Probablemente, o único presidente capaz de inaugurar catorce obras en só 7 horas. Probablemente, o único zoon politikon capaz de declarar inaugurada unha fervenza natural. Don Manuel Fraga, o home público, home de profunda e respetable relixiosidade, chegou a considerarse tan necesario que mesmo creía que a auga das fervenzas era algo continxente ao carón da súa antropocéntrica e omnímoda presencia.
A pesares dos seus exabruptos político-mediáticos e do seu ortodoxo nacional-catolicismo hispano, o Fraga post-transición sempre me pareceu un hiperactivo e megalómano calvinista firmemente convencido de que no principio foi Deus, e despois de Deus, o mercado. Confundiu o Estado e a autonomía galega co seu partido, e o seu partido… co seu legado ideolóxico. Dominaba como ninguén a secular arte dos camaleons: mudar de pel no momento adecuado para arrimarse ao sol que máis quenta. O do poder. E dende aí, precisamente, dende o cumio do estado autonómico, facilitou o camiño á grande empresa privada e disque xestiounou, con moita axilidade e moitas viaxes ao estranxeiro, o “laisez faire laisez passé”do mercado por riba das necesidades dos mortais do común. Tanta devoción calvinista polo traballo tiña que render froitos, e así, colgáronlle medalla tras medalla na alta corte e gañouse o ceo na terra labrando o seu éxito mundano e contribuindo á infinita prosperidade económica do Reino de Galicia e os seus fillos.
No mundo secular, porén, eppur si muove: Fraga xa é unha ausencia física. Desaparece a persoa, mais non o esprit, o seu xeito de pensar –e facer- política. É –será- unha ausencia moi presente nas novas xeracions e no imaxinario colectivo do neoconservadurismo galego; tristemente, todo hai que dicilo, máis presente que o esprit de Isaac Díaz pardo, finado, tamén, hai nadiña, apenas un suspiro.
Miguel Ángel Moratinos, eminentísimo diplomático con amnesia auto-inducida, quixo recordalo coma “un home de Estado”. Os científicos sociais máis honestos, é dicir, os que non teñen porque aprender neo-lingua para facer carreira político-diplomática, recordarano coma un nacional-católico á vella usanza que aínda garda moi desagradables sorpresas que desvelar do seu pasado franquista; pasado que tivo que esquecer abruptamente improvisando pola marcha unha retórica liberal-democrática e ríxidamente constitucionalista para xestionar ao fascismo financeiro moderno -o neoliberalismo- dende este estado autonómico, resultante dunha transición desmemoriada e xeo-estratexicamente tutelada entre a tecnocracia franquista á que él pertencía, as novas élites emerxentes da clase media, a CIA, Washington e a monarquía borbónica.
Fraga non dubidaría en asentir solemnemente á auto-representación que Moratinos fai del, pois, co seu clásico entusiasmo xuvenil, afirmaba sen pudor que lle cabía o estado na cabeza. É certo: o de Vilalba trouxonos o Estado a Galicia dende a capital, e con él, a tódolos ex franquistas repentinamente transformados en demócratasque ocuparon novas cadeiras nas periferias do estado autonómico. A sociedade galega, mentras tanto, e a pesares do seu providencial sentido de estado, seguía – e segue- a expulsar mans, corazons e cerebros: Traballo, artes, letras e ciencias. Esto é o que hai, e perante a secular contemporaneidade que nos condiciona é, en último termo, perante o que temos que responder e ante o que temos que tomar a palabra.
Don Manuel morreu en Madrid, dende onde chegou a Galicia a servirnos o estado e a cabeza que cabía nel en bandexa de prata. Despediuse deste mundo no cemiterio de Perbes ao son do “Himno do antergo Reino de Galicia”, arrodeado de Gaiteiros, tamborileiros, crucifixos de pedra, conselleiros, ministros, presidentes, ex presidentes, forzas de seguridade, curas, arzebispos, grandes empresarios e comerciantes. O feito antropolóxico da morte, si, é igual para todos, mais o xeito en que lle damos a benvida á señora da gadaña e os nichos que lle construímos desvela, moitas veces, a auto-imaxe e o recordo que quixemos deixar á mirada dos outros.
Se a Valle Inclán tódalas pompas lle parecían fúnebres, non sei quen son eu para levarlle a contraria a un home tan sabio. Oh, man!, That’s no way of say goodbye!.
