O presidente Sánchez anunciou un aumento do 2% no PIB dos gastos militares en consonancia coas recomendacións da OTAN, que xa se concretaron na Alemaña, que tamén os vai a incrementar nun 2% achegándose ao gasto medio a nivel mundial, que está no 2.6%.
O presidente o xustificaba da seguinte maneira: “Espertámonos dunha sorte de espellismo”, porque parecía que “ás portas de Europa non ía poder suceder unha guerra”. O sr Sánchez esquece que nos 90 houbo unhas guerras non ás portas de Europa (por certo, Ucraína, é ou non é Europa?) senón en Centro Europa e os Balcáns. E engadiu, “(...) estamos a vivila, isto non é unha película, é real” e neste sentido asegurou que se debe “reforzar a política exterior e de seguridade común” e a “complementariedade entre a OTAN e a UE” (Eldiario.é, 14 de marzo de 2022).
É certo, Europa, porque Ucraína o é, vive nunha situación de guerra e a burguesía europea se apresta a equilibrar a balanza, modernizando os seus exércitos, aumentando o gasto militar. Non esquezamos que a UE leva un gran atraso neste sentido, os EEUU, China, Rusia, a India e Gran Bretaña acumulan o 62% do gasto militar global.
A UE decatouse que no conflito ucraíno foi unha cortiza nunha tormenta, dando bandazos entre as dúas potencias en contenda, os EEUU e Rusia. Cando falan as armas calan as palabras, e a UE non ten armas para apoiar as súas posicións ante o poderío militar desas dúas potencias, que foron as que marcaron o ritmo da traxedia que agora viven en Ucraína (o Donbass incluído). Así vimos durante tres meses a Biden, e o seu escudeiro, Boris Johnson, anunciar que Rusia ía atacar Ucraína; tanto o repetiu que parecía que o desexaba.
O ataque ruso permitiulles gañar a batalla da opinión pública, posto que acto seguido á invasión, todos os medios esqueceron que a OTAN está xa ás portas de Rusia, que Ucraína quería entrar na OTAN e que no Donbass o exército ucraíno seguía (e segue) bombardeando. Todo isto desapareceu dos medios de propaganda occidentais, se algunha vez reflectírano, e para garantirse que non había outra versión, pecháronse os órganos de propaganda rusos. Só quedou a foto fixa das forzas rusas entrando en Ucraína; o contexto era irrelevante.
Pois ben; se sr Sánchez, “estamos nunha guerra” e non nas “portas de Europa”, senón en Europa (non confunda a UE con Europa), en Ucraína, con actores europeos como nas guerras do século XX. E non vai ser unha guerra que termine cun acordo en Ucraína, será como foi o armisticio de Versalles co que finalizou a Iª guerra, unha porta aberta á II Guerra, posto que non resolverá ningunha das contradicións que a xeraron: o contexto non é irrelevante, ao revés é central para non perder a perspectiva e sen el calquera análise é unilateral, abstracto e por iso, falso.
A farsa da traxedia
Os gobernos occidentais agrupados na OTAN ben saben do contexto que ocultan á poboación. Dicía Tucídides que non son o mesmo “os pretextos” dunha guerra que “as súas causas”; os “pretextos” son os gallardetes de enganche, baseado sempre en mentiras ou verdades a medias, para que as poboacións apoien aos seus gobernantes, pero estes nunca dirán claramente cales son as causas reais da guerra, posto que se así o fixesen ninguén iría morrer por eles.
Ante o anuncio do goberno de aumentar os gastos militares, algúns tertulianos xa comezaron a bosquexar os “pretextos” que o xustifiquen diante da poboación en dous sentidos.
Un, ideolóxico. Para iso están desenterrando a pantasma do argumento que utilizou a burguesía alemá na I guerra para xustificar a guerra contra Rusia, a defensa dos valores occidentais fronte ao “despotismo” ruso, defendido con toda claridade polo SPD (Partido Socialdemócrata Alemán) ante a votación dos Orzamentos de Guerra no Parlamento Alemán, o infausto 4 de agosto de 1914: "Hai que previr este perigo -o despotismo ruso- e protexer a inviolabilidade da nosa cultura e a independencia do noso país. Atémonos á liña de conduta de sempre: en momentos de perigo non traizoaremos á patria. Guiados por estes principios, votamos os créditos de guerra".
Certo era que o imperio tsarista era despótico e unha “cárcere de pobos”, pero este foi o principio do fin da II Internacional como organización obreira porque puxo aos traballadores e traballadoras no campo dos intereses da súa burguesía nun proceso que se replicou en toda a Internacional.
Dous, isto lévanos ao segundo argumento que empezan a levantar os tertulianos de todas as cores (os que apoian ao PP como os do PSOE); o aumento dos gastos militares van supor a reactivación dos estaleiros militares (Navantia) que, non o esquezamos, están situados en zonas altamente deprimidas, Ferrol terra e Cádiz, ademais de Cartaxena.
Dito claramente, deixando ao carón os “pretextos”, o PSOE e o goberno queren lograr, como a farsa da traxedia, o apoio da clase obreira en dúas zonas con grandes tradicións de loita (Cádiz e Ferrolterra) á súa política guerrerista; o de “gastos militares” como o de Ministerio de “defensa” é un eufemismo, porque a profesión militar se sustancia nunha guerra.
Como di a máxima romana, “se vis pacem, para bellum” (?se queres paz, prepára-te para a guerra?). Esta é a lóxica infernal da proposta do goberno de aumentar o gasto para a guerra que a clase obreira non debe apoiar nunca; é ela a que coas súas vidas e condicións de traballo pagan as aventuras guerreristas da burguesía.
Quen vai pagar este aumento?
Á vez que Sánchez anunciaba o aumento dos gastos militares, propuña unha redución de impostos para, “din”, reducir as tensións inflacionistas que, “din”, están provocadas pola invasión rusa a Ucraína coma se non viñesen xa de antes as subidas dos prezos.
Salientamos o “din”, porque na loita de clases hai que utilizar os mesmos criterios que Tucídides recomendábanos ante unha guerra, diferenciar entre os “pretextos” e as “causas” dos conflitos; a loita de clases é unha guerra entre as clases que se rexe polas mesmas leis que as da guerra convencional.
Fagamos as contas da vella, o 2% do PIB español supón máis de 20.000 000 000 €. Se o goberno pretende aumentar os gastos militares nos próximos anos e ao tempo reducir os impostos, xorde unha pregunta obvia, quen vai pagar a diferenza entre gastos e ingresos?. Os banqueiros e empresarios é difícil que o fagan, salvo que Sánchez e Yolanda Díaz convertéronse nuns perigosos bolxeviques. As fantasmagóricas “clases medias” empobrecidas xa pola crise?; pode ser; pero as chamadas clases medias non son nin o 20% da poboación activa do estado español, co que non sufragarían o monto do gasto militar.
Para alcanzar esa cifra hai que saquear as contas non só desas clases medias senón da clase obreira, dos asalariados e asalariadas que constitúen o 80% da poboación activa, terminar de desmantelar o xa medio destruído “estado do benestar” privatizando a sanidade, a educación e os servizos sociais, das pensións, que supoñen un dos rubros fundamentais das contas do estado.
É unha lei da historia que a toda situación de guerra externa correspóndelle outra de carácter interna; a guerra pola semicolonización de Rusia, da que a de Ucraína, non é máis que un primeiro acto que prevén de desgaste e a longo prazo leva aparellada a creación dunha situación de guerra interna que lles poida garantir a vitoria. Ninguén se mete nun conflito se non é para gañalo.
En decembro déronse o marco represivo coa aprobación a Lei de Seguridade Nacional para o control de todos aqueles que poidan crear “desconfianza” nas institucións, agora toca o momento de financiar as tendencias guerreristas da burguesía a través dos Orzamentos Xerais do Estado.
Está claro o camiño que decidiron percorrer xunto cos seus aliados da OTAN (os EEUU), o da guerra, iso se, baixos os pretextos de que imos loitar contra o “despotismo ruso, chinés, ...” e a defender “os valores democráticos”. Os mesmos que baixo este “pretexto” lanzaron sobre Vietnam máis bombas que en toda a II Guerra, devastaron Corea até o aburrimento dos seus pilotos, como describía o Che, que como xa non tiñan que bombardear e dedicábanse a disparar sobre as vacas, destruíron Iraq e Afganistán, etc., etc., etc.
A guerra como forza destrutiva
Cando Marx falaba das forzas produtivas ligadas ao aumento da riqueza social, cara a unha excepción, a industria do armamento, que sinalaba como “forza destrutiva”. Non é que a industria do armamento non xere mais valía; ao revés, as armas como calquera outra mercadoría incorporan tempo de traballo non pagado na súa produción que se realiza, transfórmase en diñeiro, nos mercados. Polo seu valor de cambio, a industria do armamento é parte da acumulación de capital, neste sentido axúdalles a saír da crise.
Mas polo seu valor de uso, a mercadoría producida, as armas, co seu consumo non se incorpora ao proceso produtivo, supón a destrución de riqueza social e a morte de seres humanos. Neste sentido, a industria do armamento é unha “forza destrutiva” que non enriquece á sociedade, senón que a destrúe. É por iso que Marx cualificábaa-a de “forza destrutiva” fronte ás forzas produtivas.
No século XIX esa capacidade destrutiva era moi limitada, pero a I guerra xa demostrou as posibilidades de destrución a nivel industrial que a IIª multiplicou exponencialmente. Desde as bombas atómicas de Hiroshima e Nagasaki, o mundo está permanentemente ás portas do “suicidio colectivo”. E isto sábeno perfectamente os gobernos do mundo.
A pesar desta consciencia, son capaces de pór á humanidade ao bordo do desastre porque as leis do capitalismo son inexorables e só déixanlles dúas opcións, unha, ou ben o sistema podrece nunha espiral cara ao inferno (nin en soños Dante imaxinaría esta baixada aos infernos) chapoteando nunha crise permanente, ou ben, resolven as contradicións que lles atenazan e afúndenlles nese pozo, coa destrución masiva de forzas produtivas como fixeron na I e a II Guerra, reiniciando con iso un proceso de acumulación de capital que financie a "terceira revolución industrial".
A síntese destas contradicións que hoxe atenazan ao sistema capitalista é a falta de gobernanza a nivel mundial. Rusia coa invasión de Ucraína, e co apoio de China, lanzou un desafío ao mundo occidental: “acabouse o mundo unipolar”, agora hai dous “xendarmes” que quitan e pon gobernos, que invaden países cando lles dá a gana, que impoñen sancións e condicións. Até agora ese privilexio exclusivamente tíñano os EEUU, como se demostrou en decenas de ocasións (lembralas é xa unha rutina); agora tamén Rusia se arroga ese privilexio e non nun país non europeo como Siria, senón no corazón de Europa.
Por iso o Sr Sánchez di, sorprendido, “Espertámonos dunha sorte de espellismo”, porque parecía que “ás portas de Europa non ía poder suceder unha guerra”. Si Sr.!. E para gañala únese á carreira armamentística, á máxima romana de “se vis pacem, para bellum” aumentando os gastos militares. Pero esta non pode ser a perspectiva, nin de lonxe, da clase obreira, que debe rexeitar todo aumento do gasto militar que vai en detrimento de os gastos sociais, e debe empezar a construír unha alternativa independente desa lóxica guerrerista das burguesías coas súas ferramentas de loita.