A semana pasada tiven a sorte de acompañar á pontevedresa Vicky Estévez na presentación do seu primeiro traballo literario, Cartas de amor a un hijo que no me ama. Estévez presenta con gran acerto a vivencia dunha nai á que o seu fillo retirou a palabra e a presenza
A semana pasada tiven a sorte de acompañar á pontevedresa Vicky Estévez na presentación do seu primeiro traballo literario, Cartas de amor a un hijo que no me ama. Da calidade do libro, da súa prosa lírica contundente, da alfaia que creou Ana Seoane na maqueta e ilustración, xa falei no encontro. Mais desde entón non fun quen de deixar de matinar acerca do leit motiv do texto. Estévez presenta con gran acerto a vivencia dunha nai á que o seu fillo retirou a palabra e a presenza. Escribe desde a sensibilidade, desde o talento narrativo e tamén desde o pensamento diverxente, o feminismo e a valentía, traendo á luz pública un tabú, a familia, acerca do que apenas pasou, ata o de agora, este noso movemento de transformación.
Na presentación, a autora enunciou unha idea que estourou no meu maxín. Se a sociedade entende que é normal que unha parella remate, e tendo en conta que a parella é alguén escollido, por que tanto balbordo cando é unha relación familiar a que é rachada? “A familia é un accidente”, sentenciou. Non tiven máis alternativa que asentir.
A forza de matinar dei en lembrar unha historia que esquecera nunha carpeta do meu disco duro mental. É a dunha parella divorciada con custodia compartida que vivía en Vigo. A ela ofrecéranlle un traballo de luns a venres en Valladolid. Acordaran que as crianzas ficarían en Vigo co pai e que ela as vería no tempo libre, sempre que puidese. Pasados os tres meses do contrato de proba, a empresa non quedou con ela. A razón foi que descubriran que deixara ás súas crías en Vigo e iso “lles dicía” dela que non era responsable. Na mesma empresa na que moitos pais pasaban a semana a centos de quilómetros da casa onde estaban os fillos e fillas ao coidado das nais, nanis ou avoas.
Unha muller que non cría a quen pare é unha “mala muller”. Unha muller á que as súas crías non recoñecen ou queren ou falan, é una “mala muller”. Una muller que non quere á familia que lle tocou co nacemento propio, é unha “mala muller”. Unha muller que non “se sacrifica” pola familia, é unha “mala muller”. Iso di o modelado patriarcal
Unha muller que non cría a quen pare é unha “mala muller”. Unha muller á que as súas crías non recoñecen ou queren ou falan, é una “mala muller”. Una muller que non quere á familia que lle tocou co nacemento propio, é unha “mala muller”. Unha muller que non “se sacrifica” pola familia, é unha “mala muller”. Iso di o modelado patriarcal. E nós, todas e todos, aínda non ousamos cuestionar en serio esta norma.
Na última década fixemos un traballo fondo na vindicación da maternidade, dos coidados e do dereito ao apego. Porén, non localizo espazos ou textos no feminismo non liberal onde se reflexione acerca do desapego, a escolla de non coidar ou a definición da non maternidade (a cal aínda só é posible enunciar mediante oposición). O movemento das Malas madres achegouse timidamente mais desde o liberal, impregnado de trampas capitalistas e superficialidade. Como moito, segundo esta liña ser mala nai viría consistindo en ter vida social e/ou profesional propia.
A familia é un accidente, si. Podemos escoller as amizades e sermos escollidas por elas. O mesmo cos amores. Incluso nas vocacións e profesións, escollemos. A nai, o pai, as irmás, os irmáns, avoas e avós, tías, tíos... veñen dados. E non sempre nos van caer ben
A familia é un accidente, si. Podemos escoller as amizades e sermos escollidas por elas. O mesmo cos amores. Incluso nas vocacións e profesións, escollemos. A nai, o pai, as irmás, os irmáns, avoas e avós, tías, tíos... veñen dados. E non sempre nos van caer ben. En moitos casos, nin sequera nos quererán ou as quereremos. Mais iso non se pode dicir. É un gran tabú. A reacción inicial e principal será a censura. Con sorte, recibiremos un “xa o amañaredes”. Non contaremos os motivos, porque falar mal da familia está mal visto e sitúa a quen o fai baixo sospeita.
A nosa cultura segue sen concibir que as fendas familiares mancan terriblemente, traumatizan, bloquean, son de cote mananciais perpetuos de infelicidade e dor. Que é nos fogares e grupos familiares onde se produce a maior parte das violacións e o trato violento, físico e psicolóxico.
O dicionario non axuda. Empregamos irmá e irmandade para adxectivar relacións non biolóxicas fondas. Dicir que alguén é para outra persoa coma unha nai ou un pai é un enorme afago. Mesmo se quen o di recibiu violencia do pai propio (porque hai altísimas probabilidades de que este dato fique oculto para sempre).
O mandato do amor á familia está sen revisar. É unha obriga patriarcal que impón a ambos sexos querer e coidar a aquelas persoas ás que nos une a bioloxía. A que di que debemos permanecer e sufrir o maltrato, ou simplemente aturar a alguén que nos cae fatal, polo único motivo de que é “familia”. Vicky Estévez lanzou a primeira luva para que comecemos a cuestionalo. Eu, desde esta tribuna, agradézollo, porque o asunto vai sendo urxente.
