É a fin dun mundo: necesitamos unha renda básica de corentena

CC-BY-SA Praza Pública

Escribimos recentemente artigos xornalísticos que explicaron as consecuencias que vai ter, que xa está a ter, esta nova pandemia causada polo virus denominado COVID-19.

O obxectivo deste artigo é analizar brevemente as medidas adoptadas ata o de agora polo Goberno español e, á luz da súa insuficiencia e complexidade, propoñer a implantación dunha renda básica incondicional, unha renda básica de corentena, como inxeniosamente foi chamada xa por distintos autoras e autores. Cando a Comisión Europea viuse obrigada a propoñer ao Consello Europeo a suspensión de facto das regras do Pacto de Estabilidade e Crecemento e este o aceptou, é que a situación é extraordinaria. E posteriormente, aínda que no medio dunha tormenta política pola oposición dos países da chamada “liga hanseática” (Alemaña, Austria, Finlandia, Estonia, Holanda), están a discutirse medidas ata o de agora impensables, como pode ser a emisión de bonos que permitan mutualizar a débeda e os riscos dos países ou, como alternativa, a posibilidade de que o Mecanismo Europeo de Estabilidade (coñecido como MEDE) conceda préstamos aos países reducindo substancialmente a condicionalidade, en particular a adopción de medidas de axuste económico e fiscal, é dicir, de austeridade.

Dada a catastrófica situación que se nos veu encima, humana e económica, especialmente gravosa para as persoas sen protección, asalariados, pequenos empresarios e autónomos, agravada polas medidas de illamento adoptadas coa declaración do estado de alarma o 14 de marzo e prorrogado de momento ata o 26 de abril, o goberno do Reino de España publicou ata o momento nada menos que seis Reais Decreto-Lei: o 6/2020, do 10 de marzo; o 7/2020, do 12 de marzo; e o 8/2020, do 17 de marzo; o 9/2020 do 27 de marzo, o 10/2020, do 29 de marzo; e o 11/2020, do 31 de marzo. Fagamos un breve repaso das medidas adoptadas, en particular daquelas que teñen un custo e impacto económico.

O Real Decreto-Lei 6/2020, do 10 de marzo, contén tres grupos de medidas. Un conxunto de cambios na normativa do sector financeiro relativas á SAREB, as entidades de crédito e os bancos; a protección dos debedores hipotecarios, reestruturación de débedas e aluguer social; e a consideración excepcional como situación asimilada a accidente de traballo dos períodos de illamento ou contaxio das persoas traballadoras como consecuencia do virus. Non hai cuantificación algunha do custo nin do impacto económico destas medidas, en particular da terceira.

O Real Decreto-Lei 7/2020, do 12 de marzo, contén novas medidas, da que as máis relevantes son dúas: a concesión dun crédito extraordinario de 1.000 millóns de euros ao Ministerio de Sanidade, con cargo ao Fondo de Continxencia, para contribuír aos gastos extraordinarios orixinados pola emerxencia; e a concesión dun suplemento de crédito de 25 millóns de euros no Orzamento do Ministerio de Dereitos Sociais e Axenda 2030, tamén con cargo ao Fondo de Continxencia, cuxa contía se transferirá ás Comunidades Autónomas, para asegurar o dereito básico de alimentación dos nenos en situación de vulnerabilidade que se atopen afectados polo peche dos centros educativos. O decreto inclúe, así mesmo, medidas de apoio ao turismo estendendo a todas as empresas e autónomos do sector a liña de financiamento do Instituto de Crédito Oficial prevista para os afectados pola insolvencia do grupo empresarial Thomas Cook; o aprazamento do reembolso ás empresas que recibisen apoio financeiro ao investimento industrial a través do Instituto da Pequena e Mediana Empresa; e o aprazamento da débeda tributaria para persoas ou entidades cun volume de negocio non superior a 6 millóns de euros por seis meses, non devindicando intereses de demora só os tres primeiros meses.

Chegamos ó Real Decreto-Lei 8/2020, do 17 de marzo, cuxas medidas foron as máis publicitadas e que supostamente van destinadas a “contribuír a evitar un impacto económico prolongado máis aló da crise sanitaria, dando prioridade á protección das familias, autónomos e empresas máis directamente afectadas”. O primeiro e moi sorprendente é que, na súa exposición de motivos, informa de que as medidas do Real Decreto-Lei 7/2020 mobilizan recursos por importe de máis de 18.000 millóns de euros, incluíndo un reforzo do sector sanitario de aproximadamente 3.800 millóns de euros. Recoñecemos que nos é imposible saber, lendo o devandito Real Decreto-Lei, de onde saen esas dúas cifras.

Na rolda de prensa de presentación desta terceira norma anúnciase polo presidente do Goberno que as medidas adoptadas supoñen a mobilización nada menos que de 200.000 millóns de euros, dos que 117.000 serán enteiramente públicos e o resto pola mobilización de recursos privados. Desta última cifra, 100.000 en realidade son avais públicos ao sector financeiro para dar créditos ao sector privado. De maneira que a achega real á economía sería de 17.000 millóns, cantidade que tampouco podemos saber de onde sae, pois neste Real Decreto-Lei, das medidas que puidesen ter impacto sobre o gasto público (que por razóns de espazo non podemos detallar aquí), só se cuantifican: a) o reforzo de 300 millóns de euros no orzamento do Ministerio de Dereitos Sociais e Axenda 2030 para financiar un Fondo Social Extraordinario para facer fronte ás consecuencias sociais do COVID-19, mediante transferencias ás autoridades competentes das Comunidades Autónomas, Ceuta e Melilla para financiar as prestacións básicas dos correspondentes servizos sociais; b) preto de 30 millóns de euros para a investigación en créditos extraordinarios destinados ao Instituto de Saúde Carlos III e ao Consello Superior de Investigacións Científicas.

Terá impacto nas contas da Seguridade Social a prestación extraordinaria por cesamento de actividade, aplicando o 70 por cento á base reguladora, aos traballadores por conta propia ou autónomos, cuxas actividades queden suspendidas ou, noutro caso, cando a súa facturación no mes anterior ao que se solicita a prestación véxase reducida, polo menos, nun 75 por cento en relación coa media de facturación do semestre anterior. Tamén o terá a exoneración ás empresas do pago do 75% da achega empresarial á Seguridade Social alcanzando dita exoneración o 100% da cota cando se trate de empresas de menos de 50 traballadores, sempre que estas comprométanse a manter o emprego. E así mesmo poderá ter impacto nos orzamentos do INEM a previsión de que, nos supostos en que a empresa decida a suspensión de contratos ou a redución temporal da xornada de traballo, recoñécese o dereito á prestación contributiva por desemprego ás persoas traballadoras afectadas, aínda que carezan do período de ocupación cotizada mínimo necesario para iso. Pero de ningunha destas medidas explicítase o seu custo previsto en termos de menores ingresos ou máis gasto público.

As restantes medidas non teñen un impacto directo, polo que xorden dúas preguntas. A primeira estimouse polo goberno que as tres medidas con impacto directo van supoñer máis de 16.000 millóns de euros? E a segunda estes 17.000 millóns dos que se fala na rolda de prensa engádense aos 18.000 que supostamente se “mobilizan” co anterior decreto? Se a resposta a esta segunda pregunta fose afirmativa, estariamos a dicir que se van a mobilizar nada menos que 35.000 millóns, entre gasto directo e menores ingresos, o que resulta estraño que non se mencionase na rolda de prensa do presidente do Goberno. Cabe pensar que o impacto total vai ser como máximo os 18.000 millóns, que se atribúen ó Real Decreto-Lei 7/2020, aínda que faría falta coñecer o detalle.

Quédannos outros 100.000 millóns en avais públicos. Empecemos sinalando que descoñecemos como calculou o goberno a cifra da suposta mobilización de recursos privados resultados destes avais. Respecto a a achega pública, resulta que, ao ser avais, non se trata dun gasto real (sexa corrente ou de investimento), senón dun gasto financeiro potencial, que como é sabido ten a virtude de que non computa no déficit público. E sabemos ben, pola política de avais ás actividades de Investigación, Desenvolvemento e Innovación contidas nos Orzamentos Xerais do Estado desde hai anos, que os avais non se utilizan, non son atractivos para as empresas e queda sen executar máis do 80 por 100 das cifras orzadas. Por tanto, é de esperar que esa suposta mobilización de recursos lamentablemente quedará en case nada. A iso hai que engadir que o beneficiario real desta medida é o sistema crediticio, que ve asegurado que, se concede un préstamo e leste resulta errado, non vai perder un euro, dado que o avalou o Estado. Así polo menos entendeuno o mercado de valores.

Ata aquí o Goberno adoptou unhas medidas das que non se sabe o seu importe real, nada que ver desde logo con esa declaración do seu presidente de que se vai a mobilizar case o 20 por 100 do PIB. Pero os casos detectados e os falecementos atribuídos ao COVID-19 non deixan de aumentar, o goberno considera necesario alongar o estado de alarma e endurecer o confinamento. E como consecuencia apróbanse tres novos Real Decreto-Lei 9/2020, do 27 de marzo, o que fai é limitar o alcance dos Expedientes de Regulación Temporal de Emprego (ERTE), regulados no Real Decreto-Lei anterior e matizar ou corrixir algunhas das medidas de carácter laboral aprobadas, relativas aos despedimentos e ás prestacións por desemprego. O Real Decreto-Lei 10/2020, do 29 de marzo, partindo de que co estado de alarma limitouse ao máximo os movementos das persoas, ten por obxecto establecer un permiso retribuído recuperable para persoal laboral por conta allea, de carácter obrigatorio e limitado no tempo entre os días 30 de marzo e 9 de abril (ambos os incluídos), para todo o persoal laboral por conta allea que preste servizos en empresas ou entidades do sector público ou privado que desenvolven actividades non esenciais.

A última das normas é o Real Decreto-lei 11, do 31 de marzo que, en nada menos que 88 páxinas, adopta un elevado número de medidas complementarias en moi diversos ámbitos que, segundo o goberno, é “un paquete económico e social completo para dar resposta a todos os cidadáns” e que, por iso, non tentaremos detallar aquí. Entre elas, hai medidas de apoio ao aluguer de persoas vulnerables, incluíndo unha liña específica de avais e unha axuda de ata 900 euros ao mes e ata un 100 por 100 do aluguer, ou ata un 100 por 100 do principal e intereses do préstamo hipotecario, medida que se estima supoñerá un gasto de 400 millóns de euros; de moratoria das débedas hipotecarias e dos créditos e préstamos que manteñan as persoas en situación de vulnerabilidade; amplíase o colectivo de perceptores do bono social de electricidade, que agora inclúe a profesionais e autónomos; créase un subsidio extraordinario temporal do que se poderán beneficiar as empregadas de fogar ante a falta de actividade, a redución das horas traballadas ou a extinción do contrato; un subsidio aplicable ao colectivo de traballadores temporais cuxo contrato se extingue porque chega ao seu fin; concédese unha moratoria, con condicións a determinar por Orde Ministerial, no pago das cotizacións ás Seguridade Social dos traballadores autónomos, así como o aprazamento do pago de débedas; hai medidas de “apoio á industrialización”, unha denominación excesiva debido a que son máis ben para paliar as consecuencias do cesamento de actividade, por exemplo no sector turístico; medidas relacionadas coa subministración de enerxía destinadas a pequenas empresas e autónomos.

Algunhas destas medidas terán impacto sobre os orzamentos públicos, fundamentalmente sobre os orzamentos da Seguridade Social, de feito o decreto autoriza a dispoñer dos máis de 2.400 millóns de euros procedentes das cotizacións para formación profesional dos traballadores en paro, e que forman parte do Plan Anual de Política de Emprego (PAPE), que xestionan as comunidades autónomas, para así poder financiar calquera das prestacións e accións do sistema de protección por desemprego; outras medidas o que fan é tratar de reducir ou aprazar as consecuencias negativas da paralización da actividade económica.

Circulan xa multitude de previsións e análises sobre cal será o impacto macroeconómico da pandemia, a maioría malas senón catastrofistas, pero non é a nosa intención recoller os seus prognósticos. Dado o estado do coñecemento das previsións en economía, o que algunha acerte é case imposible de saber a priori.

Porque algúns datos do que está a supoñer a paralización da actividade económica son espectaculares. Afiliados á seguridade social do mes de marzo en caída libre, cun descenso a finais de mes de 833.979 persoas (243.469 afiliados menos de media), aínda que entre o 12 e o 31 de marzo perdéronse 918.996 afiliados. A caída da afiliación é moito maior no réxime xeral que no de autónomos (o que é lóxico, pois neste caso supón darse de baixa na actividade); e é moito maior nos contratos temporais (550.651 persoas, cunha perda do 17,3%) que nos indefinidos (1,9%). E os ERTE que se realizaron aínda non aparecen nas estatísticas, cando a principios de abril o número dos presentados case chegaban a 250.000, aínda que ata ese momento só 620.000 persoas tiñan o seu contrato suspendido, segundo datos proporcionados pola ministra de Traballo e Economía Social. Xa vemos que os efectos económicos da pandemia non están a afectar a todos por igual e que será difícil que ninguén se vexa afectado unha vez pasase.

Moitas das medidas adoptadas están plenamente xustificadas, algunhas de contido puramente social, como a protección sobre as vítimas de violencia de xénero ou a consideración como actividade esencial ás clínicas que permiten interromper o embarazo. Só podería reprocharse ao goberno a tardanza en adoptalas, froito probablemente da discusión, senón enfrontamento, entre os membros do goberno ordoliberais (partidarios das políticas de austeridade ou prisioneiros, pero con síndrome de Estocolmo) e os socialdemócratas, aínda que seguindo o refrán, máis vale tarde que nunca.

De novo comprobamos a adopción dunha multitude de medidas, algunhas delas cunha enorme complexidade de implantación (como os propios traballadores do Servizo Público de Emprego Estatal están a declarar), consistentes en axudas condicionadas a estritos requisitos que necesitarán unha chea de trámites burocráticos, para que poidan ter acceso as persoas vulnerables (que por certo deberán demostrar tal situación) a quen está destinadas. A principios desta semana decatámonos polas redes, a través dun cargo político, de que o goberno está “a traballar”, non sabemos para cando estará lista a medida dada a división existente no seu seo, nun ingreso mínimo vital que cubra a todas as familias vulnerables ou en situación de necesidade, cunha prestación “unicamente” condicionada ao nivel de ingresos e cos mínimos requisitos burocráticos (aleluia!). Nunha entrevista en La Vanguardia do 5 de abril, o ministro Escrivá afirma “o ingreso mínimo vital é unha medida estrutural e permanente”, pero as concrecións sobre a mesma non van máis aló de vaguedades: nin cantos posibles beneficiarios van percibila, nin que cantidade vai supoñer, nin cal é o calendario para implementala. Un par de páxinas despois do mesmo xornal, atopámonos que a patronal catalá tamén defende unha renda mínima de axuda “aos colectivos máis vulnerables”. En fin, o de sempre, pero que se converte en máis hipócrita se cabe nas circunstancias actuais. Iso cando cada vez son máis as voces que piden que se estableza xa unha renda básica.

Certo que, como cabería esperar, os inimigos da renda básica e defensores dos subsidios condicionados, volveron a sacar os argumentos manidos de sempre. Un deles, que neste contexto merece especial atención, é que a crise económica causada pola pandemia vai afectar aos autónomos e os pequenos empresarios e que a renda básica non dá resposta á súa supervivencia. No Reino de España, segundo os datos da Seguridade Social, hai máis dun millón e medio de empresas de traballadores autónomos sen empregados e algo máis dun millón cen mil microempresas (as que teñen menos de 10 empregados), que representan un 93,6% do total de empresas, polo que é un erro de vulto dicir que unha renda básica non alcanzaría a estes autónomos e microempresarios, todo o contrario, permitiríalles sobrevivir ou polo menos axudaríalles se tivesen problemas no seu negocio, do mesmo xeito que aos seus traballadores.

De que é necesario e urxente poñer diñeiro en mans dos cidadáns xa se deron conta en Hong Kong, en Xapón e parece que tamén a administración Trump, aínda que se trata dun pago único cuxos inconvenientes xa foron destacados (entre eles por Guy Standing). Mesmo hai propostas procedentes de economistas conservadores, como a de Gregory Mankiw (adoptada por algún economista liberal do reino). Ou citando textualmente ao Financial Times “…A redistribución debe situarse na axenda; os privilexios dos máis ricos deben poñerse en cuestión. Políticas ata o de agora consideradas excéntricas, como a renda básica ou a imposición sobre a riqueza deben empezar a considerarse”.

Por iso consideramos que hai que ser máis realistas na aposta pola maioría da poboación non rica o que quere dicir que nunha situación de crise como a presente, chegou o momento da implantación da renda básica.

 

Como pode implementarse unha renda básica de forma inmediata para facer fronte á situación de emerxencia en que nos atopamos

En primeiro lugar, imos enumerar os pasos que deberían seguirse:

1. A administración abre un período de petición on-line para que toda persoa poida solicitar a RB. Para iso é necesario facilitar unha conta corrente para cada persoa adulta. Se non se dispón da mesma utilízase Bankia, xa que se trata dun banco público. A RB é inembargable excepto por fraude fiscal posterior á súa implementación.

2. A administración fai as comprobacións electrónicas relativas ás características do fogar ao que pertence o solicitante (cantas persoas adultas e cuantos menores conviven no mesmo) e a todo solicitante transfíreselle sen condicións. De forma case inmediata.

3. O pago prolóngase indefinidamente ou, como mínimo, ata tres meses despois de que se declarou o final da situación de emerxencia. Por iso é polo que podamos chamala tamén “renda de corentena”.

4. No exercicio 2021 todas as persoas perceptoras deberán presentar a súa declaración do IRPF. De feito, faraa como xa o fai na actualidade a Axencia Estatal da administración Tributaria (AEAT), a través do borrador que envía a cada contribuínte.

5. As persoas perceptoras de RB e doutros ingresos pagarán en función do total de ingresos, descontando a transferencia de RB percibida.

6. As persoas que unicamente percibisen a transferencia de RB anualizada non pagarán nada por esta declaración do IRPF.

7. Redúcense os pagos en efectivo a un máximo de 500 euros por transacción. E estúdase que todas as transaccións leven unha identificación fiscal de comprador e vendedor con información electrónica (cunha app en móbil para pequenos negocios).

 

De que transferencia estamos a falar e posibles vía de financiamento

As cantidades transferidas obedecen ao seguinte criterio: calcúlase o importe por fogar a razón de 530 euros para o primeiro membro e o 50% para o resto dos membros. Que é un criterio parecido ao utilizado pola OCDE para establecer as diferenzas de pobreza que existen segundo as distintas composicións do fogar, pero reforzando o apoio ás familias con menores. A cantidade total obtida dos adultos divídese entre cada membro adulto e a cantidade total dos menores asígnase a partes iguais entre os correspondentes titores dos menores. Hai quen pode pensar que 530 euros é unha cantidade pequena, que 1.060 euros para tres persoas nun fogar é baixo. E é certo. Pero non cremos que a discusión importante sexa agora se 400, 500, 600 ou 700 euros. O importante é a rapidez da súa aplicación, e para iso a universalidade e incondicionalidade son esenciais. Da mesma forma que se repite ata a saciedade que a intervención rápida ante o coronavirus é mellor que buscar a perfección, tamén unha renda básica inmediata é mellor que garantir o enfermizo purismo dalgúns preocupados porque "só a reciban os necesitados" ou que "non a reciban os ricos".

Máis patético, cando non sinxelamente ridículo, é a obxección nas actuais circunstancias dalgúns opinadores de esquerdas segundo os cales a renda básica é demasiado cara. Dino sabendo de que falan? Póñeno en relación ao que están a facer os gobernos da UE e a propia UE en beneficio das grandes corporacións?

A partir da información que proporciona a Enquisa de Condicións de Vida na súa última edición de 2018 o custo da transferencia é dun máximo 17.153 millóns de euros mensuais. Se supoñemos que se percibe durante 6 meses, a contar desde o mes de marzo ata o mes de agosto de 2020, o custo total máximo será aproximadamente de 103.000 millóns de euros. O custo será inferior en proporción ás familias que o soliciten. É de esperar que as familias que manteñan o posto de traballo ou outros ingresos (como a maioría de funcionarios ou pensionistas non a soliciten). Basta sinalar que no ano 2018 o 41% dos ingresos do traballo e actividades económicas (o 38% do total dos rendementos gravables por IRPF) procedían de pagadores públicos que non serán afectados (en principio). Unha cifra de 30, 40 ou 50 mil millóns sería mesmo financiable con déficit (que sería bruto, porque a maioría senón todo se recuperaría vía ingresos fiscais xerados polo consumo inducido e polos multiplicadores fiscais elevados que vai ter o gasto público inxectado na vea da poboación). Ademais, haberá que ter en conta os aforros inducidos en saúde, prevención da delincuencia e outros custos indirectos.

E adicionalmente deberá implementarse a moratoria de pago de alugueres igual que a que existe para hipotecas, porque a RB que se propón só cobre as necesidades básicas excluídos os gastos de aluguer ou hipoteca. Deixamos pendente as medidas de futuro para garantir o dereito constitucional á vivenda.

Nuns meses, farase unha estimación do custo fiscal total e do seu financiamento vía modificación do IRPF 2020 e doutros impostos (Sociedades, Patrimonio, IVE, etc.) e decidirase a súa extensión no tempo ou a súa implementación indefinida como renda básica universal e incondicional (non de corentena) integrada nas nóminas e pensións engadindo axudas ao pago da vivenda.

Escribía un ministro do actual goberno moi recentemente na prensa: “Non é o fin do mundo. Pero é o fin dun mundo. Do mundo no que viviramos ata o de agora.” Pode ser peor, si. E en lugar de concentrar os esforzos en montar unha burocracia inquisitiva que persiga aos pobres preguiceiros, ou ás persoas vulnerables, dedicarémonos a reconstruír unha sociedade máis xusta, solidaria e sostible, sen deixar esta vez ninguén atrás. Todo será distinto, aproveitemos que sexa para mellor.

 

Notas

1. Esta é unha versión notablemente revisada, actualizada e ampliada dun artigo publicado en Público o pasado 23 de marzo: https://blogs.publico.es/dominiopublico/31374/ante-la-pandemia-del-coronavirus-mas-que-nunca-necesitamos-una-renta-basica/

2. A Comisión foi propoñendo diversas medidas adicionais: revisou as normas en materia de axudas estatais; estableceu unha Iniciativa de Investimento en Resposta ao Coronavirus, dotada con 37.000 millóns de euros, para proporcionar liquidez ás pequenas empresas e ao sector da asistencia sanitaria; puxo en marcha unha nova iniciativa denominada SURE -Instrumento de Apoio Temporal para Mitigar os Riscos de Desemprego nunha Emerxencia para contribuír a conservar postos de traballo e apoiar ás familias; propuxo reorientar todos os fondos estruturais dispoñibles cara á resposta ao coronavirus; e dotou con 3.000 millóns de euros unha Iniciativa de Solidariedade Sanitaria da UE, para atender ás necesidades dos sistemas sanitarios dos Estados membro. En calquera caso, as divisións no seo da UE afloraron unha vez máis. Máis dun dos moi europeístas (Delors) díxoo: esta UE está ferida de morte.

3. Lamentablemente as estatísticas que se están ofrecendo non parecen que estean a reflectir a realidade da pandemia. Non é posible saber o número de contaxiados, só o número de persoas infectadas ás que se lles detectou e, por outra banda, a cifra de falecidos tampouco sabemos se recolle todos os casos. Isto que está a ocorrer no Reino de España, en parte pola decisión política dalgunhas Comunidades Autónomas de enmascarar os datos, casos de Madrid e Andalucía, é aínda máis acusado nas estatísticas internacionais, pois cada país parece estar a contabilizar os casos de maneira distinta, tamén en parte por razóns políticas.

4. Chámanos a atención que se empeza a utilizar e xeneralizouse, desde o goberno e desde os medios de comunicación, unha linguaxe bélica, “isto é unha guerra”, cando como ben destaca Ramón Lobo (El País, 3 de abril de 2020), non hai trincheiras, nin primeira liña, nin inimigo, é só un virus e co abuso da linguaxe militar, “un insulto para millóns de persoas que padecen a verdadeira guerra”, o que se pretende sen dúbida é desviar a atención sobre a responsabilidade no estalido e a xestión da pandemia. E como máis directamente escribe a exalcaldesa de Badalona, Dolors Sabater, “… é dunha obscenidade intolerable a exhibición e exaltación do corpo militar que se está levando a cabo no medio desta crise sanitaria, social e económica do Covid 19, coa conivencia de todos os políticos do goberno do estado.”

5. http://gregmankiw.blogspot.com/2020/03/a-proposal-for-social-insurance-during.html

6. Lembramos que dos pobres que había antes da crise pandémica no reino de España só recibían rendas condicionadas para pobres menos do 10%. Pero hai quen xa ten parti pris diga o que diga a realidade. Quizais a consigna máxica pode consolar a algúns “hai que mellorar o que temos”. Así nos vai.

7. Escribe Luís Flores da Comisión de antiglobalización de Ecoloxistas en Acción: “En Europa, o Quantitative Easing anunciado polo Banco Central Europeo ten o triste nome de Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP). Dispón de 750.000 millóns de euros, que se destinarán en gran parte como denunciou Ecoloxistas en Acción, a comprar bonos das principais corporacións do continente —aquí a lista completa—. Entre os beneficiarios atópanse algunhas das empresas de combustibles fósiles máis contaminantes, como Enel, Total, Repsol, Shell, Naturgy, ou ENI.”

Grazas ás socias e socios editamos un xornal plural

As socias e socios de Praza.gal son esenciais para editarmos cada día un xornal plural. Dende moi pouco a túa achega económica pode axudarnos a soster e ampliar a nosa redacción e, así, a contarmos máis, mellor e sen cancelas.