Caro diario; perdoa hoxe a miña incontinencia verbal, mais teño unha cogorza coma un piano de cola.
¿Sabes?, gosto de cruzar, de vez en cando, esa fronteira imaxinaria –como toda fronteira- que hai entre Galicia e Portugal. Ao fin e ao cabo, ¿qué é unha fronteira senon mero funcionalismo administrativo?, ¿qué é esa palabra senon unha ilusión tracexada sobre a inabarcábel diversidade da xeografía humana?.
Xa se sabe: só se ama, só se valora o que se coñece. E a min, este paisiño, segue a parecerme un puto misterio. Ergo, non podo amalo
Manda truco. Abres os ollos, deixas de lado os teus minúsculos problemas e ves que aí fóra, lonxe, moi lonxe do enxordecedor ruido e do estrés acumulado no centro das nosas cosmópoles modernas, existe outro mundo. Sería bo que a moitos dos nosos eminentísimos economistas, obsesionados polo crecemento a toda costa, lles desen tamén unhas clases de zooloxía, botánica e ecoloxía. Xa se sabe: só se ama, só se valora o que se coñece. E a min, este paisiño, segue a parecerme un puto misterio. Ergo, non podo amalo.
Fronteira; reflexiono sobre o sentido desta palabra e collo o meu mapamundi de peto. Boto un ollo ás fronteiras do continente Africano. Fronteiras cuadriculadas, tracexadas coa inquisitorial e matemática mirada dun racionalismo e un interese mercantilista levado até o extremo da máis exasperante frialdade. Fronteiras deseñadas polos cartógrafos lacaios da Europa colonial. Fronteiras deseñadas con espírito de mercader, nas que o reparto do botín colonial estaba – e está – por riba da conservación da diversidade socio-cultural e biolóxica. Por riba, tamén, da satisfacción das necesidades básicas, radicais e primarias da súa xeografía humana.
Gardo de novo o mapa na mochila. Bosquexo un sorriso. Non me apetece pensar. Nestes momentos son un ser que se sinte tódolos seres do mundo. Ás veces mesmo me parece liberadora a idea de contemplar o drama deste tolo teatro chamado vida co estoicismo dolorido dos que non queremos perder, nin a cabeza por sentírmonos demasiado afectados, nin a sensibilidade por pretender querer comprendelo todo. Ás veces, sí, paréceme un puto milagre laico seguir con vida, sí, ¿porqué non? : ao fin e ao cabo, é unha milagre gañar un sprint pola vida a millons de espermatozoides o mesmo día en que as dúas persoas que me alimentaron e ensinaron a utilizar a linguaxe desexaron recíprocamente os seus corpos na parte de atrás dun seiscentos.
E eu pregúntome por que rín de min cando afirmo que xamais fun consciente de estar a falar o idioma do colonizado cando parolo en galego, e por que rin de min, tamén, cando afirmo que xamais fun consciente de estar a falar o idioma do colonizador cando falo en castelán
Apetéceme reconstruirme aínda máis por dentro, así que, ¡alehop!, voume mergullar cara adentro, cara adentro, antes de sair de novo cara afora : segundo os esquemas mentais dalgún super-galego -¡todavía hai tantos neste paisiño!-, meu pai legoume o idioma do colonizador : o castelán. Miña nai, pola contra, legoume o idioma do colonizado : o galego que se falaba nas xa – case - desaparecidas pequenas vilas, parroquias e aldeas campesiñas daquela, e que miña nai conservou – máis que o meu pai - no máis fondo da súa pel antes de emigrarmos a Suíza. E eu pregúntome, centos de miles de veces, que por que se ríen de min cando afirmo que xamais fun consciente de estar a falar o idioma do colonizado cando parolo en galego, e porqué se ríen de min, tamén, cando afirmo que xamais fun consciente de estar a falar o idioma do colonizador cando falo en castelán. É coma se me esixisen que trocase a miña memoria persoal para adaptala a un meta-relato político total, para facer encaixar a miña historia de vida persoal a unha ideoloxía, en troques de deixar que sexa a propia vida, as lecturas, as conversas, as relacions de amizade.. etc… a que me vaia descubrindo por qué vieiros vai camiñando a voz que latexa dentro dun.
Non sei se é tan difícil entender que a meirande parte dos emigrantes que emigramos por pura necesidade, país e fillos, non temos memoria política nin unha ampla e auténtica –sic- formación galeguista
Non sei se é tan difícil entender que a meirande parte dos emigrantes que emigramos por pura necesidade, país e fillos, non temos memoria política nin unha ampla e auténtica –sic- formación galeguista . Non sei se me están a tomar o pelo en Madrid, en Santiago ou en Bruxelas. Pode, quen sabe, que a vida consista básicamente niso, nunha cómica tomadura de pelo, porque os que nunca tivemos, antes, nin queremos, agora, a oportunidade de ser a vangarda da historia de ningún país, e os que sinxelamente sufrimos os bandazos dos procesos modernizadores dun Franquismo que exportaba man de obra e dun capitalismo que segue a facer o mesmo con nós, coas xentes de Galicia e do resto do mundo, non temos outro futuro que o presente inmediato, o búscate-a-vida e as gañas de vivir decentemente.
A miña vida. A miña memoria, non é a vida e a memoria dos meus pais e avós. A súa memoria e a súa vida é un starting point para comezar a orientarnos e construir o noso proxecto de vida. Ou aprendemos a reconstruir a nosa cartografía cultural sen contar aos nosos fillos historias de bos colonizados contra malos colonizadores, revestindo ese relato cun clash culture opositivo que esencializa e interioriza, aquí, en Galicia, os mesmos esquemas cognitivos e afectivos do máis rancio e pútrido nacional-catolicismo hispánico, ou seguiremos sendo un país de paletos provincians resentidos e fechados en sí mesmos.
Acepto en min as dúas linguas e os dous universos culturais. Plenamente. Integralmente
Acepto en min as dúas linguas e os dous universos culturais. Plenamente. Integralmente. Quero camiñar cara ese horizonte e logo comezar a parir pólas de cores diferentes. Teño en conta que podo atopar testimonios de barbarie entre os productores de odio galegófonos e lusófonos, e viceversa, máis ou menos xuntiños ou máis ou menos separados. Totalmente xuntiños ou totalmente separados – dios nos guarde de tales atrocidades, sancho!-. Teño en conta que tamén podo atopar testimonios de barbarie entre os productores de odio hispanófonos. Teño en conta, en definitiva, que o único que teño que facer para atopar testimonios de barbarie é, curiosa paradoxa, penetrar nun universo lingüístico e cultural descoñecido e alleo e comezar a abanear o diálogo e a memoria partillada das persoas de carne e oso que constrúen e habitan ese universo.
Así que, ben, poderá parecer unha romántica –sic- horterada o que para min - e creo que para moitas máis persoas - non deixa de ser un necesario exercicio de ecoloxía cultural e lingüística, mais eu creo profundamente na unidade do xénero humano, unha unidade que contén a máis profunda diversidade, e que para percibila só fai falla estimular tres capacidades : a curiosidade, a receptividade e a apertura ao descoñecido. Non temos tempo para entender a diversidade que subxaz baixo esa intuición da unidade do ser en tanto que essere humano en relación co medio porque, sinxelamente, as nosas academias de ciencias sociais e antropoloxía están máis ocupadas en reforzar as relacions e os discursos de dominación cultural tradicionalmente existentes que en descodificar e traducir dun xeito integral, holístico ás linguas e culturas que sufren esas relacions de dominación : mais de un super-galego/a sorprenderíase de que as relacions de dominación-subalternidade entre a hispanofonía e a lusofonía intercámbianse os papeis fóra da península Ibérica, e sorprenderíase tamén das múltiples relacions de dominación-subalternidade que se materializan no endo-grupo da comunidade lusófona e hispanófona entre suxeitos que partillan a mesma comunidade imaxinada e falan a mesma lingua.
Eu só creo na vida, non no dereito á vida do que fala a universalísima igrexa católica, non, senon no dereito a querer vivir ao xeito dun sen pisar a ninguén
O problema, xa se sabe, non é imaxinar comunidades, como alguns realistas critican dende o seu omnisapientísimo senso común que logo vai na procura da razón de Estado para desenmascarar á besta que levan dentro. Non : o problema é que os soños da imaxinación, como os da razón, tamén crean monstros, e que ademais, eses soños, teñen operatividade e intencionalidade política, chegando a facer da convivencia cotiá unha irracional monstruosidade. Así pois, ¿porqué non deixamos aos demais en paz sentíndose parte da comunidade de amigos do Yeti vermello se en nome do Yeti Vermello non fan dano a ninguén nin rouban diñeiro público?
Eu só creo na vida, non no dereito á vida do que fala a universalísima igrexa católica, non, senon no dereito a querer vivir ao xeito dun sen pisar a ninguén. Ao fin e ao cabo, entre tanta miseria, a vida segue sendo unha dolorosa delicia, a vida é unha puta vella con varices nas pernas que se xustifica por sí mesma e a sí mesma. A vida é a anguriosa responsabilidade de ter que ir inventando o teu camiño. A vida é unha loucura e unha incertidume. A vida é indiferente ás queixas de quen se sente o centro dun descoñecidísimo universo e dunha máis que improbable creación divina. Á vida interésalle ben pouco a túa soedade. A vida é ese absurdo e atávico desexo de permanencia no cambio continuo. A vida é ese puto acordeón que abanea entre azar e necesidade. A vida é o milagre de seguir vivo. A vida é un proceso continuo de cicatrización das feridas ancoradas na memoria. A vida como renacemento continuo de non-sei-qué cara non-sei-onde. A vida, e só a vida, nas súas manifestacions : no odio, na envexa, na perplexidade, na loucura, na alegría…. A vida como intransixencia perante a indiferenza ante o querer vivir. A vida como curiosidade constante. A vida como un constante estar-alerta nos infindos xiros do azar. A vida como irreverente alegoría contra a morte en vida. A vida como incerteza e como posibilidade de emerxencia do novo.
A vida. ¡Qué sei eu qué cousa exclusiva -sic- é a vida!. Preguntádello ás pedras, a ver qué vos responden.
