Quizais non saiban que o pasado sábado Islandia referendou uns principios constitucionais redactados pola cidadanía. Pero seguro que desde o domingo veñen ouvindo que Galicia, tras as eleccións autonómicas, é todo un exemplo do respaldo ao PP (ou da impotencia dos seus adversarios) no resto de España. Os medios ignoraron Islandia ou cuestionaron o proceso constituínte máis innovador no que vai de século XXI. Mentres, difundiron a falsa versión gobernamental sobre Galicia. O triunfo da cidadanía viquinga foi, en todo caso, presentada como derrota. E con cánticos á vitoria pírrica do PP acálase a democracia que vén e que se esixe na rúa.

O triunfo da cidadanía viquinga foi, en todo caso, presentada como derrota. E con cánticos á vitoria pírrica do PP acálase a democracia que vén e que se esixe na rúa

Os medios non contextualizaron a escasa participación dos islandeses (48.9%) e non recolleron o enorme respaldo que deron a varios principios constitucionais. A sociedade española leva reclamándoos desde o 15M. Servirían de magnífica inspiración ao referendo que os sindicatos esixiron o 15S e que reiterarán na folga xeral que se convoca para o 14N, tamén en Portugal e Grecia. Se ese referendo se centra en parar os recortes, o próximo ben podería ser sobre o proceso constituínte que outros moitos reclaman desde o 25S.

O 83% dos votantes esixiron que os recursos naturais sen propietario fosen declarados propiedade nacional. O 66% dos votos apoiaron outra reforma electoral: que todos os votos tivesen igual peso en todas as rexións do país

Vexamos os resultados en ISLANDIA que nos foron escamoteados. Para empezar expuxéronse seis preguntas para que o texto elaborado pola cidadanía - primeiro caso de crowdsourcing constitucional - fose o borrador da nova constitución. O 66% dos votantes afirmaron que o Parlamento debe debater devandito texto para redactar outra constitución antes das próximas eleccións (abril de 2013). O 83% dos votantes esixiron que os recursos naturais sen propietario fosen declarados propiedade nacional. O 78%, que puidesen presentarse candidatos individuais, sen partido, ao Parlamento e sempre con listas abertas. O 66% dos votos apoiaron outra reforma electoral: que todos os votos tivesen igual peso en todas as rexións do país. O 73% apoiou incluír a iniciativa lexislativa popular e realizar referendos nacionais a petición do 10% da cidadanía. O único rexeitamento (57%) foi a que non se mencionase a "igrexa Nacional Islandesa" na nova constitución.

Imaxíneno. Un referendo mediante o cal os españois lles esixen ao Congreso e ao Senado que, antes de volver presentarse ás eleccións, redacten unha constitución que nacionalice os recursos naturais aínda non privatizados, que acabe coas listas pechadas e a disciplina de partido, que implante unha lei electoral proporcional e lexisle por iniciativa popular, combinando a democracia representativa e a directa, para casos de excepcional importancia nacional. Como quizais tamén ocorrería aquí, ademais de apoiar todas esas medidas, a maioría da poboación pediría que a Igrexa católica permanecese nomeada na constitución. En suma, demasiados paralelismos como para non devalar os islandeses dicindo que apenas acudiu a votar o 48.9% do censo. A abstención desacreditaba a primeira constitución cidadá do século XXI.

Non é esta a impresión da Primeira Ministra, que deu acuse de "recibir da nación unha mensaxe clara para completar o proceso". A taxa de participación explícase pola campaña en contra que lanzaron os dous partidos hexemómicos até a crise de 2008 (coma se aquí PP e PSOE se opuxeran á consulta). E non é baixa: resulta moi superior ao 20%-30% de participación que adoitan solicitar os refereréndums en países como Suíza. De feito, os partidarios do proceso están exultantes. Dobraron as súas expectativas. A participación foi enorme porque, ademais do devandito, consultábase non unha, senón seis cuestións moi abstractas e controvertidas.

Islandia marca o horizonte dunha democracia de código aberto. Novas regras de xogo escritas e referendadas polos cidadáns comúns. En defensa dos bens comúns, salvagardados da rapina financeira e/ou do monopolio dos políticos profesionais. 

Islandia marca o horizonte dunha democracia de código aberto. Novas regras de xogo escritas e referendadas polos cidadáns comúns. En defensa dos bens comúns, salvagardados da rapina financeira e/ou do monopolio dos políticos profesionais

En España, o horizonte que se nos presenta é outro: Feijoó, presentado como gañador absoluto, é exemplo de e para o resto de España. Só resultaba crible ocultando que os votos nulos (37.472) superaron os contabilizados nas eleccións de 2001, 2005 e 2009 xuntas (en total, 33.624). Este silencio súmase ao que pesa sobre os verdadeiros gañadores (AGE, da nada a 9 deputados, desbancando ao BNG) co fin de minusvalorar o voto de protesta ao sistema de partidos actuais. Aínda que a abstención aumentou un 6,6% entre os residentes en España, o Goberno rebaixouna presentando unha taxa de participación manipulada, sen considerar o censo de votos no estranxeiro (uns 400.000 en Galicia).

Os resultados tras a abstención "real", arroxan que o PP gobernará con maioría absolutísima, tras caer os seus votantes en máis do 15% e representando apenas o 25% dos galegos. O total das forzas parlamentarias en Galicia nin sequera reúne o voto da metade dos galegos (48%), menos aínda que quen votaron a favor no referendo islandés.

Cando o galego volveu de votar escoitou do Goberno e do (polo agora) principal partido da oposición: "Confórmese. Isto é o que hai... e o que aínda lle queda"

Sería de chiste, se o provincianismo de quen nos (des)gobernan e a man dura que aplican non inducise ao pranto. O apenas gañador dunha elección autonómica maquillou a súa derrota para seguir copando un palmarés parlamentario máis cuestionado, se cabe, que o do Tour. Un referendo constitucional en Europa silenciouse ou menosprezouse. Non me digan que non é para botar a chorar. Cando o galego volveu de votar escoitou do Goberno e do (polo agora) principal partido da oposición: "Confórmese. Isto é o que hai... e o que aínda lle queda". Ao islandés, en cambio, quen o goberna (e representa) díxolle: "Oído, poñémonos á obra". Xa se sabe que Islandia é moi pequena e alí todos se escoitan. E que non é exemplo de nada. Excepto para os pobos que se saben soberanos e, máis en concreto, para toda cidade e entidade administrativa con tantos habitantes como islandeses (uns 320.000).