En 1993 publicábase "Le grand mensonge des intellectuels”, no que o británico Paul Johnson falaba da mentira ("mesonge”) que exercían os intelectuais na súa vida privada. O libro revelaba que  próceres históricos como Marx, Rousseau, Hemingway ou Sartre, non aplicaban na súa vida diaria o que predicaban coas súas ideas e libros. Ao tempo, trataba de relacionar esa vida íntima coas suas ideas; este revisionismo de feitos pasados cos ollos de hoxe é unha práctica absurda: que terá que ver a vida sexual de Tolstoi, coa grandeza literaria de Ana Karenina?. Tamén, mutatis mutandis, hai quen pensa que todos os intelectuais teñen sempre cousas que ocultar.

Todo isto ven ao fío polo sucedido hai varios meses na Real Academia Galega, esa prístina institución guardiana das palabras e que rexe o Parnaso dos literatos galegos, que pediu ao escritor Xosé Luis Mendez Ferrín, que lle confirmara se segue sendo académico. Semella un monólogo de Gila: "¿Es el enemigo? ¿Van a atacar hoy?”.

Lembremos que Ferrín, que cumpriu 80 anos en agosto, dimitira en 2013 da docta institución cando era Presidente -nada menos!- e renunciou á condición de membro da mesma, devolvendo a Medalla que o recoñecía como tal. O descontento do autor de Con Pólvora e Magnolias proviña de certas informacións dun xornal monárquico nas que -sen dicilo- o acusaban de nepotismo por estar traballando na Academia unha filla súa e a parella desta. Invectivas aproveitadas por algún membro da Casa para esixir explicacións internas, unhas dúbidas que o espírito lúcido de Ferrín non estaba disposto a admitir.

É certo que aos intelectuais hai que esixirlles hoxe transparencia e limpeza; pero o que non podemos pedir é que aclaren as miserias que outros inventan

Varios académicos, visto que a Institución non aceptara no seu día a renuncia, pediron que se repuxese o nome do ilustre literato. En lugar de facelo, a Directiva decidiu enviarlle a Ferrin unha misiva, pedíndolle aclaracións, algo que é fácil interpretar como unha nova ofensa. O destinatario -de momento- non dixo ren. E a RAG ata o momento non tomou decisión algunha.

Cando en 1958 un escritor novel, mozo, sorprendía coa narración dos laios de Griegh, o grilo, en Percival e outras historias (1958), algúns dos que hai meses pediron "canta claro!” aínda non naceran, ou andaban co chupete; cando Ferrín pasaba unha tempada de reláx no penal de El Dueso, algúns dos hoxe académicos durmían pracidamente nas súas casas. Cando Ferrín decidiu escribir en galego "non por empezar a escribir, senón por escribir en galego”, como el mesmo declarou, algúns estaban noutras latitudes. É certo -volvamos ao principio- que aos intelectuais hai que esixirlles hoxe transparencia e limpeza; pero o que non podemos pedir é que aclaren as miserias que outros inventan.

Contaba Ferrín nun libro de conversas que de mozo estivo en Oxford facendo un curso naquela famosa universidade e fixo para manterse algún traballou nunha factoría de coches inglesa; o seu cometido era sacarlle brillo todas as mañás a un vehículo histórico que estaba exposto na entrada. Nesa experiencia de "dar cera/sacar brillo” -que dicían no filme Karate Kid- debeu aprender a paciencia franciscana de non respostar ás maldades. Ironiza, iso sí, sabia resposta aos ataques.

Gloria a Ferrin! Renovador, culto, radical, erudito... mestre sempre!