"¡¡Sta finendo una epoca.. e non lo vogliono capire!!", berra Beppe Grillo. Ante o público só fala a berros, actuando. En privado non, pero non todos o saben. "Está a terminar unha época e non o queren entender. Comeron unha xeración, un país enteiro, e infravalórannos". O dano ás persoas e ás estruturas é único na historia democrática deste país e o resultado electoral tamén pode ser único.
O Movimento 5 Stelle non se conforma cun bo resultado electoral. Grillo quéreo todo. "Queremos que a sociedade cambie. Queremos unha revolución cultural. O resto son discusións ridículas. Non se dan conta do que esta sucedendo, está a suceder unha hiperdemocracia, da que saberemos moito máis dentro de tres ou catro anos".
"Está a terminar unha época e non o queren entender. Comeron unha xeración, un país enteiro, e infravalórannos"
Grillo quere entrar no Parlamento e simplificar os borradores de leis e orzamentos até o punto de que calquera cidadán poida lelos e mesmo comprender que detrás dun recorte á escola está a compra de dous submarinos nucleares, por dicir algo. Grillo non é un cómico como din, é un desinfectante.
E ten "unha idea de civilización diferente: os cidadáns son os que introducirán esta nova experiencia dentro das institucións". A ferramenta base é o online e a rotación (ninguén permanece máis de dous mandatos, deixa o seu posto e volve ao principio da cola), e isto é a base da política da transparencia. "Son un facilitador dos elementos obtusos que fan inaccesible a política ao cidadán medio. Desa estratexia que non permite que os cidadáns entendan para así poder sometelos. A antipolitica xa non é a dos que nos opoñemos".
20 anos en campaña
Para Grillo, este é o camiño de reconstrución dunha identidade comunitaria. Para moitos estas eleccións non son as definitivas, senón un paréntese antes do pleno acceso ás institucións que chegará coas seguintes
Lembra a Beethoven pola súa leonina cabeleira e ao Papa dimitido polo seu uniforme branco nuclear e bufanda a xogo que son look de fin de campaña. Unha campaña electoral que dura xa mais de 20 anos desde que Grillo abrazase publicamente a intelectualidade internacional antiglobalización e levase a súa cota, en clave de histrionismo e humor, ao Bell Paese para subila ao escenario.
Ao principio, eran escenarios de locais moi pequenos, ata que se volveu moi contestado pero cada vez máis aplaudido, acompañado e secundado por un publico primeiro curioso e logo convencido. Na ultima década desde un púlpito grazas ao cal os italianos, alleos por idade e descoñecemento, ían facéndose unha cultura sobre as inadmisibles practicas da economía e a política neoliberal propia e allea.
Cando se fala do seu movemento dise que se nota que non fan política por diñeiro senón por paixón. "A nova forma de ver o mundo" de Grillo non é un invento novo pero a el e ao seu protagonismo mediático-simpático débese a posta en evidencia dun voluntariado e un espírito cívico italiano, antes dormente, que foi capaz de combater o medo co que certas entidades e partidos, á vez que en España, trasladaran as súas culpas á cidadanía.
Para Grillo, este é o camiño de reconstrución dunha identidade comunitaria. Para moitos estas eleccións non son as definitivas, senón un paréntese antes do pleno acceso ás institucións que chegará coas seguintes. Mentres tanto internet é a plataforma desde a que tece esa comunidade: 160.000 visitas diarias confírmano entre os primeiros blogs en lingua italiana. O vello comediante soubo velo antes que ninguén e non existe personaxe publico italiano que teña o seu poder de convocatoria dixital. Escribe, conmove e convoca.
A hiperdemocracia
A democracia presentóusenos como un espazo reverente e distante, e que se faga accesible ás persoas non é unha banalidade. O noso máximo instrumento democrático, o referendo, foi absolutamente pervertido polos políticos en Italia
Para Marco dei Gregorio, director da primeira televisión dixital de Milan, C6 Milano, "este non é un movemento antisistema coma nos 70. Éo pero paradoxalmente é hiperdemocrático e por iso cabemos todos. A democracia presentóusenos como un espazo reverente e distante, e que se faga accesible ás persoas non é unha banalidade. O noso máximo instrumento democrático, o referendo, foi absolutamente pervertido polos políticos en Italia pois, ao ser válido só cunha participación de dous terzos, é impracticable. E doutra banda o Movemento 5S nace o 8 de setembro de 2007 porque nun só día 350.000 firmas congréganse sobre unha reclamación xenuína de xustiza popular on-line do Movemento (cun non aos políticos condenados en Parlamento) e a indignación acéndese co desprezo das institucións que reciben a proposta e métena nun caixón. Foi un nacemento indignado pero así se forxa a adhesión popular a Grillo".
"Non se cre en Grillo ao cento por cento, ou é moi simpático, ou excesivo ou vulgar", continúa Dei Gregorio. "Coñezo a unha nena que chora cando sae en televisión polo aventado e ruidoso que é (Grillo chámao a súa "característica": o falso iracundo que chega ao colmo da rabia e cunha broma desmonta a tensión... pero a nena non o sabe). Non é popular. Pero hai tal desexo de cambio e de impor limites ás fraudes. Creo que o movemento manterá tal distancia que nin sequera vai situarse como oposición tradicional. Caracterízalles a pureza máis que a experiencia e a súa tendencia é revolucionaria. En calquera caso, é un proceso extraordinario porque sen diñeiro, sen medios de comunicación de masas, quen podía dicir que en poucos anos isto fóra converterse no segundo movemento do país?"
Para Rosario Marena, "unha das cousas máis belas das prazas de Grilo é a ausencia de bandeiras. Só hai persoas!"
Para Rosario Marena, "unha das cousas máis belas das prazas de Grilo é a ausencia de bandeiras. Só hai persoas!". Nos mitins do partido do Cinco Estrelas, non adoita haber bandeiras porque non se financia o merchandising. E debedores como son da actitude de reciclar, é obvio dicir que canto menos leven á praza menos mancharán a súa conciencia.
Populista e popular
Asinaron unha devolución ao Estado dos 100 millóns de euros que lles corresponde pola campaña electoral unha vez finalizada, porque o consideran unha fraude á nación, o que lles levou a levantar bochas en todo o sector
Pero Grillo gusta moito ou non gusta nada. E na forma de non gustar defínense os seus adversarios e non votantes. A esquerda di que é como Berlusconi e Berlusconi anuncia que fixo unha enquisa e descubriu" que a maioría dos seus votantes son de esquerdas. De feito, o gran mérito de Grillo é acaparar precisamente o inesperado voto de dereita.
Chámano populista “porque se adapta ao contexto social que atopa" . Ninguén inventou aínda o termo 'orgánico' para definir un movemento que non impón unha ideolóxica unidireccional, nin estruturas piramidais e pode tratar concellos, rexións ou capitais coa cintura que un programa ou partido á antiga non permitiría.
Aínda que os obxectivos son sempre os mesmos, vistos por separado parecese un facer caótico ou improvisado, pero o líder non-candidato leva 25 anos predicando o mesmo e hoxe acompáñase de persoas de todo o país que o secundan en propostas concretas que se aplican dunha aldea a unha ponte ou á recuperación de emprego.
Non buscan manter as prerrogativas dos seus predecesores. Asinaron unha devolución ao Estado dos 100 millóns de euros que lles corresponde pola campaña electoral unha vez finalizada, porque o consideran unha fraude á nación, o que lles levou a levantar bochas en todo o sector. E nese balbordo chegaron a tachar a Grillo de nazi-comunista. Aínda que o único que o exaspera, pola ignorancia que leva, é que o tachen de ser "a antipolitica" porque, como ben di, non hai apenas nada na vida dun ser humano, ningún acto, que non o sexa. E máis hoxe.
En toda a campaña Grillo non quixo falar de porcentaxes de voto, no sentido de que cre que esa é unha forma de encasillar a acción do movemento que non se corresponde co seu proxecto de cambio. "Aquí vai cambiar todo. Non é unha cuestión de números, cifras ou partidos. Nós estámolo cambiando todo. Que o entendan por favor".
Moitos de raíz burguesa, máis experimentados na comodidade urbana que nunha cultura forxada nos Foros Sociais Mundiais ou a Porta do Sol, non o entenden e volven chamalo "populista"
Moitos de raíz burguesa, máis experimentados na comodidade urbana que nunha cultura forxada nos Foros Sociais Mundiais ou a Porta do Sol, non o entenden e volven chamalo populista, unha ladaíña que se volveu moi 'popular' e é a besta negra da súa imaxe. Para a dereita mediática, é directamente un "demagogo perigoso". Cousa da que obviamente Grillo ri.
O homicidio
Máis duro é para el responder á pregunta obrigada de todo entrevistador sobre a razón pola que non é candidato, e Grilo non o é por ser declarado culpable de homicidio involuntario dunha familia de amigos formada por unha parella e un neno cando el estaba ao volante e tiveron un accidente de trafico hai máis de dez anos. "Non hai día que non o lembre", di o actor.
Este é o movemento do "Io Voglio" (do Eu Quero), é dicir cidadáns que deciden o que eles queren, onde e como o queren, sexa un parque, quitar unha incineradora, que a auga sexa pública e a que custo... Unha democracia participativa á italiana
Pero en todo caso non tentou nunca que lle devolvan os seus dereitos civís para ser candidato pois non cre que o movemento teña que ter un líder político, unha cara, coma outros movementos da historia italiana e mundial. Para Grilo, este é o movemento do "Io Voglio" (do Eu Quero), é dicir cidadáns que deciden o que eles queren, onde e como o queren, sexa un parque, quitar unha incineradora, que a auga sexa pública e a que custo... Unha democracia participativa á italiana.
"Non queremos danar as empresas pero onde entramos nós, certos bussiness acábanse, termina a incineradora e empeza a separación de lixos, pero sen medias tintas, non hai negociacións". Para Grillo, os novos empregos están en internet, nas enerxías alternativas e as redes de consumidores, pero en economías a media escala sobre todo.
Renuncia á televisión
É norma da casa -por desexo expreso de Grillo- que a súa xente non vaia aos estudios televisivos de debates
É norma da casa -por desexo expreso de Grillo- que a súa xente non vaia aos estudios televisivos de debates. Ao traballar 20 anos en televisión e ser experto coñecedor da manipulación á que se somete quen quere aparecer nela, o movemento e el decidiron excluír os grandes medios da campaña e da súa comunicación. "O noso medio é a nosa web e alí esta todo o que nos representa e nas canles de intercambio temos grandes expertos e autores, mesmo Premios Nobel con quen chatear nela".
Grillo déixase entrevistar por espontáneos pero non accede ás televisións por ser parte do sistema, mesmo rexeitou o que máis o favorecería: un debate preelectoral. Leva 10 anos dicindo que Internet tería que ser gratuíto e accesible para todos (unha do cinco estrelas do logo do M5S representa este dereito).
A moitos lles resulta paradoxal que a un líder que fai propostas laborais como baixar a 12 a 1 a diferenza salarial entre traballadores e directivos, ou medidas financeiras do calibre de nacionalizar os bancos con dificultades, ou iniciativas contra a corrupción, os recortes da Unión Europea, a privatización da educación, da auga ou da saúde, siga sendo tachado de "disperso".
Resulta paradoxal que a un líder que fai propostas laborais como baixar a 12 a 1 a diferenza salarial entre traballadores e directivos, ou medidas financeiras do calibre de nacionalizar os bancos con dificultades siga sendo tachado de "disperso"
Grillo non ten un status que non sexa a comedia e tampouco representa o clásico italiano de zapatos marróns con traxe azul mariño que impacta no mundo. Non estivo nunca entre as clases podentes e por iso o último que se di del é que é "vulgar". Na ecuación home+italiano, Beppe non queda entre os elegantes, aínda que si entre os visionarios e como el mesmo di todo isto está a cambiar. Talvez moi pronto non quede moito da industria da moda e si da agricultura ecolóxica, onde Beppe queda como peixe na auga e o señor de zapatos de salón un pouco apertado.
'Slow life'
"Slow life e slow food. O futuro é lento e lixeiro", di o cómico xenovés. Un político contemporáneo que vai consultar a Joseph Stiglitz sobre traballo e a Mohamed Yunus sobre banca e microcrédito non pode estar equivocado. Vulgar pode, pero errado non.
Non cre que o crecemento traia traballo, cre en desacelerar os proxectos de alta velocidade e potenciar os produtos de quilómetro cero, no transporte eléctrico e na permacultura
Cando lle preguntan por receitas milagrosas para saír xa da crise, di que el a iso non se apunta porque ten claro que o crecemento polo crecemento só deixa un 1% da riqueza nas mans da sociedade e o 99% nas contas correntes duns poucos. Non cre que o crecemento traia traballo, cre en desacelerar os proxectos de alta velocidade e potenciar os produtos de quilómetro cero, no transporte eléctrico e na permacultura.
Pero para intervir de emerxencia -"porque isto é unha emerxencia"-, o home inelegante abordaría estas prioridades. Quitaría os partidos porque son fonte de corrupción. Quitaría o financiamento electoral dos partidos. Quitaría os soldos dobres e vitalicios aos políticos. Uniría a Administración de pobos de menos de 5.000 habitantes: Non deixaría ningunha pensión superior aos 3.000 euros. Fundaría un banco estatal. Internet libre e gratuíto sempre, como dereito de nacemento porque del depende o coñecemento de todos e a transparencia do Goberno da nación agora en mans de todos.
As súas cinco estrelas corresponden aos eixos do seu programa: auga pública, mobilidade sustentable, desenvolvemento, conectividade/wifi libre e medio ambiente
As súas cinco estrelas corresponden aos eixos do seu programa: auga pública, mobilidade sustentable, desenvolvemento, conectividade/wifi libre e medio ambiente.
En Sicilia, onde o movemento ten maioría, baixáronse o soldo un 50% para poder dar microcréditos ás empresas: "Pero até hoxe os alcaldes eran administradores delegados que compran accións en bolsa, o público faise de xestión privada e o privado queda co diñeiro publico. O Estado perdeuse a si mesmo, entramos nunha guerra contra Mali polo uranio francés, nós que temos unha marabillosa Constitución que di que non podemos entrar en guerra, así que imos a 'misións de paz' cos franceses e cambiamos as palabras e os conceptos a conveniencia".
E tamén fala de xuízos públicos con cidadáns por sorteo que decidirán que traballos sociais farán os que roubaron ao seu país. E non será por vía de maxistratura onde para el unha vez máis a clase dirixente acabaría cun acordo satisfactorio e marcharían de vacacións ao trópico. "Trataríase de que devolvesen a diferenza entre o que se lles entregou e o que era seu. O que non está roubárono". Grillo confía en recuperar outro tanto en evasións fiscais, en pórlle teito ás pensións mais altas.
Autoritarismo
No logo do M5S hai unha páxina web, a de Grilo, o que confunde cun aceno de propiedade que entronca co último dos seus pecados capitais: o autoritarismo
No logo do M5S hai unha páxina web, a de Grilo, o que confunde cun aceno de propiedade que entronca co último dos seus pecados capitais: o autoritarismo. E é, di, unha garantía para o movemento, porque non é o seu nome, senón o seu garante. A garantía de que supervisa que os novos adscritos non teñan antecedentes penais nin conflitos fiscais, sexan italianos e residan en Italia, paguen os impostos alí e non pertenzan a outro partido.
Esta actitude xera desconfianza e inquietude pois parece unha operación de control dun movemento que di non controlar. Di non controlar os cabezas de lista nin os designados a postos de relevancia. E con todo pequenas revoltas e escisións de 'i grillini' (ou pequenos Grillo, ou os griliños, como a competencia os chama) sucederon, o que os seus adversarios utilizan para demostrar a fraxilidade do movemento e a man dura, talvez mussoliniana, talvez berlusconiana, do seu non-líder.
Grillo insiste nunha democracia sen partidos porque no propio nacemento dun partido chega a corrupción. "Somos os príncipes da corrupción, exportamos a mafia, o bunga-bunga, o fascismo. Quero pensar que poida haber unha hiperdemocracia en cuxo centro só haxa cidadáns que votan. Cando as ideas son as adecuadas, non fai falta dereita nin esquerda".
"Somos os príncipes da corrupción, exportamos a mafia, o bunga-bunga, o fascismo. Quero pensar que poida haber unha hiperdemocracia en cuxo centro só haxa cidadáns que votan"
Escoitar a Grilo permite observar baixo outro prisma a maltreita cultura contemporánea que, sexa como sexa, permitiu que nun home da idade de Grillo se poidan conxugar saberes e sensibilidades impropias dun home político e económico da súa xeración. "Pero é que á fin e ao cabo a política está detrás das cousas máis inocentes e a oikos-nomos, a economía, é das máis sinxelas. Por iso que un litro de leite Nestlé en po custe catro euros e un de leite de nai non valla nada non é economía. E que un iogur estea a dar voltas polo mundo un ano antes de chegar á túa boca é un contratempo ideolóxico".
Non é só que os líderes dos partidos de antes non o dixeran. Non o sabían.
