima fóra das nosas fronteiras.

Coa nova lei, que mesmo muda o nome da CRTVG, Alfonso Rueda dota de rango legal o uso e abuso que o Partido Popular vén facendo dos medios públicos dende que Núñez Feijóo asumira o Goberno da Xunta en 2009

Coa nova lei, que mesmo muda o nome da CRTVG, Alfonso Rueda dota de rango legal o uso e abuso que o Partido Popular vén facendo dos medios públicos dende que Núñez Feijóo asumira o Goberno da Xunta en 2009. Rebaixa a maioría necesaria para o nomeamento do novo/a Director/a Xeral e introduce a posibilidade de que o galego non sexa a única lingua dos contidos dos nosos medios públicos. En realidade, a nova lei vén a ser unha reforma pouco máis que nominal: fixar no DOG o que na práctica xa leva década e media en vigor. A dereita nunca tivo reparos en legalizar o seu modus operandi. A posibilidade de que nos vindeiros meses o Presidente da Xunta sitúe á fronte da CRTVG (CSAG para daquela) a un/unha editorialista afín non deturpará máis os xa insostibles niveis de degradación que padecen os nosos medios públicos. Chama a atención que a lei remarque tanto o carácter de servizo público da CRTVG/CSAG, algo esencial e que a oposición parlamentar non sempre tivo todo o presente que igual sería necesario. Incide máis na condición de servizo público unha norma que legaliza a súa degradación que os programas electorais dos últimos quince anos en Galicia.

Cando en maio de 2018 os traballadores/as da CRTVG impulsan o primeiro Venres Negro, que continúa a día de hoxe de xeito ininterrompido, comeza a proxectarse (cando menos) un triplo conflito: o laboral, político e o social

O caso non fai máis que agravarse. Non se trata só das prácticas vandálicas que os telexornais perpetran a diario, senón dunha situación que conta con bastantes ducias de condenas xudiciais (coas súas correspondentes indemnizacións) por diversos delitos contra os seus/súas traballadores/as. Fronte a esta realidade a CRTVG adoita responder con grandes campañas presumindo dos datos de audiencia, tal que se estes validaran calquera tipo de práctica. Xa nin os números son dabondo agora. O pasado ano 2024, a televisión pública de Galicia foi a canle autonómica que maior caída de audiencia experimentou, precipitándose ao peor dato de share da súa historia, segundo o informe anual de Barlovento Comunicación. De todas formas, estes datos non poden ser atribuíbles unicamente á manipulación informativa e á falta de pluralismo que caracteriza as emisións. A notabilísima perda de calidade dos seus contidos ten un elevado grao de responsabilidade non só na perda de telespectadores/as, senón tamén no imparable deterioro do prestixio da marca. Ninguén o definiu mellor que Anxo Lugilde: a CRTVG é o ABC falado.

É un conflito político porque o secuestro dos medios públicos constitúe un dos piares fundamentais (se non o principal) sobre os que se asenta a hexemonía electoral do partido do goberno

Cando en maio de 2018 os traballadores/as da CRTVG impulsan o primeiro Venres Negro, que continúa a día de hoxe de xeito ininterrompido, comeza a proxectarse (cando menos) un triplo conflito: o laboral, político e o social.

É un conflito laboral polas denuncias de acoso contra o persoal non submiso, polos traslados forzosos, as represalias e as presuntas vulneracións de dereitos que dirimiron nos xulgados e que deron coa imputación de ata oito membros da cúpula, incluído o propio Director Xeral.

É un conflito político porque o secuestro dos medios públicos constitúe un dos piares fundamentais (se non o principal) sobre os que se asenta a hexemonía electoral do partido do goberno. De novo non se trata só da manipulación informativa, que en moitos casos oscila entre o repugnante e o obsceno, senón da sincronización perfecta entre o guión do Telexornal e a nota de prensa do PP. Non se trata do ridículo reparto de minutos e intervencións duns e doutros representantes políticos, nin da ocultación duns líderes fronte á sobreexposición doutros, nin tan sequera do silenciamento dunhas voces fronte á amplificación doutras. Trátase de que todas estas prácticas, dende Rueda no Land Rober ata a nada inocente colocación das pezas no Galicia Noticias, conforman unha definición da CRTVG como o verdadeiro órgano de propaganda do Partido Popular de Galicia, executando en perfecta sintonía cos intereses da Rúa Génova. É tamén un conflito político pola decisiva influencia nas campañas electorais (nos debates, nas entrevistas...) ou pola modificación do sistema de elección parlamentar do Director Xeral dun ente estatutario. É un conflito político porque actúa como artefacto de propaganda contra as numerosas loitas que resisten fronte ás políticas do goberno, nomeadamente nos casos de Altri, nos movementos en defensa do territorio e contra a depredación eólica, nos movementos en defensa da sanidade pública, do idioma ou en multitude conflitos laborais que non teñen voz nos medios públicos. A distorsión do que acontece nas cidades en función de quen goberne, a espectacularización das discrepancias internas nos partidos da oposición e a negación de cada mínima discusión no PP. A CRTVG adoptou o telladismo como xeito de competir e ter presenza nesa rede de pseudomedios e webs ultras coñecida como a fachosfera, da que xa é membro de pleno dereito por designación autonómica.

Entender os medios de comunicación públicos como o que son, un servizo e un dereito, é o primeiro paso para defendelos integralmente. Saber que o seu asalto non responde a unha lóxica conxuntural, senón que é estrutural no proxecto político da dereita

É un conflito social porque o dereito a unha información libre e veraz, así como a promoción da lingua galega, do audiovisual, da industria cultural e resto de funcións que alumean a creación do ente público víronse devaladas pola inxerencia dos gobernos de Feijóo e Rueda. Galicia terá unha lei de medios de comunicación que conta coa oposición frontal do Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia, da que afirma que "que reduce a liberdade de prensa, desvaloriza o xornalismo, incumpre directrices europeas e rompe consensos sobre os medios públicos". É un conflito social porque os contidos e orientacións do servizo público de comunicación non reflicten a pluralidade e a diversidade do País e desenvólvense de costas a quen non coincida expresamente co modelo de sociedade que dita o Poder Executivo. Non teñen cabida nos medios públicos aquelas realidades que non casen ben coa do supermercado de confianza, a do banco principal, a da téxtil que máis factura, a da pasteira máis limpa, a da orquestra que máis salta, a do cómico máis simpático ou a da infanta que máis navega.

A nova lei non vén a solucionar ningún destes conflitos, pero coido que tampouco suporá un salto cualitativo no pronunciado deterioro que xa padecen os medios de comunicación públicos do País. Facilitará a designación dun novo responsable que asuma a dirección dun órgano fundamental no sustento da maioría parlamentar do PP, un órgano encargado de protexer a imaxe pública do Presidente da Xunta, tapar as súas carencias, vogar no iate de Feijóo cara a Moncloa e manter a CSAG no cártel de medios ultras de Madrid que reproducen discursos funcionais á extrema dereita. Entender os medios de comunicación públicos como o que son, un servizo e un dereito, é o primeiro paso para defendelos integralmente. Saber que o seu asalto non responde a unha lóxica conxuntural, senón que é estrutural no proxecto político da dereita.