Non lembro cando o coñecín, pois sempre formou parte dun xeito natural da miña vida. Acostumaba a velo na casa de meus avós, detrás da cociña, botando a partida, falando das colleitas, da política, dos veciños, do tempo, as máis das veces de brincadeira. Sempre gostou de meterse cas mociñas que coñecía, sempre cun sorriso na súa faciana chea de engurras.

Os seus ollos claros, coma se dunha xanela transparente á súa alma tranquila  se tratase, unha conciencia limpa, un ser humano de ben, especialmente coa xente que o rodeaba.

Un carácter doce, pero recio, unha vida adicada, como tantos outros galegos, a engrandecer o piar máis importante da configuración social da galiza interior, a casa.

Os que nacemos e nos criamos onde sopra o aire frío das montañas no canto da brisa do mar, os que temos a orella afeita ao bater das polas de carballos milenarios no canto do son das ondas. Sabemos que unha casa é moito máis que catro paredes de pedra e un teito de lousa do país. Sabemos que a casa ten un significado aínda maior ca o da mesma familia, pois a casa é o que sobrevive ás xeracións dunha familia, o nome da casa é o alcume co que as máis das veces se coñece aos veciños, o porvir da casa vai íntimamente ligado á sorte dos seus moradores. A casa é a representación física do pasado, do presente e moitas veces do futuro da familia. Máis en plena voráxine de destrucción do noso sistema productivo, o futuro das casas da galiza rural, semella bastante escuro. Pero ese, e outro tema, do que seguro falaremos outro día.

É unha sorte vivir nun país no que poder ollarse no espello destes homes, non coñecín persoa con máis bondade de carácter, máis humildade, nin máis cheo de dozuras.

É unha sorte vivir nun país no que poder ollarse no espello destes homes, non coñecín persoa con máis bondade de carácter, máis humildade, nin máis cheo de dozuras.

En efecto, no mundo no que nos toca vivir ás nosas xeracións, onde o material sustitúe o trascendental, onde o sentimental muda en capitalismo, onde falla unha educación baseada en valores inmateriais, sempre doe aínda máis despedirse dun amigo coma este, cando unha conversa con el se trocaba nun refuxio da alma para as banalidades que ocupan as nosas vidas urbanas.

O estreito camiño empedrado vaise abrindo paso entre as vellas casas que resisten con mellor ou peor cara o paso do tempo, as vacas nos prados fican na sombra fuxindo do ardente sol da tardiña, escoitánse ao final das escaleiras  nas que remata o camiño os asubíos dos paxaros e o rechiar das campás da eirexa.

O sol batía con forza nas cabezas que quedamos fóra da eirexa, só algunha pequena nube que pasaba por diante arrastrada polo leve vento, era capaz de facer a espera máis soportable, a cor parda da herba seca, o cheiro a pan dun forno, e o tacto áspero das pedras do chan do cemiterio compretaban a paisaxe.

Só distrae dos pensamentos máis trascendentais, o balbordo da xente, os máis deles alleos ao sufrimento, pois neste devir dos acontecementos da vida rural galega, os pasamentos seguen a ser case máis un acontecemento social que outra cousa. Segue a ser sorprendente, esa normalidade, para os que somos alleos a este tipo de compromisos.

Sempre chamaron poderosamente a miña atención os ritos funerarios da Galiza, de como o culto á morte da sociedade celta conseguiu perdurar até os nosos días, a pesar de estar cargado dunha enorme simboloxía cristiá, que a eirexa ben se encargou de auspiciar durante todos estos séculos na nosa nación.

Queda o vivido, queda a vida, queda a casa, queda a familia, todo segue. Vaise o físico, queda o inmaterial, botarei moito de menos as túas brincadeiras, pero gardareinas como un tesouro na miña memoria, no meu corazon.

Entra o cura, e detrás a familia, cesa o balbordo, ninguén fala, contemplan asexantes o paso do home e do legado que deixa no mundo. As súas fillas, os seus netos... Todos choran, a alma inmortal do defunto escapa do seu cárcere de carne e ósos, péchase o círculo da vida. 

O home descansa o seu gastado corpo, quedan as lembranzas, fican os sorrisos, as verbas garimosas, as brincadeiras, os aloumiños, os bicos... Queda o vivido, queda a vida, queda a casa, queda a familia, todo segue.

Vaise o físico, queda o inmaterial, botarei moito de menos as túas brincadeiras, pero gardareinas como un tesouro na miña memoria, no meu corazon.

Non podía rematar estas liñas, sen citar ao gran Eduardo Galeano, que casualmente perdemos tamén neste ano:

Ata sempre Portomeñe, donde estés seguirás a ser unha desas escasas persoas que fai digna a condición humana. “Gallego tenías que ser”.