Aprobouse esta semana un Pacto de Estado contra a Violencia de Xénero no Congreso dos Deputados co voto favorable de todos os grupos políticos, excepto a nosa abstención, e nestas liñas pretendo reflexionar sobre iso. O primeiro é unha aclaración: celebramos todas e cada unha das 200 medidas que ten este pacto, pero parécennos insuficientes.
O certo é que subscribimos unha a unha as 200 medidas que tiña inicialmente este informe, tanto é así que moitas delas foron tamén á nosa iniciativa, como a non necesidade da denuncia para a acreditación habilitante de vítima ou a reserva de emprego público para a reinserción laboral das vítimas. Pero á vez somos conscientes de que esta batería de propostas non foi suficiente para que poidamos falar deste acordo como un Pacto de Estado. Por isto presentamos unha emenda á totalidade xunto con outros 34 votos particulares, cuxo rexeitamento fíxonos finalmente absternos en comisión para o seu posterior debate en pleno.
Por nós que non quede, imos tentar incluír ata o final todo o necesario para que este sexa un pacto feminista que mellore a vida das mulleres. Pero, que lle faltaba a este acordo para ser un de tal calibre?
O primeiro que lamentamos é que as medidas non teñan garantías económicas, temporais nin lexislativas para ser executadas. A subcomisión acordou pedir un mínimo de compromiso económico de 1.000 millóns a repartir entre todas as administracións do Estado a 5 exercicios económicos, pero de momento non hai intención ningunha por parte do goberno, e non podemos evitar preguntarnos se en realidade vai haber ese diñeiro ou mesmo se o hai, xa que nunca as partidas son específicas que vai facer que non se gasten en estradas o que debería ser para casas de acollida. Doutra banda, aínda cumpríndose esta petición, 200 millóns de euros a repartir entre todas as administracións, incluídas as miles de Entidades Locais do noso país, o financiamento deste pacto sería insuficiente e deixaría ao descuberto buracos como o da dependencia, que tanto afecta negativamente as mulleres.
Neste sentido, e quizais esta sexa unha das diferenzas ideolóxicas máis profundas que se puxeron de manifesto no pacto, non se quixeron incorporar políticas de igualdade que garantan prevención para cambiar a sociedade machista na que vivimos. Estamos convencidas de que son a discriminación e a desigualdade as que nutren a violencia. Por dicilo doutro xeito, a consecuencia da existencia do patriarcado é a violencia contra as mulleres, por tanto un pacto contra a violencia ten que ser un pacto contra o machismo, contra o patriarcado, con políticas públicas que profunden na súa erradicación. Tan sorprendente é a ausencia destas medidas, como o empeño por deixar ás mulleres e ás organizacións feministas fóra. España segue estando por detrás do que mesmo a ONU e o Consello de Europa recomendan.
Aínda que quizais o máis grave deste Pacto é que non se incorpora un enfoque feminista que supere o marco conceptual e lexislativo de lei orgánica 1/2004 de medidas de protección integral contra a violencia de xénero. Necesitamos un novo marco de violencias machistas que non xere vítimas de primeira e de segunda. Ata agora en España, segundo as nosas leis, só a violencia contra as mulleres dentro da parella ou a ex-parella é considerada violencia de xénero. As agresións machistas por parte dun xefe, un pai, un amigo ou un descoñecido non son, segundo as nosas leis, violencias machistas. O noso país segue necesitando unha nova lei de Violencias Machistas que englobe todas as formas de violencia, non só que as nomee, como xa fai este pacto, senón que garanta a prevención, sensibilización, así como apoio ás vítimas para a súa recuperación. Dito dun xeito moito máis sinxelo, a nosa sociedade xa entende que é igual de machista que che pegue o teu marido, que te violen nos Sanfermines, como que abuse de ti o teu xefe; pero necesitamos darlles apoio específico a todas esas vítimas á vez que traballamos pola sensibilización, sexan quen sexan os agresores, e sexa cal sexa o contexto no que se dá esa violencia. Unha nova lei que poña o foco na causa común e estrutural que perpetúa esta forma de vulneración dos dereitos humanos da metade da nosa poboación: o machismo.
Ademais, se queremos dar apoio e acompañamento ás vítimas para que se recuperen necesitamos garantir a súa independencia económica. Para unha muller que ten que deixar a súa casa, ou que quedou sen traballo, é moito máis difícil saír dunha situación de violencia. Por iso, é preocupante que o resto de forzas da cámara non aceptasen incluír neste pacto cuestións tan básicas como o incremento da contía da RAI ou a garantía habitacional para as vítimas.
Ademais, necesitamos vontade política, como non está a suceder co interese do menor que xa é lei, pero non unha realidade. As vítimas do machismo non son só as mulleres, moitas veces tamén os seus fillos e fillas menores. Cun pacto efectivo, e unha vontade política férrea de tomarnos esta loita como unha cuestión de Estado, o caso de Juana Rivas nunca chegaría a esta situación. Ningún neno ten que volver co seu pai maltratador, ningunha muller maltratada ten que fuxir para evitar isto. A Juana, mandámoslle o noso agarimo, ofrecémoslle a nosa casa e prometémoslle que seguimos, que este pacto acaba de comezar, e que a próxima vez, chegaremos a tempo.
Seguiremos tentando facer todo o posible por Juana e todas as mulleres que estean en situacións vulnerables a través das ferramentas das que nos dotamos con este pacto, facendo un permanente exame feminista da nosa sociedade, dando solucións e pedindo responsabilidades, dilixencias e explicacións cando sexa necesario.
Pero a día de hoxe, non conseguimos que a loita contra a violencia machista sexa unha cuestión de Estado.
