Hai unhas semanas fun poñer a terceira dose da vacina. O Elias Torres di que a Cidade da Cultura, con este servizo sanitario, cumpre por primeira vez unha función social que non é voluntarista nin ridícula. A observación é importante, pois non descarta que finalmente se poida lograr a integración do delirante complexo arquitectónico no fluxo cívico, aínda que tarde decenios.

Hai unhas semanas fun poñer a terceira dose da vacina

O día da primeira dose cadroume na cola, na bicha, unha muller da miña idade que ía acompañada polo seu marido. Como ían detrás, ela, coa friaxe dunha killer, decidiu adiantarme e púxose no posto inmediatamente anterior ao meu. O seu home permaneceu sen moverse de onde estaba, inhibido. Entón ela, ao ver que non a imitaba, virou cara a el, cara a nós, facéndolle acenos torvos, movendo a cabeza con vehemencia como se eu non existise, para indicarlle que a cousa de superar o pasmón era pataca minuta, que abondaba con alancar catro pasos e gañar o posto sen riscos. O ritmo de avance cara ás xiringas era máis que dinámico e iso facía aínda máis estulta a operación. E así, ocupados nestes asuntos, non tardamos nin cinco minutos en chegar ao destino.

Alí estabamos os da miña idade. “Meu Deus! E eu son un deles”, canta máis desolado que nunca Léo Ferré en “Les vieux copains”, fixándose no seu desesperanzado arredor xeracional. Ferré axigántaseme co paso do tempo, coa constatación que se me vai acumulando. Creo ademais que non pode ser abranguido cando se teñen somentes trinta anos; que ningún rapaz ou home novo pode mergullarse na inmensa fondura de “La mémoire et la mer” por exemplo.

Alí estabamos os da miña idade. “Meu Deus! E eu son un deles”, canta máis desolado que nunca Léo Ferré en “Les vieux copains”, fixándose no seu desesperanzado arredor xeracional

Esta percepción avívame tamén o vello debate sobre cal era o maior dos poetas cantantes franceses do Século XX, se Georges Brassens, se Ferré ou se o artista absoluto chamado Jacques Brel. Porque nesta comparanza non pode entrar a perenne preferencia afectiva por Georges Moustaki, polo seu lirismo edénico e eternamente adolescente; esa é outra cousa que remite aos pregues máis profundos do corazón e aos máis fermosos soños, os que se erguen cando se teñen dezasete anos.

Brassens chega a ser afirmado como o mellor poeta francés do século XX, iso di García Márquez, pero Ferré gaña densidade e entronízase non cando se teñen máis de trinta anos, como proclama Jaime Gil de Biedma, senón ao brincar por riba dos sesenta, onde xa parece que somos outros definitivamente, sen selo para nada en realidade. Por certo que Silvio Rodríguez leva un decenio incorporado á festa de remate, complexo, hermético, case funerario, imposíbel para un mozo. Confeso que me segue a interesar o Silvio que aínda lle canta á esperanza, na última canción do último álbum, despois de que afirme que agora, coa última ausencia, xa só lle fica buscar de amante a respiración. Pero sobre todo quero fixarme no mellor director de cinema do mundo, na experiencia que vai relatando, optimista e afastado da melancolía. “ - Cantos anos tés Clint? – Cumpro 92 o luns e comezo un novo filme. – Que te mantén en marcha? – Érgome todos os días e non lle deixo entrar ao vello “.

Volvendo para a cola do túmulo de Fraga: o impacto foi tremendo entre aquela selección, porque, que teño eu que ver con todos eses, se acabo de facer unha marcha polo monte a case seis quilómetros por hora, que é a media que lles esixen aos marines en West Point? Eh? Esta pregunta retumboume na mente durante varios días, mentres se me aparecían as estampas dos camaradas de xeración.

Sen mediar saúdo nin palabra, unha das traballadoras colleume polo brazo, empurrando de min suavemente cara unha das mesas, como se acabase de apreixar un obxecto inerte, non dotado de vontade nin medios de locomoción. Despois usou un ton candoroso, como dirixido a quen non acadou os estándares psíquicos, ou que xa os perdeu

Ao entrar na sala das agullas facíase cargo de nós o persoal auxiliar, de intendencia, ocupado en seleccionar para cada posto. Sen mediar saúdo nin palabra, unha das traballadoras colleume polo brazo, empurrando de min suavemente cara unha das mesas, como se acabase de apreixar un obxecto inerte, non dotado de vontade nin medios de locomoción. Despois usou un ton candoroso, como dirixido a quen non acadou os estándares psíquicos, ou que xa os perdeu. Fiquei ríxido, dándolle a entender que eu era unha peza de mármore prodixiosamente esculpida, até que se decatou de que rexeitaba aquel pastoreo. Entón desculpouse e comprendín que o asunto formaba parte do protocolo para axilizar o complexo, importantísimo e máis que masivo trámite sanitario.

E pensei que se proceden así igual é por mor de que o desastre da idade é meirande do que eu imaxino. Que o tal protocolo talvez estea ben adaptado aos bravos mozos e mozas do cincuenta e seis. Meu Deus, e eu son un deles.

Valoro esa posibilidade cando testo a redución dos asuntos que interesan entre os camaradas, a menor paixón cando se discute e a maneira de fraccionar as charlas, como se o marco televisivo nos tivese xa devorado. Pero sobre todo é a diminución da curiosidade por case todas as cousas, que se vai abrindo paso sen demoras.

Azóranme as conversas sobre desgrazas, a intensificación das manías e o bucle infinito de enfermidades, médicos, operacións cirúrxicas e farmacopeas. Todo iso actívame un impulso que me pide distanciarme, porque como di tamén Ferré cara o remate da canción, eu non son un deles

Azóranme as conversas sobre desgrazas, a intensificación das manías e o bucle infinito de enfermidades, médicos, operacións cirúrxicas e farmacopeas. Todo iso actívame un impulso que me pide distanciarme, porque como di tamén Ferré cara o remate da canción, eu non son un deles.

Para manter inconquistábel o meu reduto vital até envío frases que aspiran a substituír inercias tan implacábeis como as do movemento dos planetas. O outro día tirei de Spinoza. Puxen no guasap que o filósofo sefardí enaltece a alegría contra as “paixóns tristes”: “fai medrar na túa vida o grato, non alimentes o ingrato”, di. Non hai autoaxuda como a das frases soltas dos filósofos.

Detecto máis síntomas de que isto da idade non vai acabar ben. Na observación allea debúxase algo así como un espello humedecido, onde inevitabelmente tes que mirarte cando os demais, sexan coetáneos ou máis novos, te colocan nel e emiten xuízos de valor.

Circula un prototipo de paspán que dá por suposta a perda de facultades cando varían as condicións sociais da persoa que envellece. Se a tal persoa se xubila, por exemplo, o outro reclasifícao, como se un tivese chegado xa ao cumio da inutilidade.

“Que! A darlle un pouco ao pinrel por aí abaixo, ou?” díxome un veciño o outro día, cando me viu camiño do centro da cidade. Non tiña eu ao ínclito por tan maleducado como para nomear os meus pinreles entre os seus asuntos. Pero foi unha confusión. Ao perdelo de vista mirei o dicionario e resulta que pinrel significa pé en castellano. Así que indultei o chango, pois non me describía como un xubileta que se rascaba os collóns, senón como outro que somentes estalica un pouco as pernas entre repouso e repouso.

Un poeta romántico que non é precisamente Léo Ferré comunicoume cun aire entre protector e estimulante que o principal é ir facendo cousas. Non sei se vostedes o entenden. O pavo transmitíame en linguaxe subliminar, ou como se diga, que a cousa xa se puxera fodida para min e que estaba moi ben non abandonarse, que debía de facer cousas, non para contribuír á colectividade senón para manterme despexado. O panoco condenábame, como quen di, a recortar todos os días con tesoiras, para conservar a coordinación e non perder a destreza manual.

De momento limítanse a pulsións veniais. Son consciente de que se trata dunha conduta derivada dos marcadores sociais, xubilación e tal, xa que o meu formidábel estado físico, superior en xeral ao de todos os condescendentes con vinte ou trinta anos menos, non permite deducir de maneira ningunha esas prevencións que pretenden introducir na relación comigo.

Fun á podóloga o ano pasado. Ao entrar, sen mirarme, colleu a ficha e despois de ler a idade, supoño, ordenou: “quítese el abriguiño y los zapatiños”

Fun á podóloga o ano pasado. Ao entrar, sen mirarme, colleu a ficha e despois de ler a idade, supoño, ordenou: “quítese el abriguiño y los zapatiños”. A reacción foi instintiva e a santiña non tardou case nada en comprender.

Diminutivos, pero tamén as miradas dos semideuses case inmortais de vinte anos, que fitan para unha falta de recursos, imaxinada por eles, ou que existe, pero que non xustifica a estupidez das modulacións simultaneamente doces e enfáticas, con presuposicións sobre as capacidades de comprensión, relativamente diminuídas.

Trátase, por suposto, dunha implícita afirmación de poder, que nunca ven mal; ao cabo cando alguén exerce o poder, o dominado non o exerce, e iso vaille de fábula ao que o exerce. O estereotipo é un choio para a podóloga, porque lle facilita o seu dominio, aínda que sexa inconsciente. Igual que o branco que se impón ao preto, ou o macho que instala a súa presenza fronte á dona.

Priestley enuncia un grande problema: “Moitas veces crese que na vellez a persoa non é a mesma que cando era nova”. Con esta afirmación deixamos de navegar pola superficie.

Cicerón calcula os anos que median entre a primeira infancia e a adolescencia e observa que o período é maior que o existente entre a xuventude e a ancianidade. Isto xa non é así, por suposto, pero na literatura e na documentación histórica é frecuente atopar referencias á chegada da ancianidade antes dos corenta anos, cando a xente se facía efectivamente vella.

A división por idade, tan arcaica como a vida, tan pouco debatida, conxelada en tempos escuros, precisa dunha revisión radical, tan drástica como a dos xéneros

Ricardo Iacub fala de “certa idade”, variábel, nun magnífico libro titulado “Identidad y Envejecimiento”. E cita a Gramsci, segundo o cal as divisións de idades, igual que as de clase social e xénero, acostuman a presentarse como discursos hexemónicos. Que quere dicir isto? Pois que teñen a capacidade, o poder, de establecer o sentido común, a doxa social, ou se o prefiren, o fondo das descricións autoevidentes da realidade social, que normalmente permanecen inexpresadas.

A división por idade, tan arcaica como a vida, tan pouco debatida, conxelada en tempos escuros, precisa dunha revisión radical, tan drástica como a dos xéneros.

De desexo, química e corazón como máquina de bombeo falaremos outro día.