Un escritor non é máis necesario que Paco, un fontaneiro indiscutible da comarca. Había que regular un grifo e Paco entrou pola casa. “Xa vin no periódico que es escritor. Non todos os días coñece un a un escritor”, dixo. “Bueno…” -contestei con esa sensación inevitable de sentirme un impostor”- “Pero diso non se vive, Paco”, sincereime. “Mais é bo ter outras cousas. Eu, ademais de fontaneiro, teño unha máquina perforadora. O mesmo che perforo un muro, que unha tubería. Tamén instalo portais”. O autobombo de Paco, igual de excesivo que o dun autor con libro novo, confirma que ningún escritor é máis importante ca el, nin a literatura na que sobrevive, infalible.
Na literatura galega hai moito idiota, pero non menos que entre os visitantes dun velatorio ou na sesión de aquagym da piscina municipal. A literatura galega non é unha cova inhumana. Hai xentío e ule a suor. Non é máxica. Nin épica. Nin sequera loce o til do que presumen as esdrúxulas. En realidade, asemella a todas as literaturas. Á de Luxemburgo, por exemplo; ou mesmo á de Malta con, seguro, tanto idiota dentro.
A literatura galega é un colectivo normal, coa súa xerarquía eclesiástica; con pans, peixes e hostias circulares. Con mandorlas místicas sobre os escritores mortos transformados en guías. Temos renglóns mediocres e editores optimistas. Críticos neutrais e intentos autonómicos de “boyero”. Trolls, fakes e ANPAS indignadas. Igual que en Lituania, estou convencido.
Na literatura galega hai moito idiota, pero non menos que entre os visitantes dun velatorio ou na sesión de aquagym da piscina municipal. É un colectivo normal, coa súa xerarquía eclesiástica; con pans, peixes e hostias circulares
Ultimamente, antes de presentar un libro, se noto ao público apático, arranco o acto pedíndolles que me interrompan para preguntarme o que queiran. “Tamén que escritor ou escritora galegos me caen mal”, suxírolles. Rin crendo que o digo en broma e conectamos. Ao final, sempre hai alguén que ergue a man e fai esa pregunta. Eu contesto para provocar: “Castelao”. Ademais, Castelao non ten Twitter. De seguro que este mecanismo úsao unha autora de Liechtenstein moi querida pola cultura do seu minúsculo país.
Na nosa literatura hai cervexa e unlikes. Exceso de autopromoción para tentar sobrevivir incluso cando os zapatos pesan máis que as zancadas. Hai sobrecarga –nos catálogos editoriais e nos músculos- pero, aínda así, deixamos un regueiro de confeti cando abandonamos unha libraría, bendita e acolledora, logo de asinar un par de libros. Na literatura galega hai, incluso, folleteo, como en calquera ambiente literario da República das Seychelles.
Kathy Jetnil-Kijiner é unha poeta nada nas Illas Marshall. A escritora e, por certo, recoñecida activista do cambio climático, afirmou algo que non consigo distinguir se é reflexión ou verso: “Estamos tratando de cambiar toda paisaxe física da nosa illa para non quedar por riba do nivel da auga”. É obvio que falaba de Galicia, como illa, e do seu sistema literario. Porque, ao final, os territorios mínimos, coas súas literaturas diminutas, están interconectados polos nervios que agroman xusto antes de facer forza para sobrevivir.
A literatura galega é defectuosa e igual de menos importante que o resto de literaturas. Como a de Mónaco ou a das Maldivas. Pero un día caerá aquí o Premio Nobel e haberá quen asegure, nalgunha parroquia de África, que sempre leu en galego a ese autor ou autora, a priori, insignificante.
