Coma orcos egoístas, xa non toleramos nos nosos feudos de asfalto e formigón gaivotas, silvas, cascudas, xestas, lobos ou avespas. Esiximos unha Pax medioambiental que pasa por erradicar insectos, roedores, aves e calquera herba “fóra de control"
Escribo este texto despois duns días de chuvia algo máis intensa do habitual, pero non lembro tanta xente laiándose do tempo nos últimos anos. En moita cidadanía chegou a facerse patente certa angustia, o que non deixa de ser paradóxico se temos en conta o noso escaso contacto coa luz solar e co aire exterior. Está claro que os ritmos atmosféricos e os ciclos dos seres vivos xa comezan a carecer de significado para unha maioría urbanita, afeita a alternar a reclusión doméstica co tránsito por espazos artificiais. A experiencia máis agreste que adoita experimentar un Homo sapiens de cidade ben pode ser un paseo por unha desas rutas do colesterol de cómodo pavimento.
Pero se moitos non soportan xa os cambios meteorolóxicos, imaxinen a animadversión que lles poden espertar os animais e prantas que se achegan ao noso arredor. Coma orcos egoístas, xa non toleramos nos nosos feudos de asfalto e formigón gaivotas, silvas, cascudas, xestas, lobos ou avespas. Esiximos unha Pax medioambiental que pasa por erradicar insectos, roedores, aves e calquera herba “fóra de control”. De feito, os únicos representantes dos reinos vexetal e animal que moita xente pode ver ao cabo do día son unas ducias de árbores ornamentais entre o céspede ou medio centenar de mascotas capadas. A política nas nosas rúas é que calquera vexetal é “maleza”, calquera animal é “praga” e calquera cambio no ceo é un “risco”.
En realidade, levamos demasiado tempo divorciados da Natureza e sobrevivimos nun artificio sen aparente conexión coa estrutura viva que nos prové de recursos. Por iso seguimos actuando dun xeito tan mesquiño con todos os seres cos que compartimos a Terra. Non nos chega con esquilmar peixe, bosque e fauna terrestre que sequera nin cedemos unha físgoa das nosas covas urbanizadas para as criaturas máis inofensivas. Onde nós estamos o “bicherío” molesta, mancha, trae gastos ou ameazas sanitarias e a súa mera presenza produce medo e noxo. Non soportamos ás ratas que se alimenten dos nosos restos; fuximos arrepiados de morcegos ou avespas que regulan e polinizan para nós e sentimos antipatía polas pacíficas pombas ou polas expresivas gaivotas que eliminan lixo e amplían formas de vida.
En realidade, levamos demasiado tempo divorciados da Natureza e sobrevivimos nun artificio sen aparente conexión coa estrutura viva que nos prové de recursos. Por iso seguimos actuando dun xeito tan mesquiño con todos os seres cos que compartimos a Terra
A loita contra os estorniños é un exemplo estremo desa actitude. Estes pequenos paxaros chegan doutros países fríos na busca do calor das cidades e durante un tempo ocupan unhas poucas árbores para durmir, creando nelas entrañables algarabías. Salvo que a alguén lle incomoden as portentosas figuras que debuxan no aire, nunca trascendeu que nos causasen mal ningún. Pero defecan. E resulta que nós, os campións mundiais na xeración e acumulación de residuos, consideramos inaceptables as súas diminutas dexeccións porque manchan catro bancos públicos que ninguén utiliza. Fíxense nestos titulares: “Estorniños tomaron a alameda”; “Praga de estorniños causan importante deterioración en parques”... Quizais non me crean, pero algúns concellos chegaron a talar árbores e a quitar cuberta vexetal para que non teñan onde pousar.
A prensa tamén advirte con particular insistencia sobre xabarís, corzos ou lobos que, ao parecer, comezan a gañar terreo para “colarse” nas nosas estradas e “rodear” as nosas vivendas. Somos nós os que usurpamos o seu espazo vital ata abocalos a morrer nas autoestradas; sen embargo, retratámolos como intrusos dentro da nosa inacabable constelacion de infraestruturas. A un nivel máis doméstico, son frecuentes artigos e cartas ao director que claman por un exhaustivo control sobre as pombas, esas inútiles “ratas do aire” que tumban vasos nas terrazas, e as gaivotas, pendenceiras ciscadoras de lixo que chían diante das nosas narices. Asombra ver cantas persoas se cren capacitadas para decidir que especies deben gozar do privilexio de vivir entre nós.
Se comen, arruínannos; se medran, atraen perigos; se foxen, atácannos e se evitan morrer atropelados, embístennos. As orcas, en situación vulnerable, foron hai un tempo obxecto de titulares que anunciaban unha apocalipse en alta mar cada vez que unha manada escachaba un timón ou meneaba o veleiro dun rico
Capítulo aparte na aversión social merecen os espécimes que interfiren coa gandaría e a agricultura. Os produtores iniciaron unha guerra perpetua para que lles consigan un imposible 0% de interacción coa fauna silvestre. O seu plan é impoñerse en todos os ecosistemas aproveitables a golpe de caza, pesticidas e subvencións, e a súa estratexia mediática consiste en alertarnos dun inminente Holocausto agropecuario de espantosas consecuencias cada vez que aparece unha ovella morta ou 200 m2 de mazarocas revoltas. Algúns deses animais (agora estou a referirme aos gandeiros) chegaron a protestar polas perdas exhibindo cabezas de lobos decapitados. Ao mellor, en vez de matar cánidos indefensos, conviría intentalo plantándolle cara ao propietario do Mercadona para que non lles tumbe o prezo do leite…
En canto ás áreas urbanas e periurbanas é comprensible que amosen menos hostilidade co mundo silvestre, pero non se pode entender que os animais que acoden famentos a buscar as sobras dos vertedeiros sexan tratados como desafiantes e perigosos invasores, pese a que nunca causen vítimas. Entre eles temos as cegoñas e os cervos, antano amigables protagonistas dos contos infantís, que agora figuran coma okupas axexantes que cómpre repeler. Pero se buscamos un claro perdedor da campaña antifauna ese é o xabaril, tan odiado que habitualmente o describe coma un simple delincuente: “Xabarís atacan as plantacións de millo”; “Un xabaril cólase na AP-9, embiste contra un turismo e causa dous feridos”… Non insisto, xulguen vostedes.
En conclusión, podemos dicir que a percepción social da flora e da fauna non domesticada é inexplicablemente odiosa. Se comen, arruínannos; se medran, atraen perigos; se foxen, atácannos e se evitan morrer atropelados, embístennos. Nalgún caso, ata parece que queren asasinarnos cando xogan. Así se deu a entender na bochornosa campaña mediática e as conseguintes medidas de control fronte aos animais que dan título a este texto. As orcas, en situación vulnerable, foron hai un tempo obxecto de titulares que anunciaban unha apocalipse en alta mar cada vez que unha manada escachaba un timón ou meneaba o veleiro dun rico. E así remato, cunha das guerras cotiás máis absurdas fronte aos restantes seres vivos que manteñen o planeta. Unha guerra louca de orcos contra orcas na que eu quixen ver unha metáfora da nosa propia extinción.
