A inflación, contra o que pensabamos non poucos, vai camiño de converterse nun dos maiores problemas macroeconómicos -senón o maior- de occidente. Un problema que, a pesar diso, non sae do marco onde o situamos: unha inflación de oferta que está collendo uns valores e unha duración que poucos sospeitaban. Incluso algún premio Nobel de Economía foi quen de recoñecer que "me equivoquei coa inflación" (PAUL KRUGMAN)
Nun artigo anterior afirmaba que estábamos diante dunha inflación de oferta que é o mesmo que dicir que son os custos os que a están provocando. Uns custos que aumentan a pesar do desemprego e a subutilización dos recursos. Non son os salarios, como seguen afirmando os defensores da ortodoxia neoliberal que abondan entre os empresarios españois, os que están provocando esta suba polo que non se pode responsabilizar aos sindicatos cando ademais estes están mostrando un comportamento altamente xuizoso. Basta con ver a evolución dos salarios pactados por convenio que no ano 2021 subiron un 1,5% -a metade da inflación 3,09%- e na primeira metade de 2022 un 2,45% -mentres a inflación se disparou ao 10,2%-. O tempo o desemprego afectou ao 13,3% no 2021 e 12,6% a xuño 2022. Parece claro que as principais causas da perturbación actual dos prezos non hai que buscalas nos salarios -demanda- senón nos custos -oferta-.e moi especialmente nos prezos dos carburantes e os alimentos que supoñen o 40% da suba do IPC -agosto 2022-
Dado que a inflación actual -a suba dos prezos- non se debe fundamentalmente a presións sobre a demanda, medidas como as que ven de tomar o Banco Central Europeo (BCE) de subilos tipos de xuro non so resultan inapropiadas senón contraproducentes. A explicación é moi sinxela, moi fácil de entender: a suba dos tipos de xuro provocarán unha caída do gasto en consumo e en investimento tal que afectará a demanda interna e, de rebote, ao comercio, a produción e o emprego. Por si non fora suficiente esta medida pode provocar o efecto contrario tal que unha escalada de prezos e por varios razóns (J. SITGLITZ): tratase dunha inflación de oferta polo que unha suba dos tipos de xuro, medida ortodoxa que está pensada para reducila demanda, non vai provocar unha baixada, por caso, nos prezos dos alimentos e os carburantes pero si pode conducir ao contrario a que as grandes empresas -os oligopolios que controlan eses produtos- aínda suban mais os prezos e a que tamén suban os prezos das vivendas -venda e alugueiro-.
Especialmente grave pode seren o impacto no investimento nun momento en que, por caso, se pon en evidencia que estamos nunha fase na que os cambios tecnolóxicos e a crise ambiental demandan fortes investimentos -NTIC, enerxías verdes- (JUAN TORRES) que ademais axuden a aliviar algúns dos colos de botella que afogan a oferta. Asemade non debemos esquecer que estamos nun contexto internacional marcado por unhas moi elevadas débedas privada e pública, un escenario no que unha suba dos tipos de xuro elevará considerablemente a factura a pagar polas familias, as empresas e as administracións públicas: mais pobreza familiar, mais peches de empresas, mais despidos e mais paralización das administracións públicas (J. STIGLITZ, D. BAKER)
Neste previsible escenario resulta oportuno subliñar que políticas monetarias de esta natureza -centradas exclusivamente en subilos tipos de xuro para combater a inflación- teñen un impacto diferente segundo o tipo de renda. Como nos teñen demostrado estrondosamente as experiencias históricas son as familias de rendas medias e baixas, as pequenas e medianas empresas, o comercio polo miúdo os grandes damnificados de este tipo de políticas.
Hai gañadores?. Por suposto, os de sempre: os bancos -segundo algúns cálculos bastante fiables (BCE) esta suba dos tipos de xuro vaille supor a banca española unha ganancia extraordinaria (2022) superior aos 1.000 millóns de euros- e os grandes oligopolios -por que seguirán manexando os prezos ao seu antollo-.
Por si esta medida do BCE non fora un disparate en si mesma hai que saber que se produce nun momento en que a maioría dos gobernos europeos, a propia Comisión Europea, están poñendo en marcha medidas expansivas que teñen como obxectivo declarado recuperalo gasto -privado e público- e a demanda interna. Esto implica que a nivel macroeconómico as políticas fiscais e monetarias na Unión Europea seguen camiños diferentes senón contrarios. Unha auténtica barbaridade xa que o que realmente se precisaría neste intre é que ámbalas dúas camiñaran da man e na mesma dirección (JUAN TORRES).
