No século VI os príncipes da Igrexa tiñan dúas preocupacións principais: a primeira, interna, combater as desviacións do dogma, as herexías, nomeadamente, o arrianismo. A segunda, externa, tiña como obxectivo combater a subsistencia dos cultos pagáns, é dicir, da anterior relixión oficial politeísta. Así, Martiño Dumio na Correctione Rusticorum predica contra o costume de consagrarlle cada día da semana a un demo, é dicir, a un deus pagán, e consegue de feito erradicar esa práctica cando menos no ámbito da súa xurisdición eclesiástica, o Bispado de Braga, onde pasan a chamarlle aos días da semana seguindo a numeración ordinal: segunda feira, terza feira, etc.
Aínda así, os cultos pagáns subsisten, como recoñece o propio Martiño Dumio, “nos bosques frondosos e nos montes outos”, lugares nos que o pobo común, os rústicos, seguen a adorar os deuses e deusas anteriores á chegada do deus único, as grandes moreas de pedra, a auga, a lúa ou simplemente unha árbore. Ante esta situación, a Igrexa idea unha argucia realmente sutil: construír ermidas naqueles lugares, sepultar, literalmente, o rito prohibido baixo as súas pedras. Por suposto, esta práctica tamén ten un risco, o do sincretismo, e será unha das razóns que dez séculos máis tarde dará lugar ao cisma luterano que, entre outras cousas, acusará os católicos de “idólatras”. O reprimido sempre volve, como dixo un doutor vienés, ás veces en forma de ironía do destino.
Na Coruña vimos tamén como unha igrexa oficial, a dos herdeiros do bando vitorioso no 36, trataba de sepultar baixo as súas pedras un rito pagán anterior á súa chegada, a República
A semana pasada na Coruña vimos tamén como unha igrexa oficial, a dos herdeiros do bando vitorioso no 36, trataba de sepultar baixo as súas pedras un rito pagán anterior á súa chegada, a República. O novo rei Borbón e o alcalde da Coruña rendéndolle homenaxe ao autor do Gernica, Picasso, o que trataban de facer, en realidade, era inutilizalo, desactivar todo o seu potencial subversivo como símbolo do bando vencido na Guerra Civil –sintagma desterrado do vocabulario da dereita española- e como memoria da desfeita, das atrocidades cometidas polos vencedores durante a guerra e a ditadura. En Galicia, lembremos, non houbo guerra, só a represión unilateral e ilimitada dun dos bandos.
As marcas dos vencedores seguen aí, na rúa División Azul coruñesa, na Cruz do Castro en Vigo, na non devolución aos seus lexítimos donos dos bens incautados polo réxime franquista
Di Gregorio Morán referíndose á operación de Laín Entralgo cando escribe Descargo de conciencia, que en España a suposta reconciliación nacional consistiu en que o bando vencedor se perdoou a si mesmo polas súas culpas, mentres que ao vencido ninguén lle pediu perdón. As marcas dos vencedores seguen aí, na rúa División Azul coruñesa, na Cruz do Castro en Vigo, na non devolución aos seus lexítimos donos dos bens incautados polo réxime franquista. A nosa memoria debe ter pois un sentido benjaminiano: non se trata simplemente de lembrar o que un día foi, trátase máis ben de explicar a continuidade daquel pasado no presente. Traizoar a memoria sería entón traizoar a vista, o que vemos.
