A Asemblea Xeral de Nacións Unidas aprobou por maioría absoluta unha resolución que recoñece á Autoridade Nacional Palestina (ANP) como un estado observador non membro. Nunha votación directa no pleno da Asemblea Xeral ao fío das dez da noite, a resolución impulsada polo presidente palestino, Mahmud Abás, contou con 138 votos a favor, 9 en contra e 41 abstencións.
A resolución, que "reafirma o dereito do pobo palestino á autodeterminación e independencia nun Estado de Palestina a partir das fronteiras de 1967", eleva o status da ANP de "entidade observadora" a "Estado observador non membro". Ademais, expresa a "urxente necesidade" de renovar e acelerar as negociacións para alcanzar un acordo de paz "xusto, duradeiro e completo" entre palestinos e israelís baseado nas resolucións da ONU, os principios de Madrid e a folla de ruta do Cuarteto. A resolución da Asemblea Xeral confía en que ese eventual acordo axude a resolver os temas pendentes máis importantes: "os refuxiados palestinos, Xerusalén, os asentamentos, as fronteiras, a seguridade e a auga".
Despois da votación, o secretario xeral da ONU, Ban Ki-moon, dixo que tras unha xornada que cualificou de "histórica" é "urxente" que os palestinos e israelís renoven unhas "negociacións" directas. "Creo que os palestinos teñen o seu lexitimo dereito a ter o seu propio estado independente e Israel ten dereito a vivir con seguridade dentro das súas fronteiras", subliñou Ban, quen reiterou que "non pode haber substitutos ás negociacións directas".
Con iso a Autoridade Nacional Palestina terá maior acceso ás diversas axencias de Nacións Unidas e ao Tribunal Penal Internacional, onde podería presentar denuncias contra Israel, algo sen dúbida significativo
A votación de hoxe foi o cuarto intento das autoridades palestinas por lograr un maior respaldo internacional desde que Nacións Unidas recoñeceu o dereito á autodeterminación do pobo palestino, en 1974. O último intento fora en setembro de 2011, cando a demanda palestina para que a ONU recoñecéselle como Estado membro de pleno dereito foi bloqueada no Consello de Seguridade debido á oposición de Estados Unidos. O que este xoves se aprobou na Asemblea Xeral da ONU, coa oposición de Israel e Estados Unidos, é a admisión de Palestina como Estado observador de Nacións Unidas. Con iso a Autoridade Nacional Palestina terá maior acceso ás diversas axencias de Nacións Unidas e ao Tribunal Penal Internacional, onde podería presentar denuncias contra Israel, algo sen dúbida significativo. Por iso estes días pasados algúns países, como Reino Unido, anunciaron que apoiarían a iniciativa dos palestinos a condición de que estes non acusasen de crimes de guerra a Israel ante a Corte Internacional.
Na práctica, a entrada de Palestina como Estado non membro non supón nada máis. O que se decide na Asemblea Xeral de Nacións Unidas non é vinculante, e sempre precisa da ratificación do Consello de Seguridade da ONU
Na práctica, a entrada de Palestina como Estado non membro non supón nada máis. O que se decide na Asemblea Xeral de Nacións Unidas non é vinculante, e sempre precisa da ratificación do Consello de Seguridade da ONU, que xa o pasado ano pospuxo a votación para admitir a Palestina como Estado, coa ameaza de Estados Unidos de vetar a proposta. Pero o xesto, que veu acompañado dun recoñecemento do dereito dos palestinos a un Estado sobre as fronteiras de 1967, non é baladí.
A mensaxe da ONU que Israel non escoitará
É lóxico pensar que a razón máis importante se atopa na última ofensiva sobre Gaza. É un fracaso máis da propaganda israelí, incapaz de convencer ao mundo de que a súa guerra era contra Hamás, non contra os palestinos
"Perdemos Europa", di un alto cargo do Ministerio israelí de Exteriores. A derrota de Israel na votación da Asemblea de Nacións Unida sobre o recoñecemento de Palestina como Estado observador da ONU ten varias lecturas, ningunha moi dramática, pero é esta a que máis chamará a atención en Israel. Noutras circunstancias, quizais se a UE tivese unha canle de negociación viable para decidir unha posición moi común, o resultado podería ser diferente, pero aparentemente ninguén tiña estómago para provocar unha discusión que fixese que a maioría dos países europeos optase pola abstención, é dicir, por borrarse do debate.
É lóxico pensar que a razón máis importante se atopa na última ofensiva sobre Gaza. É un fracaso máis da propaganda israelí, incapaz de convencer ao mundo de que a súa guerra era contra Hamás, non contra os palestinos. Como é habitual, o valor da propaganda depende en primeiro lugar da calidade do produto que se vende, e a ocupación dos territorios palestinos non é algo que teña moita saída, nin sequera en Europa.
Chama a atención que o Goberno de Mahmud Abás tardase tanto tempo en presentar unha iniciativa como esta ou que cometese o erro anterior de apostalo todo por unha integración completa na ONU a través dun voto no Consello de Seguridade que sabía que ía ser vetado por EEUU. Pero polo menos é indubidable que a comunidade internacional non asume a versión israelí do conflito, que pasa por identificar os palestinos coa súa versión máis radical, a de Hamás en Gaza, mentres que alega que os membros ultranacionalistas do seu Goberno, incluído o ministro de Exteriores Lieberman, son demócratas intachables. Iso xa non é aceptado nin sequera en Alemaña, que decidiu ao final absterse na votación desta noite.
Na tribuna da ONU, o embaixador israelí dixo que a iniciativa desmente a vontade palestina de participar en negociacións de paz. Ninguén o cre xa
Na tribuna da ONU, o embaixador israelí dixo que a iniciativa desmente a vontade palestina de participar en negociacións de paz. Ninguén o cre xa. Cando o teu Exército ocupa un territorio estranxeiro, as conversas fanse sobre o suposto de como será a retirada e en que condicións quedará o novo Estado, non se esa retirada se producirá. 19 anos despois do inicio do proceso de paz, non hai máis posibilidades de agocharse tras fórmulas negociadoras.
O suposto compromiso israelí pola idea de dous Estados vese desmentida na práctica pola continuación da expansión dos asentamentos, que fai aínda máis difícil conseguir o acordo final. Non hai que ser un xenio da diplomacia internacional para saber que hai algo estraño na idea de colonizar máis terras no lugar que aparentemente estás disposto a abandonar.
O suposto compromiso israelí pola idea de dous Estados vese desmentida na práctica pola continuación da expansión dos asentamentos
Só hai que comparar o aumento do número de colonos israelís en Cisxordania entre 1993 e 2012, pero nin sequera iso é necesario. Israel sempre sostivo, contravindo a lexislación internacional, que ten dereito a que esas poboacións gocen dun crecemento "natural" que faga que se constrúan máis vivendas cada ano coas que responder as necesidades desa comunidade. A realidade é que a expansión deses asentamentos fíxose a partir de decisións políticas tomadas por gobernos que pretendían aumentar a presenza israelí no que eles chaman Judea e Samaria, alegando unha lexitimidade histórica e relixiosa que a comunidade internacional non acepta.
A única lexitimidade que se pode admitir, con independencia das ideas de cada un, é a que provén da decisión da ONU de crear o Estado israelí en 1947, e xunto a el outro Estado para a poboación árabe local
A única lexitimidade que se pode admitir, con independencia das ideas de cada un, é a que provén da decisión da ONU de crear o Estado israelí en 1947, e xunto a el outro Estado para a poboación árabe local. Coa súa decisión de bloquear calquera solución que converta en real ese proxecto, Israel vulnera a súa propia lexitimidade, o que alí non preocupa demasiado porque o seu Estado é o máis poderoso de Oriente Medio e conta co apoio de EEUU.
Ademais non hai nada de natural nin inevitable no crecemento da presenza xudía en Palestina, considerado pola maioría dos países como un grave obstáculo para calquera acordo de paz. Este mesmo ano construíronse máis de 9.000 vivendas nos asentamentos de Cisxordania, o que supón un incremento tres veces superior ao experimentado pola poboación en Israel. A diferenza foi aínda maior en 2011.
O reloxo de Israel leva parado preto de 20 anos. Como potencia ocupante, ten múltiples formas de condicionar a negociación no seu favor, e os palestinos sábeno desde 1993
O reloxo de Israel leva parado preto de 20 anos. Como potencia ocupante, ten múltiples formas de condicionar a negociación no seu favor, e os palestinos sábeno desde 1993. A súa posición é sólida e ten as cartas no seu favor en calquera acordo que poida asinarse. Desgraciadamente, a maior parte da sociedade israelí cre que pode manter esa ocupación sen pagar ningún prezo a cambio, e a votación da ONU non cambiará esa mentalidade.
Dúas opcións: Un Israel xudeu ou un Israel democrático
Estados Unidos tería que permitir o recoñecemento de Palestina como Estado de pleno dereito no Consello de Seguridade de Nacións Unidas. E Israel tería que retirarse de Cisxordania
As revoltas árabes trastornaron as alianzas rexionais, algo está a cambiar en Oriente Medio, Qatar, Exipto e Turquía están a ser máis contundentes con Israel e Hamás achegouse a Qatar. Todo iso podería servir para tentar reactivar a situación palestina, e a comunidade internacional está a tomar nota diso. De momento, cambian as formas, non o fondo. Para que o Estado palestino se converta en algo real necesítanse algo máis que símbolos. Estados Unidos tería que permitir o recoñecemento de Palestina como Estado de pleno dereito no Consello de Seguridade de Nacións Unidas. E Israel tería que retirarse de Cisxordania, agora acantonada, separada, dividida e esparexida nun mapa furado e descontinuo. Pola contra, estariamos ante un Estado palestino con miles de fronteiras -unha en cada asentamento xudeu- e con institucións que levan anos asfixiadas económica e militarmente. Por non falar da desconexión territorial de Cisxordania e Gaza, divididas por territorio israelí.
Mentres non haxa unha vontade real de paz será inviable un Estado palestino real, con todo o significado que o termo Estado implica. A aceptación dun Estado palestino de pleno dereito é unha opción desexable, pero non a única. Personalidades como o defunto Edward Said defenderon un modelo de Estado binacional, onde árabes e xudeus puidesen vivir en igualdade de condicións, cos mesmos dereitos, sen exclusións, no mesmo país. Para iso Israel tería que renunciar á súa esencia actual, baseada no carácter xudeu do seu Estado.
A aceptación dun Estado palestino de pleno dereito é unha opción desexable, pero non a única. Personalidades como o defunto Edward Said defenderon un modelo de Estado binacional
A Lei do Retorno de Israel establece que calquera xudeu do mundo, calquera fillo ou neto de xudeu, e calquera persoa que se converta ao xudaísmo ten dereito a residir en Israel e a ter a cidadanía israelí. Tamén poden acceder á nacionalidade as persoas casadas con israelís, fóra dos palestinos de Cisxordania e Gaza menores de 35 anos e das palestinas menores de 25 anos. Con todo, un palestino nado en Jaffa, por exemplo, non ten dereito a regresar á súa terra. A vontade de exclusión desta lei contra un pobo determinado é evidente. Un sueco que se converta ao xudaísmo ten máis dereito a vivir en Israel que calquera palestino expulsado que nacese alí ou que os seus descendentes. Só así Israel é capaz de manter a súa esencia como Estado xudeu.
Israel só pode seguir sendo un Estado xudeu se mantén a supremacía demográfica ou legal da poboación xudía. Para iso tarde ou cedo tería que levar a cabo unha nova limpeza étnica como a do 1948
Israel só pode seguir sendo un Estado xudeu se mantén a supremacía demográfica ou legal da poboación xudía. Para iso tarde ou cedo tería que levar a cabo unha nova limpeza étnica como a do 1948 -admitida como tal por historiadores israelís como Benny Morris ou Ilan Pappé- ou practicar a segregación étnica legalizada, é dicir, o apartheid. Doutro xeito, Israel non podería existir como Estado xudeu, senón como un Estado realmente democrático e integrador, onde haxa cabida real para a poboación palestina.
Se un futuro Estado palestino vai ter as súas fronteiras e o seu espazo áereo controlados por Israel, se vai ser un territorio inconexo, desconectado e interrompido polos asentamentos xudeus, se vai estar exposto ao bloqueo comercial e ao control israelí, a esixencia dun Estado binacional será unha obrigación para alcanzar a paz. A defensa dese modelo esixiría que Israel puxese fin á súa vontade discriminatoria como Estado xudeu de maioría xudía disposto a non admitir o crecemento doutras comunidades étnicas ou relixiosas dentro das súas fronteiras. Sexa cal for o camiño que se escolla, a paz é posible.
Outro Israel é posible: un Israel que aposte polo fin da ocupación e da exclusión do pobo palestino. Pode resultar inconcibible, pero lembremos que unha Sudáfrica sen apartheid tamén parecía imposible hai uns anos
Hai decenas de solucións e propostas encima da mesa. Pero falta a vontade para aceptalas. Como me dixo nunha ocasión Rami Elhanan, israelí integrante da Asociación Parent´s Circle e que, a pesar de perder á súa filla nun atentado suicida aposta pola defensa dos dereitos dos palestinos, “Israel só aceptará subscribir un pacto de paz cando se dea conta de que o prezo de non ter paz é máis alto que o de tela”.
Para que iso ocorra é fundamental a presión da comunidade internacional a través dos gobernos e da sociedade civil. Unha presión que obrigue a Israel a valorar se realmente interésalle condenar a árabes e xudeus a ser vítimas dunha situación política. Outro Israel é posible: un Israel que aposte polo fin da ocupación e da exclusión do pobo palestino. Pode resultar inconcibible, pero lembremos que unha Sudáfrica sen apartheid tamén parecía imposible hai uns anos.
