Dous días despois da elección do xesuíta arxentino Jorge María Bergoglio como Papa, o centro de Bos Aires apareceu empapelado con varios carteis, sen firma, onde aparecía unha imaxe en branco e negro de Francisco sobre a que se podía ler "arxentino e peronista". Pero non todo o peronismo está de acordo en aceptar o xesuíta na gran familia. Aínda cando desde o seu arcebispado denunciou a situación de pobreza e exclusión nas zonas desfavorecidas, a súa designación como Papa espertou sentimentos atopados entre os organismos vinculados á memoria e os dereitos humanos, xa que o nome de Bergoglio saltou nalgunhas investigacións relacionadas con crimes ocorridos durante a última ditadura arxentina.
O xornalista Horacio Verbitsky -e presidente do Centro de Estudos Legais e Sociais (CELS), organismo de dereitos humanos enfocado na documentación xurídica- situouse estes días como verdadeiro azoute público de Bergoglio ao lembrar o caso dos curas villeros Franz Jalics e Orlando Yorio. Capturados durante a ditadura despois de que o entón xefe provincial das xesuítas lles retirase a protección, meses despois foron liberados grazas á súa mediación.
Dous días despois da elección de Bergoglio, o centro de Bos Aires apareceu e mpapelado con carteis da súa imaxe sobre a que se podía ler "arxentino e peronista"
"Nada logra borrar a sospeita que deixa un documento confidencial da Chancelaría. Alí Bergoglio pide, en segredo, que non lle outorguen pasaportes a Jalics e Yorio. Pero no mesmo momento, estaba a entregar unha nota formal para solicitar que llos desen", especifica un agudo perfil sobre o actual Papa publicado en febreiro pola revista Crisis.
A presidenta da Asociación Abuelas Plaza de Mayo, Ronsel de Carlotto, admite que a existencia dun Papa arxentino "emociónanos", aínda que non esquece engadir que "no caso dos dereitos humanos temos reproches. E é que nunca, sendo aínda o máximo expoñente da Igrexa en Bos Aires, falou dos desaparecidos. Nunca chamou para ver que necesitabamos. Connosco foi un estraño. Non o acusamos de traidor. Omitió". A propia asociación, en 2011, citou a Bergoglio como testemuña da causa aberta pola subtracción do bebé nacida en cativerio Ana Soidade Baratti.
"Naceu unha meniña"
En 1978, a familia materna pediu a Bergoglio colaboración para atopar á menor e os seus pais. O entón xefe provincial das xesuítas contactou con Mario Picchi, bispo de La Plata, quen á súa vez obtivo información do coronel Enrique Rospide "hoxe procesado", quen finalmente enviou a mensaxe: "Naceu unha meniña, foi dada a un matrimonio que a está criando ben". Ronsel de la Cuadra, tía do bebé, pregúntase hoxe: "Como sabía Bergoglio que o meu pai tiña que derivarse a Picchi" E como sabía Picchi a que área dirixirse, se iso era secreto"". Carlotto lembra que "a xerarquía foi cómplice, por acción ou omisión. No caso de Bergoglio, sabía pero non fixo".
Pérez Esquivel asegurou que o novo Papa non colaborou coa ditadura pero "faltoulle coraxe para acompañar a nosa loita polos dereitos humanos"
Nun ton máis atenuado, o Nobel da Paz Adolfo Pérez Esquivel, vinculado a cristiáns de base, asegurou que o novo Papa non colaborou coa ditadura, aínda que "lle faltou coraxe para acompañar a nosa loita polos dereitos humanos nos momentos difíciles".
Con sombras que flotan sobre o seu pasado, quizá Bergoglio puxo o seu empeño neses sinais de austeridade e humildade que, probablemente, o converteron en Francisco. Pero De la Cuadra considera que se trata dun artificio, porque "cando acá foi citado pola desaparición de persoas, Bergoglio non concorreu como calquera cidadán a sentar nun tribunal e dicir a verdade. Reclamou que todo o tribunal en pleno concorrese ao episcopado". Hebe de Bonafini, presidenta de Abuelas Madres de Plaza de Mayo, rexeita con dureza, a través dun comunicado, á "opresora" xerarquía eclesiástica, á vez que explicita as súas históricas boas relacións "só cos sacerdotes do Terceiro Mundo".
O apoio de Bergoglio
Gustavo Carrara, un cura villero que traballa activamente na loita polo dereito a unha vivenda digna na zona pobre do baixo Flores, achega, en cambio, unha visión positiva da traxectoria do novo Papa: "O noso traballo acá foi apoiado por el. Como arcebispo, enviou máis sacerdotes a vivir e traballar nestas vilas. Houbo apoio coa súa presenza, coa destinación de recursos económicos do arcebispado a estas zonas. Acá en concreto, púidose facer un xardín maternal, comprouse un edificio para a escola de artes e oficios, e levantouse o fogar de Cristo para a atención de mozos adictos e as súas familias".
"A reacción da Igrexa vai dirixida ao proceso revolucionario de América Latina"
A reitora da Universidade das Nais, Inés Vázquez, quixo ir máis lonxe no sentido estratéxico que a elección deste Papa pode ter sobre as súas organizacións, e afirmou que "a Igrexa xerárquica por suposto, na súa terrible crise, move o xadrez e coloca as pezas para unha reacción. E xustamente esa reacción vai dirixida ao proceso revolucionario que se está dando en América Latina. Temos que estar máis unidos que nunca para defender aos nosos pobos e aos nosos gobernos que de distintas maneiras están a darlle resposta ao que o capitalismo en Europa non pode ou non quere mellorar".
Carlotto, pola súa banda, mostrou unha perspectiva máis dialogante cara á figura de Francisco e sinalou que "oxalá nesta misión que ten bregue por Latinoamérica, porque está a saír de ditaduras, de opresiones económicas, de débedas impagables, está a ter gobernos que queren países libres e soberanos. El pode axudarnos, e pode axudar a atopar a verdade do noso país".
